Gus Russo – Το Συνδικάτο
Μετ.: Ερρίκος Μπαρτζινόπουλος, Εκδ. Ηλέκτρα, σελ. 735
Ο βετεράνος δημοσιογράφος Gus Russo δημοσίευσε την πλέον σύγχρονη μελέτη της ιστορίας της αμερικανικής Μαφίας και ταυτόχρονα ένα έγκυρο χρονικό της γένεσης, κυριαρχίας και μετασχηματισμού του made in USA εγκλήματος του 20ού αιώνα. Βάσει εκτεταμένης έρευνας, που για πρώτη φορά περιλαμβάνει πρόσβαση σε φακέλους του FBI, στο αρχείο Εγκλημάτων του Σικάγου, στα αρχεία της επιτροπής Κιφόβερ και πρωτότυπες συνεντεύξεις με μέλη του FBI που καταδίωξαν το Συνδικάτο, καθώς και αποκλειστική πρόσβαση στα ημερολόγια της χήρας του capo Κατσαρομάλλη Χάμφρις, ο Gus Russo αφηγείται την κρυφή ιστορία των ΗΠΑ. Την ιστορία της Οργάνωσης: του μυστικού καρτέλ που από την εποχή του Αλ Καπόνε, απέκτησε σταδιακά εθνική εμβέλεια και εξαπλώθηκε στο Χόλιγουντ, στο Λας Βέγκας… ακόμα και στην Ουάσιγκτον έως ότου «χαθεί» στο λαβύρινθο των νόμιμων συμπράξεων και των εταιρειών. Αποκαλύπτει εξήντα χρόνια διαφθοράς και παράνομης δράσης του «κακού» αλλά και του «καλού» κόσμου.
Το περιεχόμενο
Στο πρώτο μέρος ξεδιπλώνεται η ιστορία της ποτοαπαγόρευσης: της προτεσταντικής ιδέας των λευκών Αγγλοσαξόνων που οδήγησε στην εκρηκτικότερη παραοικονομία της ανθρωπότητας και στην απότοκη γένεση του υποκόσμου του Σικάγου – της πόλης που είχε αναγάγει την πολιτική διαφθορά σε τέχνη. «Κερδίζεις μ’ ένα χαμόγελο, αλλά κερδίζεις περισσότερα μ’ ένα χαμόγελο κι ένα όπλο», είχε πει ο «Μεγάλος Αλ», σαν παράδοξος εκφραστής του «πάρτε το νόμο στα χέρια σας». Πραγματικά, πήρε το «νόμο» στα χέρια του μέσα από το αποτελεσματικό σύστημα τρομοκρατίας και προστασίας, έως ότου προωθήσει την ιδέα της επέκτασης των δραστηριοτήτων του σε επίπεδο εθνικής εμβέλειας.
Στα επόμενα μέρη του βιβλίου του, ο Gus Russo αναφέρεται στη σαραντάχρονη ιστορία των επιγόνων του Αλ Καπόνε μέχρι το τέλος τους. Οι κληρονόμοι της Οργάνωσης, ο Τόνι «Joe Batters» Ακάρντο (ο πραγματικός Νονός), ο Μιούρεϊ «The Camel» ή αλλιώς «Κατσαρομάλλης» Χάμφρις (ο οικονομικός σύμβουλος και διανοούμενος της Οργάνωσης ο οποίος ήλεγχε και τα εργατικά συνδικάτα), ο Πολ «The Waiter» Ρίκα, ο Τζόνι Ροσέλι και ο Σαλβατόρε «Mooney» Τζιανκάνα (σύνδεσμοι μεταξύ υποκόσμου και της καλής κοινωνίας) μαζί με τους επιτελείς τους κατέστρωσαν και υλοποίησαν τη δική τους αυθεντική εκδοχή του αμερικανικού ονείρου.
Σχέσεις με την πολιτική
«Θα προτιμούσα να είμαι αφεντικό της Μαφίας παρά Πρόεδρος των ΗΠΑ», είχε πει ο Φρανκ Σινάτρα. Στην εκμυστήρευση αυτή κλειδώνονται αρκετές από τις άγνωστες λεπτομέρειες, που αφθονούν στο βιβλίο, για τη σχέση της Οργάνωσης με τον Λευκό Οίκο. Ο Χάρι Τρούμαν, οι Κένεντι (κυρίως ο εμπνευστής, ο πατέρας Τζο Κένεντι), ο Νίξον και άλλοι, όπως ο συνδικαλιστής Τζίμι Χόφα, είναι μερικοί που σηματοδοτούν την εμπλοκή κράτους και εγκληματικού παρακράτους.
«Ηταν απίστευτο!», ομολογούσε η χήρα του Χάμφρις για την εκλογή του Τζον Κένεντι. «Δεν ήξερα ότι ο Πρόεδρος μπορούσε να εκλεγεί με τη βοήθεια των γκάνγκστερ του Σικάγου. Ζώντας στην άγνοιά μου, νόμιζα ότι κυβερνούσε η πλειοψηφία».
Συγγένειες και ταυτότητες
Αρκετοί ίσως θα θυμούνται την πασίγνωστη ταινία του Κόπολα «Ο Νονός» (στην οποία ενεπλάκη η Μαφία), το σενάριο της οποίας βασίστηκε στο ομώνυμο ρομαντικό μυθιστόρημα του Μάριο Πούζο. Παρ’ ότι, κατά δήλωση του Πούζο, δεν είχε καμία σχέση με την πραγματική Μαφία, το βιβλίο ήταν ήδη αντιπροσωπευτικό για αρκετές σταθερές και ζώσες αξίες του αμερικανικού νεοσυντηρητισμού.
