Το 2001 δεν ήταν από τις καλύτερες χρονιές για την ελληνική δισκογραφία. H συνολική παραγωγή εμφανίζεται μειωμένη σε σχέση με εκείνη του 2000 και ακόμη μικρότερη συγκριτικά με το 1999. Κανείς πια δεν αποσιωπά την κρίση – από τις χειρότερες που γνώρισε ποτέ η ελληνική βιομηχανία της μουσικής, κάτι που έχει να κάνει με τις μειωμένες πωλήσεις, την τρομερή αύξηση της cd πειρατείας και με μια σειρά ανακατατάξεων που παρατηρούνται στον χώρο.
Οι μειωμένες πωλήσεις βέβαια δεν είναι καινούργιο φαινόμενο. Ηδη από πρόπερσι, όλοι μιλούσαν για την επιφύλαξη του αγοραστικού κοινού το οποίο δεν αγόραζε πια δίσκους με την ίδια ευκολία όπως τις προηγούμενες χρονιές. Κρίση που αφορά όλα τα ρεπερτόρια και τους εκπροσώπους αυτών, εκτός από δυο τρία ονόματα τραγουδιστών (π.χ. Βίσση, Σφακιανάκη, Βανδή) των οποίων οι πωλήσεις των δίσκων επίσης εμφανίζουν μικρή πτώση σε σχέση με άλλες χρονιές, παρ’ όλα αυτά εξακολουθούν να βρίσκονται στην κορυφή.
Ο πόλεμος των δισκογραφικών εταιρειών είναι ακόμη ένας λόγος. Πόλεμος μεταξύ τους με αθέμιτα μέσα, αφού στον χώρο πια εισέβαλαν πολλοί αλεξιπτωτιστές της τηλεόρασης και των MME, οι οποίοι θέλοντας να δημιουργήσουν μερίδιο αγοράς γρήγορα και εύκολα, χρησιμοποιούν τρόπους που δεν συνηθίζονταν έως τώρα. Οπως το «σπάσιμο» συμβολαίων.
Και φυσικά είναι λίγες οι εταιρείες που επενδύουν στο άγνωστο και το καινούργιο. Επιδιώκοντας τη σιγουριά στρέφονται στα δοκιμασμένα εμπορικά προϊόντα που ούτε τόλμη χρειάζονται ούτε φαντασία.
Παραγωγή
Η συνολική παραγωγή του 2001 ήταν 760 cd, συγκριτικά με το 2000 που έφτασαν τα 893 και το 1999 που καταγράφηκαν 985. Σύμφωνα με τον Πέτρο Δραγουμάνο, συγγραφέα του βιβλίου «50 χρόνια Ελληνική Δισκογραφία 1950 – 2000» (εκδόσεις Λιβάνη), από την παραγωγή της χρονιάς που πέρασε είχαμε: 676 cd, 84 singles, 100 συλλογές, 36 live, 40 instrumental, 3 θεατρικούς, 4 τηλεοπτικούς και 10 σάουντρακ.
Το 2000 σε παραγωγή 893 εκδόσεων, οι 777 ήταν cd, οι 116 singles, οι 64 συλλογές, οι 37 live, οι 49 instrumental, οι 5 θεατρικοί, οι 11 τηλεοπτικοί και οι 10 σάουντρακ, ενώ το ’99 είχαμε 886 cd, 99 singles, 90 συλλογές, 77 live, 69 instrumental, 7 θεατρικούς, 7 τηλεοπτικούς και 11 σάουντρακ.
Αύξηση πειρατείας
«Στην ουσία είναι η συνέχεια της πτώσης που διαπιστώθηκε το 1999», λέει ο Π. Δραγουμάνος, την οποία αποδίδει στην αύξηση της πειρατείας των cd, το Ιντερνετ, την έλλειψη τάσεων και των ανακατατάξεων που σημειώνονται στον δισκογραφικό χώρο. Κι όμως οι εταιρείες αυξάνονται. «Επειδή είναι φτηνή η ηχογράφηση ενός cd και η παραγωγή του, όπως και η προβολή τους μέσω του Ιντερνετ, έχουμε εταιρείες μικρές που δεν διαφημίζονται παρά μόνο στο Διαδίκτυο».
Λιγότεροι και οι χονδρέμποροι πια. «Σήμερα υπάρχουν στην Αθήνα μονο δύο όταν τη δεκαετία του ’90 έφταναν τους 20. Εποχή που υπήρχαν και περισσότερα δισκάδικα, γύρω στα 1.000, όταν σήμερα μειώθηκαν στα 250».
Αμήχανο χαρακτηρίζεται και το 2001 για τις εταιρείες «γαλαντόμες μόνο στα μεγάλα ονόματα του τραγουδιού». H γενικότερη κρίση και η οικονομία οδήγησε και τις μικρές εταιρείες στη μείωση της παραγωγής τους με 10 φερ’ ειπείν παραγωγές τον χρόνο όταν παλαιότερα άγγιζαν τις 50.
Τη χρονιά που έφυγε είχαμε και το πρώτο ελληνικό τμήμα να βάζει λουκέτο. Πρόκειται για την BMG η οποία διέκοψε την παραγωγή ελληνικών δίσκων και όπως φαίνεται δεν θα είναι η μόνη. Πώς αντιδρούν οι νέοι καλλιτέχνες σε όλα αυτά; Το ρίχνουν στα singles. Ασφαλής και οικονομική λύση, αφού δεν χρειάζεται να ξανοιχτούν ιδιαίτερα. Πληρώνουν συνήθως το κόστος της ηχογράφησης 5-6 τραγουδιών και εν συνεχεία αναλαμβάνει μια μεγάλη εταιρεία τη διανομή με το προϊόν έτοιμο.
