Αν περιοριστεί κανείς στον τίτλο και στην υπόθεση της ταινίας του Ανδρέα Πάντζη, τα αποτελέσματα δεν θα είναι και τόσο ενθαρρυντικά: «Το τάμα». Ενας, Κύπριος, θεοσεβούμενος αγρότης, ο Ευαγόρας, αποφασίζει να εκπληρώσει ένα τάμα που έχει κάνει στον Απόστολο Ανδρέα, διασχίζοντας το νησί με τα πόδια συντροφιά με το γάιδαρό του Μαυρομούντη.
Σε μια ιστορία, που θα μπορούσε να είναι από αδιάφορη έως πληκτική με τα σημερινά δεδομένα, ο σκηνοθέτης κατορθώνει να «εμφυσήσει» φαντασία και έμπνευση και να τη μετατρέψει σε ένα ταξίδι στο χρόνο, στην ιστορία, στην αυτογνωσία, με χρώματα, αισθήσεις και αισθήματα. Κατορθώνει, επίσης, να μεταμορφώσει τον Γιώργο Χωραφά από αρρενωπό και γοητευτικό άντρα, σε έναν καλοκάγαθο, αφελή χωριάτη, που μιλάει με κυπριακό ιδίωμα και δρέπει -δικαίως- δάφνες για την ερμηνεία του. Δίπλα του αισθαντική, παρθενικά θηλυκή, η Βαλέρια Γκολίνο, η οποία ενσαρκώνει τον πειρασμό, τη δοκιμασία, την αμαρτία, που, όμως, απελευθερώνει και αποκαθαίρει, αντί να σπιλώνει και να ενοχοποιεί. Στην πορεία του προς το Μοναστήρι, που είναι στην άλλη άκρη του νησιού, ο ήρωας, με «ήπια» άλματα στο χρόνο, «διασχίζει» την Κυπριακή ιστορία (κατοχή, πόλεμο, εμφύλιο διχασμό). Παρά τη στέρεη, ρεαλιστική γραφή του σεναρίου πνέει μια (ευπρόσδεκτη) μεταφυσική αύρα που ανατρέπει και διασαλεύει τις ισορροπίες. Κυρίως του ίδιου του πρωταγωνιστή, που ως άλλος άγιος Αντώνιος, αυτός ο αμόλυντος γιος ιερέα, έρχεται αντιμέτωπος με θανάσιμα αμαρτήματα: μοιχεία, λαγνεία, λαιμαργία -προστίθεται και η γνώση- στα οποία ενδίδει. O χαρακτήρας του, ένα ιδιότυπο κράμα ελαφροΐσκιωτου και ταυτόχρονα προσγειωμένου πιστού, μεταβάλλεται στη διαδρομή με κραδασμούς καθώς και ο χρόνος γύρω του μεταβάλλεται (οι ιστορικές αλλαγές περνούν μέσα από τυχαίες συναντήσεις ή στιγμιαίες εικόνες), σαν ένα ρολόι με «παράλυτους» δείκτες που γυρνούν ανεξέλεγκτα. Παρελθόν και παρόν, φαντασίωση και πραγματικότητα βαδίζουν στο ίδιο μονοπάτι.
Ο Ανδρέας Πάντζης, κινηματογραφιστής με βλέμμα, έχει μια έφεση στις μεγάλες, σύνθετες, παραγωγές (όπως η προηγούμενη «Σφαγή του κόκορα»). Ελάττωμα της ταινίας η μεγάλη διάρκειά της και ο εικονοπλαστικός πληθωρισμός του σκηνοθέτη που άλλοτε δημιουργεί χάσματα και άλλοτε «μπουκώνει» το θεατή, αποδυναμώνοντας ένα πολύ καλό αποτέλεσμα.
Σοβαρή παραγωγή
