Μελέτες για την ανάδειξη του αρχαίου θεάτρου Βεργίνας, τη στερέωση και αποκατάσταση της ιστορικής Μονής Καισαριανής αλλά και του Ναού Παναγίας Καπνικαρέας αποφάσισε προχθές το βράδυ το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο στην τελευταία του συνεδρίαση πριν από τις εκλογές. Εκκρεμότητες χρόνων, που αναρωτιέται κανείς με τι χρήματα θα τακτοποιηθούν.
Βεργίνα
Η αποκατάσταση του αρχαίου θεάτρου της Βεργίνας, εκεί δηλαδή όπου δολοφονήθηκε ο Φίλιππος και αναδείχθηκε βασιλιάς ο Αλέξανδρος, είναι σημαντική γιατί συνοδεύεται και από την ανάδειξη του μνημείου. Χτισμένο στους πρόποδες ενός λόφου στις βόρειες υπώρειες των Πιερίων, σε μικρή απόσταση από το Μουσείο των Βασιλικών Τάφων χρονολογείται στο β΄μισό του ου ε. πχ. και αποκαλύφθηκε το 1982. Όπως είπε η καθηγήτρια Αρχαιολογίας του ΑΠΘ, Στέλλα Δρούγου (υπό την επιστημονική εποπτεία της οποίας συντάχθηκε η μελέτη των Ζαχι Αλλ Σααγιάχ και Νίκο Χατζιδάκη), το κοίλο του θεάτρου δεν είχε ποτέ λίθινα καθίσματα παρά μόνο στην πρώτη σειρά.
Από τα παλιότερα θέατρα στον ελληνικό χώρο, χτίστηκε παράλληλα με το Διονυσιακό της Αθήνας για ιστορικούς λόγους, και κατά τους επιστήμονες αποτελεί ένα συγκρότημα με το ανάκτορο και ανήκει στο ίδιο οικοδομικό πρόγραμμα.
«Πρόκειται για σημαντικό μνημείο για τη Βεργίνα και τη Μακεδονία, που εκπροσωπεί το πολιτικό κέντρο αυτής της πόλης έτσι όπως το ξέρουμε από τη Δημοκρατία κι ας έχουμε βασιλεία». Σημαντικός όμως είναι και ο τρόπος κατασκευής του.
Τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει είναι η βροχή, η μετακίνηση των χωμάτων και οι ωθήσεις που δέχεται το μνημείο. H ορχήστρα όπως τονίστηκε έχει τη μικρότερη ώθηση, δεν παύει ωστόσο κάθε χειμώνα το μνημείο να σκεπάζεται με χώματα.
Αν και θα ήθελαν να σκάψουν ανάμεσα στο ανάκτορο και το θέατρο για να βρουν το οικοδομικό λείψανο που τα συνδέει, ο πρωταρχικός στόχος είναι να σωθεί το μνημείο και να γίνει κατανοητό στον επισκέπτη.
Το ΚΑΣ λοιπόν γνωμοδότησε για: την επαναφορά στην αρχική θέση των τοίχων της παρόδου, τη δημιουργία αγωγού για την απομάκρυνση των ομβρίων, την αφαίρεση των αρχαίων επιχώσεων και της σκάλας που φτιάχθηκε για την ανασκαφή και τέλος την οριοθέτηση του κοίλου.
Καισαριανή και Καπνικαρέα
Ρηγματώσεις, αποκολλήσεις στην τοιχοποιία, φθορές στις πλάκες δαπέδου, διαβρώσεις και τι δεν έχει η χτισμένη στους πρόποδες του Υμηττού, ιστορική Μονή της Καισαριανής. H ίδρυσή της ανάγεται στον ο αιώνα και τα κύρια μέρη της, αυτά που σώζονται σήμερα, είναι το συγκρότημα της Τράπεζας, οι πτέρυγες των κελλιών και το συγκρότημα του Λουτρώνα. «Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι κατά την τελευταία 20ετία λόγω των σεισμών της Αθήνας και της έλλειψης επαρκούς συντήρησης, η επισκεψιμότητα του μνημείου έχει μειωθεί σταδιακά στο 20% της συνολικής του επιφάνειας», περιγράφει στην τεχνική έκθεση ο αρχιτέκτων μηχανικός N. Χαρκιολάκης. Αλλά να ‘ταν μόνο αυτά. H κεντρική είσοδος είναι κλειστή από το 1981 εξαιτίας της έλλειψης φυλακτικού προσωπικού θύμισε ο κ. Μπούρας στο Συμβούλιο, αναφέροντας μεταξύ άλλων και περιστατικά βανδαλισμού.
Τη σταδιακή αποκατάσταση των φθορών τελικά ενέκρινε το ΚΑΣ, αν και το μνημείο απαιτεί συνολικό λίφτινγκ όπως επισημαίνει χρόνια τώρα η Διεύθυνση Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων.
Το ίδιο άλλωστε θέλει και ο ναός των Εισοδίων της Θεοτόκου (Καπνικαρέα), από τα σημαντικότερα επίσης μνημεία της μεσοβυζαντινής αρχιτεκτονικής που το 1921 κηρύχθηκε διατηρητέο μνημείο.
Πλήθος φθορών και βλαβών παρατηρεί το Τμήμα Μελετών Βυζαντινών Μνημείων κι εδώ, όχι μόνο από τους σεισμούς αλλά και από τις δονήσεις και καθιζήσεις κατά τη διάνοιξη της σήραγγας του μετρό, τα καυσαέρια, τις κακότεχνες επεμβάσεις κ.ά.
Μα γίνονται θαύματα; Ισως, όταν τουλάχιστον υπάρχουν χρονοδιαγράμματα και εξασφαλισμένοι πόροι. Μόνο που γι’ αυτά, τα βασικά δηλαδή, δεν έγινε λόγος προχθές.