H Βοιωτία και η… Αθήνα «διασταύρωσαν» τα ξίφη τους στους Δελφούς το περασμένο Σαββατοκύριακο, όπου συναντήθηκαν, έπειτα από πρόσκληση του υπουργείου Πολιτισμού, Ελληνες και ξένοι συγγραφείς, ανιχνεύοντας την «ελληνική εμπειρία». Εισηγητές οι ξένοι προσκεκλημένοι και οι Ελληνες συγγραφείς θα συμμετείχαν με παρεμβάσεις.
Η «Βοιωτία» και η «Αθήνα» = το κέντρο και η περιφέρεια, η συνέχεια και οι νέες επιδράσεις στη γραφή και στη διαμόρφωση της σκέψης την εποχή της παγκοσμιοποίησης, η γλώσσα και πώς διαπερνά άλλες γλώσσες, ο τρόπος που οι ξένοι εκλαμβάνουν την ελληνικότητα και ο τρόπος που οι Ελληνες συγγραφείς προσπαθούν να την υπηρετήσουν αλλά και να αποδεσμευτούν από το δέος του φορτίου, ήταν τα θέματα που απασχόλησαν τους Σέιμους Χήνυ, Εντμουντ Κήλυ, Ρέιτσελ Χάντας, Ζακ Λακαριέρ, Μισέλ Ντεόν, Μίχαελ Κρούγκερ, Εράσμους Σέφερ και Νατσούκι Ικεζάουα. Απέναντι και ολόγυρά τους (μεταφορικά και χωροταξικά στην αίθουσα συνεδριάσεων του Ευρωπαϊκού Κέντρου Δελφών) ήταν οι Μένης Κουμανταρέας, Χάρης Βλαβιανός, Θανάσης Βαλτινός, Δημοσθένης Κούρτοβικ, Νάσος Βαγενάς, Ζυράννα Ζατέλη, Ρέα Γαλανάκη, Τίτος Πατρίκιος, Αρης Μαραγκόπουλος.
«Ο πολιτισμός είναι διαμεσολαβητής ανάμεσα στο άτομο και στην κοινωνία. Είναι ένας διερμηνέας που μας βοηθά να κατανοήσουμε την πραγματικότητα», είπε ο Σ. Χήνυ, που διακρίνει τη σύγχρονη Ελλάδα πέρα από τα αγάλματα, τα αγγεία και το ωραίο τοπίο. Κι ενώ το θέμα της συνάντησης έπρεπε να περιοριστεί στο πώς βλέπουν οι ξένοι την Ελλάδα, πώς ενσωματώνουν τη γνώση ή τα προσωπικά τους βιώματα για την Ελλάδα, η κουβέντα απλώθηκε γρήγορα -εξαιτίας των παρεμβάσεων των Ελλήνων συγγραφέων κατ’ αρχάς- σε πολλά θέματα: για το πώς οι Ελληνες βιώνουν την ελληνικότητα, («χρειάζεται από τη μεριά μας μια ανοικείωση, μια ρήξη με την ελληνική εμπειρία» είπε ο T. Πατρίκιος)? για τους κινδύνους που το ουσιαστικό «ελληνικότητα» και το επίθετο «ελληνικός» δημιουργεί στους Ελληνες συγγραφείς («δεν μπορούν να μιλήσουν για την ελληνική εμπειρία οι Ελληνες, γιατί είναι οι ίδιοι εμπειρία», είπε ο N. Βαγενάς)? για την απόσταση που υπάρχει ανάμεσα σε ό,τι συνοδεύει την ελληνικότητα και σε ό,τι ενυπάρχει στην κάθε είδους εμπειρία. Εμπειρία, που εν τέλει διαμορφώνει και την ταυτότητα, η οποία ούτως ή άλλως, ελληνική ή άλλη, «διαρκώς διαμορφώνεται», όπως επισήμανε η Ρέα Γαλανάκη.
Βγήκαν συμπεράσματα απ’ αυτή τη συνάντηση; Κατέληξαν κάπου οι συνομιλητές; Ηταν, τελικά, θετική η πρωτοβουλία του υπουργείου Πολιτισμού; Οι παρατηρητές είχαν την ευκαιρία να ακούσουν ξένους συγγραφείς, με φανερό το ενδιαφέρον και -σε αρκετές περιπτώσεις- τη γνώση για την ελληνική γραμματεία. Ενδιαφέρον και γνώση που περιλαμβάνει κυρίως την κλασική παιδεία και φτάνει μέχρι τους Ελληνες νομπελίστες ποιητές του 20ού αιώνα και ενδεχομένως τις προσωπικές τους επαφές με τον ελληνικό γεωγραφικό χώρο. Στοιχεία που ο καθένας από τους ξένους συγγραφείς, με τον τρόπο του, ενσωμάτωσε στο έργο του. Αρκούν όμως αυτά για να μιλήσει κανείς για «ελληνική εμπειρία»; Κάπου εκεί παρενέβησαν οι Ελληνες συγγραφείς διαμορφώνοντας μια ουσιαστική συζήτηση με τους ξένους ομότεχνούς τους. Ελληνες και ξένοι αναρωτήθηκαν, προβληματίστηκαν, αμφισβήτησαν, πρότειναν σκέψεις για την εικόνα της Ελλάδας που οι άλλοι έχουν, για την εικόνα της Ελλάδας που οι Ελληνες δίνουμε στους ξένους, για την εξέλιξη αυτής της εικόνας, για την εικόνα της Ελλάδας μέσω της λογοτεχνίας.
Οι ξένοι συγγραφείς έζησαν στους Δελφούς μια ευτυχή συνύπαρξη του τοπίου με τον καιρό. Ισως δεν αντιλήφθηκαν μια σύγχρονη «ελληνική εμπειρία», που συμβαίνει λίγο πιο κάτω, στην Αράχωβα, όπου χρειάζεται κανείς τουλάχιστον μισή ώρα για να διασχίσει τα 500 μ. του μοναδικού δρόμου που περνάει μέσα από τον οικισμό? όμως είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν συγγραφείς οι οποίοι μπορεί να γράφουν ελληνικά και να αντλούν τα θέματά τους από την ελληνική ιστορία και την ελληνική πραγματικότητα, επιζητούν όμως, μέσω της γραφής, τη συνομιλία.