Ηθελε να είναι σε όλα παρών ο Αντώνης Σαμαράκης. Γι’ αυτό και την αυτοβιογραφία του με τίτλο τη χρονολογία της γέννησής του «1919» την ξεκινάει με κάτι στο οποίο με κανένα τρόπο δεν θα μπορούσε να συμμετάσχει: «Λυπάμαι που για λόγους ανεξάρτητους από τη θέλησή μου η αυτοβιογραφία μου δεν περιλαμβάνει ένα σημαντικό, κρίσιμο θα έλεγα, γεγονός της ζωής μου: το θάνατό μου».
Χθες το μεσημέρι, μια φήμη αναστάτωσε τις χωρίς ειδήσεις μέρες του Αυγούστου. O Αντώνης Σαμαράκης πέθανε. Λίγο αργότερα επιβεβαιώθηκε ότι ο Αντώνης Σαμαράκης, ο συγγραφέας του «Λάθους» πέθανε χθες από καρδιακή προσβολή. Επιθυμία του, ο θάνατός του να ανακοινωθεί ύστερα από αρκετές ημέρες.
Παιδί του Μεσοπολέμου
Γεννήθηκε πριν από 84 χρόνια, στις 16 Αυγούστου, στην πλατεία Βάθης, στο Μεταξουργείο. «Παιδί του Μεσοπολέμου, γεννημένος στο ταραγμένο διάλειμμα μεταξύ των δύο παγκοσμίων συρράξεων, ξεκίνησα τα πρώτα μου βήματα μ’ ένα σοφό δάσκαλο στο πλάι μου: το δρόμο», γράφει στην αυτοβιογραφία του, που κυκλοφόρησε πριν από τρία χρόνια από τις εκδόσεις «Καστανιώτης». Κι ήταν αυτός ο δάσκαλος που οδήγησε και τα βήματα της γραφής του, αλλά και της ζωής του. Γιατί ο Αντώνης Σαμαράκης ήταν διαρκώς «στο δρόμο», δίπλα στους απλούς ανθρώπους και, κυρίως, δίπλα στα παιδιά.
Μαρτυρία
«Ο Αντώνης Σαμαράκης δεν μιλάει για ευκαιριακές προσωπικότητες. Οι πρωταγωνιστές του διστάζουν και αμφιβάλλουν, είναι ανθρώπινες υπάρξεις όπως ο αναγνώστης. Το έργο του Αντώνη Σαμαράκη είναι μαρτυρία για την τραγωδία του ολοκληρωτισμού, για την απουσία της ελευθερίας και τη μάχη που δίνουν οι άνθρωποι για να την κατακτήσουν. O Αντώνης Σαμαράκης είναι ο συγγραφέας της υπερηφάνειας και της ελπίδας», έγραφε το σκεπτικό της βράβευσής του, το 1982, με το Βραβείο Λογοτεχνίας Ευρωπάλια, για το σύνολο του έργου του. Και δεν ήταν αυτή η μόνη επιβράβευση που γνώρισε όσο ζούσε. Ηταν πολλές: Κρατικό Βραβείο Διηγήματος (1962), Βραβείο Μυθιστορήματος των «12» (1966), Μεγάλο Βραβείο Αστυνομικής Λογοτεχνίας 1970 (Γαλλία), Κρατικό Βραβείο Τεχνών και Λογοτεχνίας 1995 (Γαλλία).
Ηταν τα βραβεία της ωριμότητας, γιατί το παίδεμα με τα γράψιμο το άρχισε μόλις δέκα ετών: «Ναι, δέκα χρονώ ήμουν όταν έγραψα ένα ποίημα, το πρώτο μου ποίημα. Σιγά σιγά, ήρθαν κι άλλα ποιήματα. Στίχοι αδέξιοι, πρωτόλεια ήταν, αλλά με αίσθημα διαμαρτυρίας, μια φωνή παιδιού εξέγερσης αντίκρυ στο πανόραμα κοινωνικής αδικίας και πολιτικής μισαλλοδοξίας που το παιδί αυτό είχε ζήσει και εξακολουθούσε να ζει στη γειτονιά του».
«Μαρτυρίες»
Από τότε δεν σταμάτησε να γράφει. Σε εφημερίδες, σε περιοδικά, στο λευκό χαρτί του πεζογράφου. «Το λάθος» (1965) έχει κάνει 56 εκδόσεις, το «Σήμα κινδύνου» (1959) με 17 εκδόσεις και το «Εν ονόματι» (1999) με 15 εκδόσεις είναι τα μυθιστορήματά του. Εξίσου αγαπήθηκαν και διαβάστηκαν και οι συλλογές διηγημάτων του: «Το διαβατήριο» (1973), «Ζητείται ελπίς» (1954), «Αρνούμαι» (1961) και «H κόντρα» (1992). Και ήταν από τους ελάχιστους συγγραφείς που ευτύχησε να δει όσο ζούσε πενήντα έξι ομότεχνούς τους να γράφουν γι’ αυτόν, στις «Μαρτυρίες για τον Αντώνη Σαμαράκη» που κυκλοφόρησε το 2000 από τις εκδόσεις «Καστανιώτης». Χθες το μεσημέρι συμπληρώθηκε, ερήμην του, η παύλα δίπλα στην ημερομηνία γέννησής του: Αντώνης Σαμαράκης 1919 – 2003.