Φόρο τιμής στον μεταπολεμικό δυναμισμό της ελληνικής αρχιτεκτονικής αποτελεί η νέα έκθεση που εγκαινιάστηκε χθες στο Μουσείο Μπενάκη. Στο πρόσωπο και το έργο του Χαράλαμπου Σφαέλλου (γ. Αλεξάνδρεια, 1914) εκπροσωπείται ένας ολόκληρος κόσμος που αν και σήμερα δεν έχει ακόμη αποτιμηθεί (και εκτιμηθεί δεόντως) απηχεί, ωστόσο, το ανανεωτικό πνεύμα του μεταπολέμου, το οποίο σήμερα, με την απόσταση του χρόνου, ενισχύεται και με μία αύρα νοσταλγίας. H έκθεση με τίτλο «Χαράλαμπος Σφαέλλος: Αρχιτεκτονική-Ανάπτυξη» (διάρκεια έως 23 Ιουνίου) είναι μία παραγωγή των Αρχείων Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής του Μουσείου Μπενάκη σε συνεργασία με το Φωτογραφικό Αρχείο του ιδίου Μουσείου (επιμέλεια: Μαργαρίτα Σάκκα – Αλίκη Τσίργιαλου). O Χαράλαμπος Σφαέλλος, με την ελληνική και κοσμοπολίτικη παιδεία του, ως Αιγυπτιώτης Ελληνας, με τη σφραγίδα του μεταπολεμικού Παρισιού, με επιρροές από τον Πικιώνη και τον Λε Κορμπιζιέ, με διεθνή εμπειρία (σύμβουλος του OHE) και από τους στυλοβάτες του EOT στη ζωογόνο περίοδο 1950-57, είχε χθες τη χαρά να είναι οικοδεσπότης σε ένα εντυπωσιακό τρίπτυχο πανόραμα της αρχιτεκτονικής του. H έκθεση ακολουθεί την άρτια παράδοση των αρχιτεκτονικών αφιερωμάτων που επιμελείται το Μουσείο Μπενάκη. O επισκέπτης θα χαρεί τη σοφή οργάνωση του υλικού, τον ευρηματικό φωτισμό που προβάλλει τις λίγες έγχρωμες φωτογραφίες σαν διαφάνειες και που αναδεικνύει μέσα στον αδρό, μαυρόασπρο κόσμο του εμπνευσμένου μοντερνισμού. Γαλαζόγκριζα και κεραμιδί πλαίσια ενισχύουν το κλίμα εποχής.
Ενα μεγάλο μέρος του υλικού της έκθεσης είναι αφιερωμένο στα «Ξενία» και στα άλλα ξενοδοχεία που μελέτησε ο Σφαέλλος στη δεκαετία του ’50. Τα «Ξενία» ήταν ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα του EOT, κεφάλαιο της αρχιτεκτονικής ιστορίας του τόπου και πέντε από αυτά μελέτησε ο Χαρ. Σφαέλλος (Αργοστολίου, Θάσου, Υπάτη, Τσαγκαράδας, Κέρκυρας -θέση Κανόνι). Τη σημασία των «Ξενία» και την αδιαφορία που υπάρχει για τη σύγχρονη τύχη τους επεσήμανε χθες εκ μέρους των Αρχείων Αρχιτεκτονικής (στα οποία έχει δωρηθεί το αρχείο Σφαέλλου) η καθηγήτρια Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη. Το «Ξενία» στο Κανόνι της Κέρκυρας έχει κατεδαφιστεί. O Σφαέλλος συνεργάστηκε με τη Μαρία Ζαγορησίου στο «Ξενία» Καστοριάς και με τους Δημήτρη Πικιώνη, Προκόπη Βασιλειάδη, Κλέωνα Κραντονέλλη για τα «Ξενία» Δελφών, Μυκόνου και Ναυπλίου αντίστοιχα.
Η έκθεση προβάλλει επίσης αναπτυξιακές μελέτες που εκπόνησε ο Σφαέλλος τόσο στην Ελλάδα όσο και στη Δυτική Αφρική αλλά και την παραγωγή του έργου του μετά το 1975, όταν πλέον επέστρεψε οριστικά στην Ελλάδα (από το Παρίσι). O Χαράλαμπος Σφαέλλος, όπως τόνισε και ο ίδιος στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου, όπου παρουσιάστηκε σεμνός, κομψός και με ιδιαίτερα συγκροτημένο λόγο, εργάστηκε για ένα μεγάλο διάστημα για την ανοικοδόμηση της κατεστραμμένης από τον πόλεμο Ευρώπης. «Δυστυχώς όλη αυτή η προσπάθεια απέτυχε διότι οι δημιουργοί με επίφαση μοντέρνας αρχιτεκτονικής και οικονομίστικους όρους αγνόησαν τον άνθρωπο. Πολλά από τα κτίρια αυτά σήμερα κατεδαφίζονται». Για τον X. Σφαέλλο το αλληλένδετο μορφής και περιεχομένου είναι το κεντρικό ζητούμενο για μια αρχιτεκτονική που ακουμπάει στον άνθρωπο.Νίκος Βατόπουλος