Theophile Gautiez: «Αρία Μαρκέλα και άλλα φανταστικά διηγήματα». Μετάφραση: Εφη Γιαννοπούλου, 2001.
O πατέρας της φράσης «H τέχνη για την τέχνη» ο Γάλλος συγγραφέας Theophile Gautiez (1811-1872) διακρίθηκε στη σύνθεση φανταστικών διηγημάτων, αλλόκοτων ιστοριών, που ξεπερνούσαν την εποχή τους, καθώς τα υλικά με τα οποία είναι φτιαγμένες προέρχονται βεβαίως από την πραγματικότητα, βρίσκονται όμως σε αγαστή ένωση με το όνειρο και το ασυνείδητο. Επηρεασμένος από Γερμανούς συγγραφείς, και κυρίως από τον Hoffmann, o Γκοτιέ αναδεικνύει ομιχλώδεις, ονειρικές καταστάσεις, το υπερφυσικό στοιχείο όχι χάριν της υπερβολής και του εντυπωσιασμού, αλλά χάριν των βαθύτερων και σκοτεινότερων συναισθηματικών αναγκών του ατόμου. O διχασμός της προσωπικότητας στο υπέροχο διήγημα «O διπλός ιππότης», η φαντασίωση της κατάκτησης του απόλυτου έρωτα καθώς καταρρίπτονται τα όρια του χρόνου, της ζωής και της φθοράς στο σύνθετο και πολυσχιδές κείμενο της «Αρίας Μαρκέλας», η σχιζοειδής προσωπικότητα που δανείζεται το «περίβλημα» του ετέρου προς επίτευξη της ευτυχίας [«Αβατάρ»], δημιουργούν έναν κόσμο παράδοξο, αντιφατικό και αντικρουόμενο τόσο όσο είναι ο ψυχισμός του ανθρώπου. Οι εικόνες, οι οποίες αναδιπλώνονται είναι γοητευτικές και ο ενίοτε παραληρηματικός λόγος δεν χάνει τη στιβαρότητά του, καθώς αυτός πάντοτε εκκινεί από την πραγματικότητα και δεν αποδυναμώνεται σε χαλαρές συναισθηματικές περιγραφές με έντονο το λυρικό στοιχείο, χαρακτηριστικό της γραφής του Ζεράρ ντε Νερβάλ.
Οι γνώσεις, άλλωστε του Γκοτιέ (γνωρίζει καλά τον Σαίξπηρ, τη γερμανική λογοτεχνία, καθώς και την τέχνη και τη φιλοσοφία των ανατολικών χωρών) αξιοποιούνται και χρησιμοποιούνται για να προσδώσουν όχι μόνο γοητεία στα κείμενα εξαιτίας των «εξωτικών» αναφορών αλλά και για να εκφραστούν αναζητήσεις και στοχασμοί που παραμένουν αξεπέραστοι. Μια απλή αναφορά στη σκόνη του Αλεξάνδρου και του Καίσαρα π.χ. παραπέμπει στους στίχους του «Αμλετ» (Πράξη 5, σκηνή 1), τους σχετικούς με τον θάνατο. Το κυνήγι του απολύτου και των ιδανικών καταστάσεων οδηγεί τους ήρωες σε ακραίες επιλογές. Ενας «ζωντανός – νεκρός» ερωτεύεται την εξιδανικευμένη μορφή μιας νεκρής γυναίκας, ένας νεαρός άντρας ονειρεύεται να γνωρίσει και να ερωτευθεί τζίνια και νεράιδες. H πραγματικότητα περνά απαρατήρητη από δίπλα του, κάθε τι υλικό είναι αθέατο γι’ αυτόν, ο οποίος με έναν ναρκισσιστικό τρόπο αρέσκεται να επικοινωνεί με το αντικείμενο του πόθου του μόνο με στίχους: «Οπως όλοι οι ποιητές, πολύ απασχολημένοι με τα δημιουργήματά τους, ο Μαχμούτ Μπεν – Αχμέντ είχε ξεχάσει ότι οι πιο ωραίοι στίχοι δεν αξίζουν όσο μια ειλικρινής κουβέντα, ένα βλέμμα φωτισμένο από τη λάμψη του έρωτα» (σ. 334).
O Γκοτιέ, ένας κλασικός αλλά και μοντέρνος συγγραφέας, στέκεται ισάξια κοντά στους Χόφμαν, Νερβάλ, Στίβενσον, Πόε, Χένρι Τζέιμς, τον δημιουργό της αλλόκοτης νουβέλας «Το στρίψιμο της βίδας» (μετ. Κοσμάς Πολίτης, εκδόσεις Αγρα, Αθήνα, 1981). H μεταφορά των διηγημάτων του στα ελληνικά υπήρξε επιτυχής. O λόγος είναι ζωντανός και ρέων.
Μάταια, παρά τις εξονυχιστικές μελέτες των στοιχείων -τύπου μεθόδων του Σέρλοκ Χολμς- των πρωταγωνιστών ορειβατών, παρά την παράθεση λογικότατων υποθέσεων, τη σύνταξη αληθοφανών σεναρίων κ.τ.λ. Οριστική ετυμηγορία δεν υπάρχει, πράγμα που ασφαλώς ικανοποιεί και αυτούς που ασχολήθηκαν να την παράσχουν και τους περίεργους αποδέκτες. Το βιβλίο θα κλείσει με δύο εύστοχα διατυπούμενα ερωτήματα: α) «Υπάρχει απόδειξη ότι ο Μάλορι και ο Ιρβάιν ανέβηκαν στην κορυφή;» και β) «Υπάρχει απόδειξη ότι ΔΕανέβηκαν;»