H νέα -νεοκλασική- Βιβλιοθήκη της Οξφόρδης

H νέα -νεοκλασική- Βιβλιοθήκη της Οξφόρδης

4' 0" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Δίπλα στο Μουσείο Αshmoleaτης Οξφόρδης, ένα από τα πιο επιτυχημένα δείγματα του βρετανικού κλασικισμού του 19ου αιώνα, βρίσκεται ένα νέο κτίριο: η Βιβλιοθήκη Σάκλερ, που είναι η πρώτη βιβλιοθήκη που κατασκευάζει το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης από το 1964. Με δυσκολία ο ανυποψίαστος επισκέπτης θα αντιλαμβανόταν μια ρήξη ύφους. Σε απόλυτη σύμπνοια με το υπάρχον οικοδόμημα, έργο του κορυφαίου αρχιτέκτονα C. R. Cockerell που εμπνεύστηκε από τις ανασκαφές που έκανε στην Ελλάδα τον 19ο αιώνα, η νέα βιβλιοθήκη φέρει την υπογραφή του Ρόμπερτ Ανταμ, ενός από τους ενεργούς εκπροσώπους της νέας κλασικής αρχιτεκτονικής. Σχεδίασε εξ αρχής ένα κτίριο με βάση τις πιο αγνές αρχές του κλασικισμού, που συνδυάζει την ουμανιστική παράδοση της Ελλάδας, της Ρώμης και της Αναγέννησης. H Βιβλιοθήκη Σάκλερ (με βασική επιχορήγηση από το Ιδρυμα Σάκλερ) βασίζεται στην ιδέα μιας ροτόντας, που ως αρχιτεκτονική λύση είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη στην Οξφόρδη (SheldoniaTheatre, Radcliffe Camera κ.ά.).

Η Βιβλιοθήκη Σάκλερ αποτελεί τον πυρήνα του υπό δημιουργίαν Κέντρου Ανθρωπιστικών Σπουδών του Αshmoleaως τμήμα του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης. Θα εξελιχθεί σε ερευνητικό κέντρο για τις κλασικές, βυζαντινές και νεοελληνικές σπουδές, καθώς και για την ισλαμική τέχνη και την αρχαιολογία.

Συνδέεται έτσι με την παραδοσιακή προσήλωση του Αshmolea(που μας θυμίζει τον Εβανς και την Κνωσσό) και της Οξφόρδης με τον πολιτισμό της Ανατολικής Μεσογείου. Το ίδιο, τώρα, το νέο αρχιτεκτόνημα του Ρόμπερτ Ανταμ έρχεται να μας αφηγηθεί μια νέα ιστορία. Την επαναφορά του κλασικισμού ως εκφραστικού μέσου της υψηλής αρχιτεκτονικής. Με τον αρχιτέκτονα είχαμε την παρακάτω συνομιλία.

-Η Βιβλιοθήκη Σάκλερ θεωρείται έκφραση «ενός ζωντανού κλασικισμού». Σας επηρέασε η γειτνίαση με το Μουσείο Ashmolean, που θεωρείται από τα καλύτερα νεοκλασικά κτίρια στη Βρετανία;

-Ο Κόκερελ που είναι ο αρχιτέκτων του Αshmoleaήταν ένας από τους πιο σπουδαίους κλασικιστές του 19ου αιώνα. Είχε καταλάβει ότι ο νεοκλασικισμός δεν είχε να κάνει με την αναπαραγωγή μοτίβων της αρχαιότητος.

Στο Αshmoleaείχε επιτύχει να συνδυάσει τρεις αρχές: τη μεταγραφή του ελληνικού ρυθμού (από τον ναό του Απόλλωνος στις Βάσσες), τον διάλογο με την αρχιτεκτονική της Ρώμης και της Αναγέννησης και τη δημιουργία μιας σύγχρονης λειτουργίας. Αυτές οι αρχές ήταν και η έμπνευση για τη βιβλιοθήκη που σχεδίασα.

