Σαν αύριο, πριν από τριάντα χρόνια, έσβησε ο Κοσμάς Πολίτης. Το σπίτι του λεηλατείται από αγνώστους. Βιβλία, χαρτιά, έπιπλα, τιμαλφή, όλα πάνε.
Μια πολυκατοικία στο Μαρούσι. Παλιά εδώ βρισκόταν το «Relax Palace», μαθαίνω. Εδώ πέρασε ο συγγραφέας τον τελευταίο χρόνο της ζωής του, μόνος κι έρημος. Τώρα τίποτα δεν θυμίζει το πέρασμά του. Μένει μόνον ένας φοίνικας. Ισως εκείνος να έβλεπε από το παράθυρό του τα βαριά κλαριά να θροΐζουν, αφού ποτέ δεν δεχόταν τους επισκέπτες του στο σαλόνι του οίκου ευγηρίας, «γιατί δεν μπορούσε να ανεχθή το περιβάλλον των γερόντων» (Μ. Παπούλια, «Τέρμα», στο επίμετρο), αυτός που τα βιβλία του ξεχειλίζουν από τη λάμψη, την αποκοτιά, την ποίηση και το πάθος της εφηβείας και της νεότητας.
Παλιές ιστορίες. Και αν τον θυμόμαστε σήμερα, μες στον προεκλογικό παροξυσμό, δεν είναι μόνον επειδή ανήκει στην πεντάδα των μεγαλύτερων Ελλήνων πεζογράφων του 20ού αιώνα, αλλά και γιατί κάποτε διάλεξε «ο από πριν χαμένος αυτός να ‘ναι».
Καταμεσής στο πέλαγος, ένα καράβι έχει αρπάξει φωτιά και βυθίζεται. Μια σωσίβια λέμβος απομακρύνεται, αλλά ξαφνικά, όπως στην αντίστροφη κίνηση του βίντεο, η βάρκα γυρίζει πίσω και ο κωπηλάτης ανεβαίνει στο φλεγόμενο πλοίο. Στα γνωστά «πέτρινα χρόνια», όταν η Αριστερά έχει ηττηθεί και το μέλλον της διαγράφεται σκοτεινό, ο 57χρονος Κοσμάς Πολίτης, με λαμπρή πορεία στα γράμματα, προσχωρεί στο ΚΚΕ. Ιδρυτικό μέλος της ΕΔΑ, θέτει υποψηφιότητα για βουλευτής Αχαΐας το 1951 και φυσικά δεν εκλέγεται. Εκτοτε δεν ασχολήθηκε με την πολιτική. Αποτραβήχτηκε, σώπασε. Πικραμένος, απογοητευμένος, ποιος ξέρει. Ηδη είχε χάσει τη δουλειά του στην τράπεζα (διευθυντής της Ιονικής στην Πάτρα). Για πολλά χρόνια ζούσε από τις μεταφράσεις, μεροδούλι-μεροφάι, και αργότερα από μια πενιχρή σύνταξη.
Δεν τον θυμόμαστε για αριστερό, αλλά και ο ίδιος δεν διεκδίκησε αντιστασιακές δάφνες. Δεν ήταν το χαϊδεμένο παιδί της Αριστεράς, ενώ οι παρέες του προέρχονταν από τον κόσμο της λογοτεχνίας, όχι της πολιτικής. Ομως στην πιο δύσκολη στιγμή, όταν το παιχνίδι ήταν χαμένο, σκαρφάλωσε στο φλεγόμενο σκάφος. Κάποιοι δεν ξέχασαν τον «αριστερό» Πολίτη, όπως η Εθνική Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών που δεν τον δεχόταν ως μέλος της επειδή δεν υπέγραφε δήλωση μετανοίας, όπως η Ασφάλεια, που τον συνέλαβε στις 21 Απριλίου 1967 και τον ανέκρινε, ενώ παρέμενε άταφο το πτώμα της γυναίκας του. Φίλοι συγγραφείς επιστράτευσαν λυτούς και δεμένους, ώστε ο Κοσμάς -Πάρις- Παρασκευάς να πει το στερνό αντίο στην Κλάρα.
Σήμερα που ο πολιτικός αμοραλισμός γίνεται ο κανόνας, που κάποια «ανήσυχα πνεύματα» επαίρονται επειδή ταξιδεύουν πρώτη θέση στον «Τιτανικό» της εξουσίας -με εισιτήριο που πλήρωσαν άλλοι-, ας θυμηθούμε την ανιδιοτέλεια ενός αστού, ενός πολίτη του κόσμου, ενός μεγάλου συγγραφέα που δεν έκανε σημαία τα «όχι» του, δεν τα συμπεριέλαβε στο βιογραφικό του.
Αύριο, Καθαρά Δευτέρα, θα πετάξουν τα «τσερκένια» όπως «Στου Χατζηφράγκου». Αν κοιτάξουμε ψηλά, ίσως να δούμε, ανάμεσα στα σύννεφα, και τους χαρταετούς του Σταυράκη και του Αρίστου, του ωραίου και τολμηρού Αντρέα της «Ερόικα», της Βίργκως και του Παύλου.