Αναφέροντας τα κοστούμια της Ηλέκτρας του Σοφοκλή, μια παράσταση με την οποία το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος εισήλθε το 1975 δυναμικά στο αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου η θεατρολόγος Γιάννα Τσόκου σημειώνει στο πρόγραμμα της έκθεσης Κοστουμιών του ΚΘΒΕ στη φετινή Επίδαυρο:
«Ο Μίνως Βολανάκης υπέγραφε τη μετάφραση και τη νεοτερική σκηνοθεσία… Εδώ ο Διονύσης Φωτόπουλος (σκηνικά και κοστούμια) συνδυάζει στο κοστούμι τη χρήση του γνήσιου υφαντού, με ευτελή και περίεργα υλικά, που το παιχνίδι της φαντασίας τα μετατρέπει σε πλούσια και επιβλητικά στολίδια και κοσμήματα».
Κι έτσι είναι! Αντίθετα με τον κινηματογράφο όπου τίποτα δεν κρύβεται στα «κοντινά» πλάνα, στο θέατρο -και ειδικά στο αρχαίο υπαίθριο θέατρο όπου οι αποστάσεις μεταξύ σκηνής και κοινού είναι μεγάλες- ένας ταλαντούχος καλλιτέχνης που γνωρίζει καλά την τέχνη του θεατρικού κοστουμιού μπορεί να κάνει θαύματα. Μπορεί να δώσει την -οπτική- αίσθηση του βελούδου στο τσιτάκι και να κατασκευάσει βαρύτιμα κοσμήματα από χαρτόνι και πούλιες.
Ατελείωτες είναι οι ιστορίες του θεατρικού παρασκηνίου, που μιλάνε ακόμα για τον ενδυματολόγο Αντώνη Φωκά ο οποίος δούλεψε στο Εθνικό Θέατρο από την ημέρα της ίδρυσής του για περισσότερα από σαράντα χρόνια -μέχρι το 1978.
O Φωκάς, αυτοδίδακτος όπως ήταν, δεν σχεδίαζε ποτέ σε μακέτες τα θεατρικά κοστούμια του. Τα έφτιαχνε και τα ζωγράφιζε κατευθείαν πάνω στα σώματα των ηθοποιών.
«Δεν υπάρχει καμιά σχολή που να διδάσκει το γούστο, τη φαντασία και την ομορφιά» έλεγε. Κι έκανε θαύματα.
Η έκθεση επιλεγμένων κοστουμιών τριάντα χρόνων του Κρατικού Θεάτρου της Θεσσαλονίκης θα μπορούσε να είναι από τις καλύτερες εικαστικές παρουσιάσεις στη φετινή Επίδαυρο. Ομως ο -αρχαίος; – θεός της τσαπατσουλιάς έβαλε κι εδώ το χέρι του. Για τους επίμονους επισκέπτες που επέμεναν να σκύβουν για να κατορθώσουν να διαβάσουν τις μικρογραμμένες επεξηγήσεις, η σύγχυση ήταν αναπόφευκτη.
Γιατί, να ‘ταν όντως ο Αγαμέμνων ο συγγραφέας της «Εκάβη», όπως επέμενε μία ταμπελίτσα;… Και πώς γίνεται η γνωστή ενδυματολόγος Ιωάννα Μανωλεδάκη να έχει σκηνοθετήσει τις «Φοίνισσες» (1999), όπως τουλάχιστον ανέγραφε στα ελληνικά η επιγραφή κάτω από ένα κοστούμι, ενώ ακριβώς παραδίπλα η αγγλική μετάφραση επέμενε ότι σκηνοθέτης της παράστασης ήταν ο Νίκος Χουρμουζιάδης και η I. Μανωλεδάκη, έκανε απλώς τα σκηνικά και τα κοστούμια.
«Μας τα είπαν κι’ άλλοι εδώ και εβδομάδες τώρα!» χαμογελά η κοπέλα όταν τη ρωτώ. «Και γιατί δεν τ’ αλλάξατε ολόκληρο καλοκαίρι;»
«Είναι πολύ δύσκολο να μετακινηθούν τα κρύσταλλα από τις προθήκες!»
Εντάξει, μπορεί του χρόνου…