Φέτος, τα παραδοσιακά κούλουμα, η κατά κοινή ομολογία θεσπέσια συλλογική διαδικασία του «μοιράσματος» των σαρακοστιανών, του πετάγματος του χαρταετού και μαζί του της ανύψωσης του ίδιου του χειμερινού ανθρώπου συνέπεσαν με ένα άλλο γεγονός που εξελίσσεται στον αντίποδα της συλλογικής δράσης. Ενα διχαστικό γεγονός που θα ‘πρεπε, όχι απλώς να προβληματίζει τον κόσμο, αλλά να του προκαλεί δέος.
Τη Δευτέρα, 23 Φεβρουαρίου, άρχισε στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης η ακροαματική διαδικασία για το Τείχος της Παλαιστίνης. Το «Τείχος του Αίσχους», για τον παλαιστινιακό λαό, το «Τείχος Ασφαλείας», για τους Ισραηλινούς. Αυτήν ακριβώς τη μέρα, ένα ζευγάρι Παλαιστινίων διάλεξε να παντρευτεί και να φωτογραφηθεί μπροστά στον γκρίζο ακαλαίσθητο τσιμεντένιο τοίχο, μια προσομοίωση του Δαβίδ και του Γολιάθ λίγο πριν από την τελική αναμέτρηση. H φωτογραφία έκανε τον γύρο του κόσμου μέσα από τις εφημερίδες και τα πρακτορεία κι έκλεισε στους άπειρους κόκκους της το χθες, το σήμερα και το αύριο ενός ατελέσφορου αγώνα, ενός ακήρυχτου πολέμου, που πασχίζει να καταστρέψει τον συναισθηματικό κόσμο των ανθρώπων και να δημιουργήσει πλάσματα με άδειες ψυχές.
Με αφορμή αυτήν τη φωτογραφία θα ‘θελα να σας μεταφέρω την ιστορία μιας Παλαιστίνιας, η οποία συνελήφθη λίγο πριν πραγματοποιήσει επίθεση αυτοκτονίας. H Ομπεϊντά εκτίει ποινή κάθειρξης επτά ετών σε μία από τις σκληρές φυλακές του Ισραήλ. O δημοσιογράφος του γαλλικού περιοδικού «Φιγκαρό» Ολιβιέ Μισέλ και ο φωτογράφος Ρίκι Ρόζεν-Ρεντού κατάφεραν να πάρουν άδεια και να την επισκεφθούν στην αίθουσα επισκέψεων των φυλακών.
Η Ομπεϊντά έχει ωραία χέρια. Τα δάχτυλά της μοιάζουν ατελείωτα, σταράτο το χρώμα τους και τα νύχια είναι προσεκτικά κομμένα. Χέρια που χωρίς καμιά αμφιβολία είναι φτιαγμένα για να ξεφυλλίζουν βιβλία, να κρατούν έναν ανδρα αγκαλιά ή να γαργαλάνε το λαιμουδάκι ενός μωρού. Αλλά στην περίπτωση της Ομπεϊντά, τίποτα απ’ αυτά δεν συμβαίνει. Το πρόσωπό της μοιάζει ανέκφραστο και πότε-πότε ένα τυπικό χαμόγελο εμφανίζεται για να σβήσει γρήγορα, λες κι είναι ντροπή οι άνθρωποι να χαμογελούν.
Η νεαρή Παλαιστίνια είναι κλεισμένη στο τμήμα υψίστης ασφαλείας της ισραηλινής φυλακής που έχει ειδικά διαμορφωθεί για τις γυναίκες μάρτυρες. Εκείνο που ‘χε κατά νου πριν συλληφθεί, ήταν να ανατιναχθεί στον παλιό σταθμό του Τελ Αβίβ για να πνίξει μέσα σε ποταμούς αίματος αυτούς «που μου έκλεψαν την πατρίδα», Ισραηλινούς άνδρες, γυναίκες και παιδιά.
Πίσω απ’ τα σίδερα των φυλακών υψίστης ασφαλείας, οι πόρτες μοιάζουν με όλες τις άλλες. Ανοίγουν και κλείνουν πίσω από κάθε επισκέπτη, που σε μερικές ακραίες περιπτώσεις μπορεί να είναι δημοσιογράφος. «Στο τμήμα του κτιρίου που δέχεται επισκέψεις η Ομπεϊντά, οι τοίχοι είναι γεμάτοι παιδικές ζωγραφιές, ένδειξη ότι έχουμε μπει στο γυναικείο τμήμα», σημειώνει στο άρθρο του ο Γάλλος δημοσιογράφος. Σήμερα παραμένουν έγκλειστες 82 γυναίκες, εκ των οποίων οι 21 είναι μάρτυρες. Οι περισσότερες βρίσκονται εκεί γιατί προετοίμαζαν επιθέσεις αυτοκτονίας, αλλά συνελήφθησαν προφανώς από κάποιον καταδότη. Μόνο μία από αυτές άλλαξε την απόφασή της, όταν, όπως λέει, είδε να περνάει μπροστά της, λίγο πριν τιναχθεί στον αέρα, ένας πατέρας με το παιδί του αγκαλιά.