Τα «περίεργα»
Ας δούμε όμως και τα αξιοπερίεργα του χρόνου που έφυγε, μέσα από το κομπιούτερ του Π. Δραγουμάνου: Μοναδική ηχογράφηση που εκδόθηκε σε βινύλιο εκτός από cd, ήταν του συγκροτήματος «Αλκυονίδες μέρες» που κυκλοφόρησε από το παλιατζίδικο δίσκων «O Ζαχαρίας» στο Μοναστηράκι. Το πρώτο ελληνικό DVD ήταν το Video Collestioτης Αννας Βίσση, ενώ στους πρωταγωνιστές της χρονιάς συγκαταλέγεται και ο Γιάννης Πλούταρχος του οποίου οι «Μικρές φωτογραφίες» πούλησαν πάνω από 100.000 αντίτυπα μέσα στο δεύτερο εξάμηνο του 2001. H Δέσποινα Βανδή που εγκατέλειψε τη MINOS-EMI για τη HEAVE πούλησε πάνω από 100.000 singles με το «Υποφέρω», ενώ το ίδιο εντυπωσιακό σημειώθηκε με τους «Απέναντι». Αυτοί διασκεύασαν και κυκλοφόρησαν single με πέντε λαϊκά τραγούδια, μεταξύ αυτών και το «Τι σου ‘κανα και πίνεις» των M. Πλέσσα – Λ. Παπαδόπουλου, το οποίο εκτινάχθηκε στα ύψη μόνο και μόνο γιατί το τραγούδησε ένα από τα κορίτσια του Big Brother… Ηταν αρκετό για να φτάσουν οι «Απέναντι» τα 25.000 αντίτυπα.
Το διπλάσιο ακριβώς αριθμό, 50.000 κομμάτια, πούλησαν οι Antique που μας εκπροσώπησαν στην Γιουροβίζιον, ενώ στη Σουηδία -τη δεύτερη πατρίδα τους- αγγίζουν την πλατίνα.
Η Ελευθερία Αρβανιτάκη κυκλοφόρησε ένα μόνο καινούργιο δίσκο την «Εκπομπή» και μια συλλογή «Οι μεγάλες επιτυχίες» της, είχε όμως και τρεις συμμετοχές στους δίσκους της Δ. Γαλάνη, του N. Πορτοκάλογλου και του M. Μητσιά. Δυναμική και η παρουσία του Θ. Μικρούτσικου (εμφανίζεται στους δίσκους: «Στον τόπο μου είμαι τέλεια ξένος», «Οι κυρίες του κυρίου Θ. Μικρούτσικου», «Του απείρου εραστής», «Danse and memoris») αλλά και του Δ. Σαββόπουλου ο οποίος εκτός από τον διπλό του χορταστικό «Σαββόραμα» εμφανίζεται στα «Μυστικά του Κήπου» του N. Κυπουργού, το «Ανοιξα μανταρίνι και σε θυμήθηκα» του Λουδοβίκου των Ανωγείων και στον καινούργιο δίσκο της Ρεμπέτικης Κομπανίας.
Ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας κυκλοφόρησε το «Διάλειμμα κρατάει δυο ζωές», εμφανίζεται όμως και στον δίσκο του Γ. Νταλάρα «Ασφαλτος που τρέχει» για τον οποίο έγραψε μερικά τραγούδια, συμμετείχε στο Live στις Βρυξέλλες, επίσης στο δίσκο «Στον τόπο μου είμαι τέλεια ξένος» με τον Θ. Μικρούτσικο στο πιάνο, και τέλος στο σάουντρακ «Εφάπαξ».
Ανέκδοτα Ζαμπέτα
Επιστροφή του Ζαμπέτα. Σαν να ξύπνησε η δισκογραφία γύρω από το έργο του σημαντικού αυτού δημιουργού. Ανέκδοτα τραγούδια του κυκλοφόρησε ο M. Μητσιάς, τραγούδια του διάλεξε και ο Π. Αμπαζής στην «Ανωτάτη Ζαμπετική», κυκλοφόρησε επίσης μια συλλογή με τραγούδια από παλιά 45ρια ενώ τον θυμήθηκε ακόμη και ο Αντ. Ρέμος ο οποίος στο «Μια νύχτα μόνο» (ηχογράφηση προγράμματος) του κάνει και αφιέρωμα με οκτώ κομμάτια.
Η χρονιά πάντως ήταν του Μίκη Θεοδωράκη. Σε αυτούς τους δύσκολους για τη δισκογραφία καιρούς, στην αγορά εμφανίζεται με οκτώ δίσκους που περιέχουν όλοι παλιά του τραγούδια. Τραγούδια του για το σπίτι του ηθοποιού, ένας δίσκος που εκδόθηκε στη Γερμανία με τίτλο «Μαργαρίτα» που τραγουδά η Τζόσελιν B. Σμίθ, ο οποίος έφτασε και εδώ ως έκδοση εισαγωγής, ο «Ερωτικός Θεοδωράκης» με τον Πάριο, «26 κύκλοι τραγουδιών 1958-1981», μουσικές του συνθέτη που παίζει ο Δ. Χριστοδούλου (πέθανε πρόσφατα), «H αγάπη είναι φωτιά» του Δ. Μπάση, «Τα πικροσάββατα και μια σερενάτα» με τον Π. Καραδημήτρη (συμμετέχει και η Αλέξια), και το «Τραγούδι του νεκρού αδερφού» με τους Μπάση, Βενετσάνου, Μπέζο.