-Πώς μπορεί αυτή η αρχιτεκτονική να συνδεθεί με τις ανάγκες της σύγχρονης τεχνολογίας;

-Η τεχνολογία είναι ένα τρόπος να κάνεις κάτι καλύτερα ή φθηνότερα. O μοντερνισμός, από την άλλη, βλέπει τη νέα τεχνολογία ως αυτοσκοπό. Ορισμένοι εκφραστές του νέου κλασικισμού έχουν διαφορετική άποψη. H τεχνολογία είναι απλώς μια ευκολία, δεν χρειάζεται να τη φοβάται κανείς. Στη Βιβλιοθήκη Σάκλερ έχουμε μια γυάλινη οροφή στην είσοδο που χρησιμοποιεί τη νεώτερη τεχνολογία. Μας επιτρέπει να έχουμε μια εσωτερική αυλή ανοικτή στον ουρανό, αλλά προστατευμένη. Είναι κάτι που οι κλασικιστές του παρελθόντος θα ήθελαν να είχαν αν υπήρχαν τα μέσα. H μέθοδος κατασκευής είναι υπερσύγχρονη. Τα παράθυρα έχουν επεξεργασμένο αλουμίνιο και υπάρχει φυσικά κλιματισμός.

-Ποια ήταν, λοιπόν, η κύρια πρόκληση;

-Υπήρξαν πολλές προκλήσεις! H πρώτη ήταν να εντάξεις ένα τόσο μεγάλο κτίριο σε έναν δεδομένο και ευαίσθητο χώρο και να του δώσει τον πρέποντα συμβολισμό. Υπήρξαν φυσικά και δυσκολίες, όπως να αντιμετωπίσεις τη γραφειοκρατία της κτιριακής πολιτικής του πανεπιστημίου. Είναι μια παράμετρος που δεν πρέπει να υποβαθμίζεται, γιατί θα μπορούσε να είχε επιδράσει αρνητικά στο τελικό αποτέλεσμα που σήμερα βλέπουμε.

-Μπορεί η τεχνολογία να αλλάξει τη φύση της βιβλιοθήκης, ως τυπολογίας κτίσματος;

-Η τεχνολογία που απαιτείται για μια βιβλιοθήκη είναι πολύ απλή. Εχει να κάνει κυρίως με τη δικτύωση και τις υποδοχές των υπολογιστών. Αυτές τις περιλάβαμε εξ αρχής στον εξοπλισμό που σχεδιάσαμε, στα αναγνωστήρια π.χ. Το βασικό ζήτημα σε μία βιβλιοθήκη με παλιά βιβλία είναι η διατήρηση σταθερού κλίματος. Κρατώντας τους χρήστες σε περιμετρική ακτίνα και τα βιβλία στο κέντρο, διασφαλίζεις σταθερότητα στην ατμόσφαιρα. Τα μικρά παράθυρα επιτρέπουν στους αναγνώστες να απολαμβάνουν τη θέα, ενώ ρυθμίζουν τον φωτισμό. H κατάχρηση του γυαλιού, ένα ακόμη κλισέ του μοντερνισμού, αντενδείκνυται για μια βιβλιοθήκη.

-Υπάρχει αναβίωση του κλασικισμού; Νιώθετε συγγενής, πχ., με το έργο του Δημήτρη Πορφύριου και «ξένος» με το έργο π.χ. του Ρεμ Κούλχαας;

-Υπήρξε μια αναβίωση του κλασικισμού στη δεκαετία του ’70 και κυρίως στη δεκαετία του ’80. H οικονομική ύφεση μετά το 1990 έδωσε τη χαριστική βολή στον μετα-μοντερνισμό και έτσι ο μοντερνισμός επιβλήθηκε και πάλι πανηγυρικά. Αλλά ο κλασικισμός, σε αντίθεση με τον μετα-μοντερνισμό, επιβίωσε γιατί είχε λόγιες βάσεις και κοινωνική πειθώ. Είμαι σε επαφή με πολλούς συναδέλφους μου σε όλο τον κόσμο που υποστηρίζουν την παράδοση, όπως με τον Δημήτρη Πορφύριο και τους QuinlaTerry, JuliaBicknell κ. ά. στη Βρετανία, τον Γκαμπριέλε Ταλιαβέντι και τον Τζανκάρλο Μποντέμπι στην Ιταλία, τον Ρούντιγκερ Πάτσκε στη Γερμανία, τον Λούσιεν Στιλ στο Βέλγιο, τον Ζοζέ Κορνέλιο ντι Σίβα στην Πορτογαλία και πολλούς ακόμη. Είμαι τώρα ο πρόεδρος ενός νέου διεθνούς οργανισμού που θα ανακοινωθεί επισήμως στις 24 Ιανουαρίου που θα λέγεται Διεθνές Δίκτυο για την Παραδοσιακή Αρχιτεκτονική και Πολεοδομία (INTBAU). Μπορεί ο καθένας να επισκεφθεί τη σελίδα μας (www. intbau.org). Θα είναι η πρώτη αναγέννηση του κλασικισμού στον 21ο αιώνα.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή