Τις ημέρες των εορτών, χιλιάδες Αθηναίοι έκαναν κάτι που δεν συνηθίζουν τον υπόλοιπο χρόνο: κατέβηκαν στο κέντρο της πόλης. Για όσους δεν ζουν στην πρωτεύουσα η αυτονόητη σε άλλες πόλεις χριστουγεννιάτικη «κάθοδος» δεν είναι καθόλου αυτονόητη στην περίπτωση της Αθήνας. Απαξιωμένο, δυσλειτουργικό και ενοχλητικό, το κέντρο περισσότερο έδιωχνε παρά είλκυε. Ακόμα και την εποχή που υποτίθεται έβαζε «τα καλά του».
Τα τελευταία χρόνια, και πολύ περισσότερο φέτος, οι προβολείς έπεσαν πάνω του. Ναι, η αφορμή ήταν η αναβάθμιση του χριστουγεννιάτικου διακόσμου και των συναφών εκδηλώσεων αλλά μία πιο προσεκτική ματιά, ακόμα και σήμερα, που όλα τα φώτα έχουν σβήσει, μπορεί να αποδειχθεί περισσότερο αποκαλυπτική: το κέντρο καθημερινά κερδίζει κόσμο. Το βλέπει κανείς από την άφιξη μεγάλων επιχειρηματικών σχημάτων, τη σταδιακή επαναδραστηριοποίηση ιστορικών ονομάτων του αθηναϊκού εμπορίου (π.χ. «Μινιόν»), τον φρενήρη ρυθμό ανακαίνισης παλαιών ξενοδοχειακών μονάδων, τη νέα ζωή σε άγνωστους δρόμους με μικρά καφέ και καταστήματα.
Υπάρχει κάτι ευοίωνο στη νέα αίγλη του κέντρου της Αθήνας γιατί αισθάνεται κανείς ότι αποκαθίσταται ένα είδος φυσικής τάξης. Στα τέλη της δεκαετίας του ’80, όταν η πρωτεύουσα βίωνε το ζενίθ της παρακμής της, τις ζωτικές λειτουργίες του κέντρου είχαν υποκαταστήσει, στον βαθμό που μπορούσαν, τα υπερτοπικά κέντρα των προαστίων.
Σήμερα, η αθηναϊκή πρωτοτυπία δίνει τη θέση της σ’ ένα πιο ορθολογικό σύστημα με περισσότερο μητροπολιτικά χαρακτηριστικά. Το κέντρο φαίνεται να κάνει ξανά αυτό που έκανε πάντα (τι άλλο από ένα ελκυστικό μωσαϊκό το οποίο απευθύνεται σε όλους και στον καθένα μας ξεχωριστά;) ενώ τα προάστια διαμορφώνουν καινούργιους ρόλους με άξονα την κατανάλωση και τα νέα οικιστικά πρότυπα.
Η αναζωογόνηση του κέντρου δεν συμβαίνει έτσι, χωρίς λόγο ούτε υπήρξε νομοτελειακή. Για πρώτη φορά, ύστερα από δύο τουλάχιστον δεκαετίες, η Πολιτεία αποφάσισε να επενδύσει ουσιαστικά στην υπόθεση της Αθήνας.
Το μετρό, το πρόγραμμα της ενοποίησης αρχαιολογικών χώρων και τώρα, οι έστω μικρής κλίμακας παρεμβάσεις άλλων αρμόδιων φορέων διαμορφώνουν ένα νέο κλίμα, που κινητοποιεί με τη σειρά του και τους ιδιώτες. Κι αυτός είναι ο πιο κρίσιμος κρίκος. Το στοίχημα του κέντρου θα κριθεί σε μεγάλο βαθμό από τη δική τους εμπλοκή. Αν το κέντρο της Αθήνας αποκτήσει τον δικό του οικονομικό δυναμισμό, δεν θα περιμένουμε από το κράτος να σώσει ένα ακόμη νεοκλασικό που καταρρέει. Ετσι, η επένδυση στην αρχιτεκτονική θα είναι ένα αυτονόητο καθήκον, όχι καταναγκαστικό έργο.