«Εχετε υποφέρει;» ρωτάει ο δημοσιογράφος. «Ναι, από την ισραηλινή κατοχή. Ζούσα με την οικογένειά μου στη Ναμπλούς. O πατέρας μου έπλενε πιάτα σ’ ένα ξενοδοχείο, ποτέ όμως δεν νιώσαμε τι θα πει πείνα. Πάντα τα καταφέρναμε, ώς τη στιγμή που ένας από τους αδελφούς μου έγινε μάρτυρας. Οταν ήμουν παιδί πετούσα πέτρες στους Ισραηλινούς στρατιώτες. O πατέρας μου χρειάστηκε κάποια στιγμή να πληρώσει για μένα, γιατί ο ισραηλινός στρατός ήθελε να ‘ναι σίγουρος ότι θα μαζευτώ στο σπίτι».
«Γιατί θελήσατε να πραγματοποιήσετε επίθεση αυτοκτονίας;» ξαναρωτάει ο δημοσιογράφος. «Για να εκδικηθώ τον θάνατο του αρραβωνιαστικού μου, που ποδοπατήθηκε από Ισραηλινούς στρατιώτες, τέσσερις ημέρες πριν από τον γάμο μας. Κι ήθελα να ολοκληρώσω την αποστολή μου στη γη μέσα στον σταθμό του Τελ Αβίβ, εκεί όπου ανατινάχτηκε και ο αδελφός μου».
«Ανήκετε σε κάποιο κόμμα;» «Ναι, ανήκω στην ισλαμική Τζιχάντ». «H Τζιχάντ σάς ζητησε να ανατιναχθείτε με τα εκρηκτικά;» «Οχι, μόνη μου επέμενα να το κάνω. Μάλιστα, είχα διαλέξει και τη μέρα: μια Τετάρτη ή μια Κυριακή, την ώρα της αναχώρησης των Ισραηλινών στρατιωτών για τα σπίτια τους ή στην επιστροφή τους στον σταθμό. Στην αρχή, η Τζιχάντ ήταν αντίθετη στη συμμετοχή των γυναικών, ύστερα όμως ο αρχηγός μας, ο Ραμαντάν Σαλάχ, είπε ότι θα μπορούσαμε κι εμείς να συμμετέχουμε από τη στιγμή που είχαμε την έγκριση του σεΐχη Γιασίν – του πνευματικού ηγέτη της Χαμάς. Θέλω να σας εξομολογηθώ ότι όταν πήρα την απόφασή μου ήμουν κατενθουσιασμένη, γιατί θα πήγαινα κοντά στον Θεό, στον αρραβωνιαστικό μου, στον αδελφό μου»…
«Πιστεύετε ότι το τείχος θα αποτρέψει άλλες επιθέσεις αυτοκτονίας;» «Οχι, θα περνάνε στο Ισραήλ, όπως συμβαίνει και σήμερα από τα φυλάκια». «Τι θα κάνετε όταν θα βγείτε από τη φυλακή;» «Δεν ξέρω». «Δεν θέλετε να ζήσετε;» «Ζω, αλλά όχι αληθινά. Τρώω, πίνω, αναπνέω, αλλά αυτό δεν είναι ζωή». «Δεν σκέπτεστε να ζήσετε χωρίς να σκοτώσετε αθώους πολίτες;» «Εχω ακόμη πέντε χρόνια για να το σκεφθώ».
Το 1955, ο Οπενχάιμερ είχε πει ότι ο κόσμος μας είναι ένας κόσμος όπου ο καθένας, γνωρίζοντας τα όριά του, πρέπει να αρπαχθεί απ’ ό,τι τον προβάλλει, απ’ ό,τι γνωρίζει, απ’ ό,τι μπορεί να κάνει για τους φίλους, τους γνωστούς, τους γειτόνους, τους αγαπημένους… γιατί αλλιώς θα χαθεί μέσα στην παγκόσμια σύγχυση και δεν θα ξέρει τίποτα πια, μήτε θα αγαπά τίποτα…
Το ζευγάρι των Παλαιστινίων που φωτογραφήθηκε μπροστά στο τείχος του μίσους ή της ασφάλειας (το τείχος της αγάπης και του μίσους) δεν θα ‘χει ακουστά για τον Οπενχάιμερ? ωστόσο, η αδήριτη ανάγκη να προχωρήσει προς τη ζωή, να την αδράξει για τα καλά και να την αγαπήσει όσο τίποτα άλλο στον κόσμο, το οδήγησε να κινηθεί ενάντια στην παγκόσμια σύγχυση, μέρος της οποίας, αγαπητοί μου αναγνώστες, είμαστε και εμείς. Εμείς, οι πολίτες της ήσσονος προσπάθειας που με την πάροδο του χρόνου στήσαμε εν γνώσει μας ένα στέρεο υπόβαθρο αδιαφορίας για τα μεγάλα, τα διεθνή προβλήματα των λαών. Αντε και καλή ψήφο με το μυαλό περισσότερο και το θυμικό να παρακολουθεί από απόσταση ασφαλείας…