Ο κόσμος του Ντον Κορλεόνε ήταν ονειρικός: οι υφιστάμενοι αγαπούν και σέβονται τα αφεντικά τους σαν θετούς γονείς, τα πάντα γίνονται για την επιχείρηση, οι οικογένειες είναι δεμένες κάτω από έναν πατριαρχικού τύπου έλεγχο, η θρησκευτική πίστη είναι παρούσα, όπως και ο πατριωτισμός, η αρετή και η φιλανθρωπία. Για το «κακό», το έγκλημα, εκείνος που ευθυνόταν ήταν ο πανταχού παρών εχθρός. Για τον συγγραφέα, όμως, του Συνδικάτου -που, σημειώστε, δεν χαρίζεται στους εγκληματίες- εκείνο που είναι περισσότερο ενοχλητικό είναι η διαπίστωση ότι τα εγκλήματα του υποκόσμου ωχριούν σε σύγκριση με τις θεσμοποιημένες καταχρήσεις του κόσμου της νομιμότητας. Για τον Russo, ο «καλός» κόσμος (Ροκφέλερ, Μόργκαν, Χουίτνι, Βάντερμπλιτ κ.ά.) ήταν εκείνος που έθεσε τα πρότυπα για τον υπόκοσμο της Αμερικής.
Αλλωστε, τι άλλο θα μπορούσε να είναι περισσότερο αμερικανικό από τις ιστορίες αδέκαρων μεταναστών που απέκτησαν πλούτο, δύναμη και αποδοχή μέσα από την ατομική προσπάθεια; Ποιος γνήσιος Αμερικανός μεγιστάνας είχε αντίρρηση να τον αποκαλούν «ανελέητο», να του αποδίδουν το «δολοφονικό ένστικτο»; Κατά το σχόλιο του κοινωνιολόγου Εντγουιν Σάδερλαντ, οι κατεστημένοι επιχειρηματίες έκαναν τις Μαφίες και τα Συνδικάτα Εγκλήματος να μοιάζουν με υπαίθριες αγορές. Και κατά το σχόλιο του ιστορικού Eric Hobsbawm, αυτού του είδους η υποκατάσταση της κρατικής εξουσίας από την ιδιωτική βία είναι τόσο αμερικάνικη όσο και η μηλόπιτα.
Επίκαιρες συνεπαγωγές
Το μεγάλο μάθημα, ωστόσο, της ιστορίας της Μαφίας του Russo είναι αποκαλυπτικότερο. Φανερώνει ότι το δίπολο «τρομοκρατία – προστασία» είναι το ιδεώδες μέσο καθυποταγής στις απαιτήσεις δυνάμεων που υπηρετούν την αρπαγή της πολιτικής και της οικονομίας. «Δεν μου αρέσετε σαν έθνος και σαν κοινωνία. Είστε κακοί. Αλλά μου αρέσει το πετρέλαιό σας… και σας το παίρνω». Ακόμα, όμως, κι αν δεν ενδιαφέρουν τέτοιοι συνειρμοί, μολονότι το βιβλίο δεν είναι μυθιστόρημα αλλά άριστο υλικό Εγκληματολογίας, η ατμόσφαιρα και ο τρόπος γραφής του δημιουργεί στον αναγνώστη την αίσθηση ότι διαβάζει ένα συναρπαστικό θρίλερ που αφήνει κατάπληκτο ακόμα και τον πιο υποψιασμένο.
Δημοσιογράφος – ερευνητής
Εξήντα χρόνια διαφθοράς και παράνομης δράσης του «κακού» αλλά και του «καλού» κόσμου αποκαλύπτει στο «Συνδικάτο» ο δημοσιογράφος Gus Russo.
Γνωστός δημοσιογράφος – ερευνητής, ο Gus Russo έχει εργαστεί κατά καιρούς στα μεγαλύτερα αμερικανικά τηλεοπτικά κανάλια, συμπεριλαμβανομένου και του PBS, όπου διακρίθηκε με το βραβευμένο ντοκιμαντέρ της εποχής «Frontline» – Ποιος ήταν ο Λι Χάρβεϊ Οσβαλντ; (1993). Με μια εκπληκτική έρευνα που διήρκεσε πάνω από είκοσι χρόνια, ο Russo κατόρθωσε να συγκεντρώσει το πλέον αξιόλογο υλικό για τη δολοφονία του Κένεντι και τα λάθη της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής που προκάλεσαν ένα από τα κρισιμότερα επεισόδια της αμερικανικής ιστορίας. Απότοκο της ενδελεχούς μελέτης των αρχείων JFK Assassination Records Review Board υπήρξε το πρώτο του βιβλίο Live by the Sword: the secret war against Castro and the death of JFK, 1998, το οποίο γνώρισε τεράστια επιτυχία. «Το Συνδικάτο» (The Outfit, 2002) αποτελεί την εγκυρότερη καταγραφή του ρόλου της Μαφίας του Σικάγου στη διαμόρφωση της πολιτικής, οικονομικής και πολιτισμικής ταυτότητας των ΗΠΑ. Ηδη έχουν αρχίσει οι προετοιμασίες για τη μεταφορά του βιβλίου στη μεγάλη οθόνη. Ο Gus Russo ολοκληρώνει το τρίτο του βιβλίο, τη βιογραφία του μεγαλοδικηγόρου Σίντνεϊ Κόρσακ, του μεγαλύτερου διαμεσολαβητή του υποκόσμου στην καλή κοινωνία (The Fixer: Sidney Korshak, εκδ. Bloombury, ΗΠΑ, 2006).