Στα αρκετά έργα του Νικολάι Γκόγκολ που παίζονται φέτος στην αθηναϊκή σκηνή ήρθε προ ημερών να προστεθεί ένα ακόμη, η γνωστή «λοξή» κωμωδία του -«τραγικωμωδία» κατ’ άλλους- «Παντρολογήματα», σε σκηνοθεσία Στάθη Λιβαθινού στο θέατρο Πορεία του Δημήτρη Τάρλου, με αξιόλογους ηθοποιούς: Ταμίλα Κουλίεβα, Ελένη Γερασιμίδου, Αιμίλιος Χειλάκης, Μπάμπης Γιωτόπουλος, Αρτο Απαρτιάν κ.ά.
«Ηταν παλιά ιδέα του Στάθη να ανεβάσουμε το έργο αυτό», λέει ο Δ. Τάρλοου, «μου άρεσε κι εμένα πολύ, όπως και ο ρόλος του Πατκαλιάσιν που παίζω. Δεν είχαμε κάνει και καμιά κωμωδία μέχρι σήμερα, κι ήθελα πάρα πολύ να κάνουμε, άλλο τώρα αν τούτη εδώ είναι στην κόψη του ξυραφιού».
Στα «Παντρολογήματα» ο κεντρικός ήρως, ο Πατκαλιάσιν, πιέζεται να παντρευτεί όχι μόνο από προξενήτρες (Γερασιμίδου), αλλά κι από τον περίγυρό του, όπως ο γκαρδιακός του φίλος (Χειλάκης). O οποίος καταφέρνει να τον πείσει, αλλά και να θέσει εκτός μάχης, με χίλιες δυο μηχανορραφίες, τους άλλους μνηστήρες της περιζήτητης νεαράς νύφης (Κουλίεβα). Οταν όμως φτάνει η «ώρα της αλήθειας», ο γάμος, ο γαμπρός «αποδρά» πανικόβλητος…
«Νομίζω ότι το έργο είναι αλληγορικό, δεν αφορά απλώς το θέμα του γάμου», παρατηρεί ο κ. Τάρλοου. «Με υπόγειο τρόπο ο Γκόγκολ πάει παραπέρα. Οι άνθρωποι αυτοί, οι μνηστήρες, με προεξάρχοντα τον Πατκαλιόσιν, βιώνουν υπαρξιακό άγχος, άγχος θανάτου. Κι αυτό που κάνει ο Πατκαλιόσιν στο τέλος, να πηδήξει από το παράθυρο για ν’ αποφύγει τον γάμο, στην πραγματικότητα είναι μια πράξη αυτοκαταστροφική – και ταυτόχρονα τραγελαφική βέβαια. Είναι μια αυτοκτονία προκειμένου να μη βιώσει αυτό που αντιλαμβάνεται ως τέλος – τον έγγαμο βίο. Πράγμα αρκετά κοινό στο αντρικό φύλο. Ξέρω πολλούς που θα μπορούσαν να αποδράσουν με ανάλογους τρόπους, γι’ αυτό και είναι πολύ αναγνωρίσιμο το θέμα – και πολύ αστείο από μια άποψη».
Δεν έχουν αλλάξει τα πράγματα από τον καιρό του Γκόγκολ; «Δεν ξέρω αν είναι τα ίδια αυτά που σκεφτόταν ο Γκόγκολ, γράφοντας αυτό το έργο, με αυτά που το ίδιο το έργο δίνει τη δυνατότητα στους σημερινούς ανθρώπους να σκεφτούν», λέει ο κ. Τάρλοου. «Τα κλασικά έργα μιλάνε διαφορετικά σε κάθε εποχή. O Γκόγκολ ήθελε να σατιρίσει τους ανερχόμενους μικροαστούς, αλλά παράλληλα σατιρίζει και τη ρωσική ψυχή. Την κλασική στον Ρώσο ραθυμία, μια απραξία, μια τεμπελιά, χαρακτηριστικό δείγμα ο Πατκαλιόσιν. H αναβλητικότητα σε όλο της το μεγαλείο. Κάτω απ’ όλ’ αυτά όμως μπορείς να δεις πράγματα πολύ βαθύτερα».
Πώς χειρίστηκε σκηνοθετικά ο Στάθης Λιβαθινός το έργο; «Με προσοχή και λεπτότητα» λέει ο πρωταγωνιστής. «Αφησε να προκύψουν τα πράγματα από την πρόβα. Προσπάθησε να φτιάξει μια παράσταση που ισορροπεί ανάμεσα στο κωμικό και τη μελαγχολία, όπως ακριβώς και η μετάφραση που κάναμε ο Λεωνίδας Καρατζάς κι εγώ. Να είναι παράσταση με φινέτσα, να μην περιπέσει ούτε στο γκροτέσκο ούτε στην περιγραφή, πράγμα που απεχθανόμαστε κι οι δυο, να μη γίνει δηλαδή μια παράσταση χοντροκομμένη».
Σ’ αυτό «βοήθησαν πολύ η μουσική και τα τραγούδια που συνέθεσε, σε στίχους Στρατή Πασχάλη, ο Νίκος Πλάτανος, ο οποίος και τα παίζει ζωντανά στην παράσταση με δύο άλλους μουσικούς». Οι χορογραφίες είναι του Κυριάκου Κοσμίδη. Τα σκηνικά (Αντώνης Δαγκλίδης) και τα κοστούμια (Κλερ Μπρέισγουελ) παραπέμπουν σε «εποχή», όχι σε κάποια συγκεκριμένη, «χωρίς καμιά μοντερνιά». Φωτισμοί του Λευτέρη Παυλόπουλου.
«Τα παντρολογήματα» είναι μία ακόμη παράσταση του Τάρλοου με τον Λιβαθινό, με τον οποίο συνεργάζεται στενά από την αρχή της προσωπικής του προσπάθειας στο θέατρο. Τι τους φέρνει κοντά; «H καλή καλλιτεχνική συνεργασία» απαντά ο Δ. Τάρλοου. «Εκτός από συνεργάτες είμαστε και φίλοι, επικοινωνούμε απόλυτα, αλληλοσυμπληρωνόμαστε θα έλεγα, και υπάρχει αμοιβαία εμπιστοσύνη. Δεν είναι ένας σκηνοθέτης που τον καλώ για ένα έργο και μετά χανόμαστε. H προσπάθειά μου στο «Πορεία» ξεκίνησε μέσα από συζητήσεις που είχα μαζί του. Καλό είναι άλλωστε να προχωράς με τους ανθρώπους με τους οποίους ξεκίνησες κάτι, αν δεν υπάρχει κάποια σοβαρή καλλιτεχνική διχογνωμία. Κι αυτό προσπαθώ, όσο μου το επιτρέπουν οι πολύ αντίξοες συνθήκες…».
Η παράσταση είναι συμπαραγωγή με το ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης, όπου και θα παιχτεί γύρω στο Πάσχα.