Για τη ζωγραφική της Νίκης Καραγάτση θα μπορούσα να πω πολλά? μένω σε ένα: με κάνει να δακρύζω. Αυτή είναι η αντίδρασή μου όταν βλέπω τις μικρές ζωγραφιές της τυπωμένες, ή τις λίγες φορές που τις είδα εκ του φυσικού. H ζωγραφική της με πιάνει στο λαρύγγι και στα σπλάχνα.
Απέναντί της δεν μπορώ να σταθώ κριτικός, έστω περιγραφικός? οι εικόνες της λένε πολλά, πάρα πολλά για τη ζωή μου, αφορούν τις περισσότερες πτυχές του 44χρονου βίου μου, ιδίως τις εσώτερες και ευάλωτες: το βουητό του μελτεμιού, την αρμύρα, το λιωμένο βράχο, το φως, τη θάλασσα, τα κυλαδίτικα και αθηναϊκά σπίτια, τα λιμάνια? είναι τα πράγματα, οι άνθρωποι, η ίδια η ζωή. Ολα με χρώμα και σχέδιο και φως, με πυκνότητα, με τα εντελώς χρειώδη, με ψίθυρους και διακριτικά χάδια.
Να που χειρίζομαι ήδη τη συγκίνηση και την κάνω περιγραφή… Μα αυτή δεν είναι η χαρά της τέχνης; Να τη μοιράζεσαι… Ποιος άνθρωπος που έζησε την Ελλάδα στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα, δεν θα νιώσει αυτό τον βαθύ ψίθυρο της Καραγάτση, το χάδι και το ρίγος της ζωγραφικής της; Γιατί η κυρία από την Ανδρο ζωγράφισε για να πλησιάσει τους ανθρώπους και τη φύση? και τους συνάντησε στα πιο απλά πραγματα, σε ένα τρανζίστορ, σε ένα ανθογυάλι, στην πλάτη μιας γυναίκας που πλένει τα πιάτα, στο ποδόσφαιρο των αγοριών, στο φευγαλέο φιλί δυο ερωτευμένων καθώς σβήνουν τα χρώματα στο νησί… Αυτές οι στοιχειώδεις εικόνες του βίου, ζωγραφισμένες με υπέροχη αφέλεια από την Καραγάτση, διασχίζουν τον χρόνο, ανθεκτικές, στέρεες, αυτάρκεις, και μας συναντούν ξανά και ξανά, σαν αστραπές ονείρου, σαν σπινθήρες παιδικής ηλικίας.
Αυτή η πυκνότητα του στοιχειώδους, του απαραίτητου, είναι η δύναμη της ζωγραφικής της και η δύναμη του καλλιτεχνικού της παραδείγματος: η εξόρυξη του Υψηλού από το καθημερινό, το ταπεινό, το αόρατο…
Η ίδια είχε πει: «M’ ενδιαφέρει η ζωή. Να δίνω τη ζωή μέσα στα έργα μου. Ζωγραφίζω τοπία αλλά σχεδόν πάντα μέσα στα τοπία μου υπάρχει ο άνθρωπος. Θαυμάζω τους ζωγράφους που μπορούν να ζωγραφίζουν καλές φιγούρες. Κι αν δεν ήμουν τόσο μοναχική και είχα επαφή με περισσότερους ανθρώπους, θα ζωγράφιζα πιο συχνά φιγούρες και πιο σπάνια τοπία ή νεκρές φύσεις. (…) Στο βάθος ζωγραφίζω γιατί με διασκέδάζει και δεν μπορώ να κάνω αλλιώς. Θα ήθελα μέσα από τη δουλειά μου να μπορέσω να επικοινωνήσω με τους ανθρώπους» (1980).
H μεγάλη της αναδρομική έκθεση (η δεύτερη μετά αυτήν της Εθνικής Πινακοθήκης, τον Δεκέμβριο του 1988), οργανωμένη από το Μορφωτικό Ιδρυμα της Εθνικής Τραπέζης, στο Μέγαρο Εϋνάρδου (Αγ. Κωνσταντίνου 20), εγκαινιάζεται απόψε και θα διαρκέσει έως το τέλος Ιουνίου.