Παύλος Μεθενίτης: «O άλλος». Εκδόσεις Καστανιώτη, 2005.
H ηλικία γύρω στα σαράντα με σαράντα πέντε είναι για τους περισσότερους άντρες μια ηλικία που σηματοδοτεί μια κρίση – κρίση ταυτότητας, ένα είδος επαναπροσδιορισμού των όσων μέχρι τότε έχουν κάνει. Είναι η ηλικία που ο άντρας αφήνει τη νεότητά του και ετοιμάζεται να εισέλθει στην τελική ωριμότητα. Επειτα και από αυτήν τον αναμένει το γήρας. Οι δυνατότητες αντίδρασης ή αλλαγής των όσων έχει μέχρι τότε κάνει παρουσιάζονται μειωμένες, σχεδόν δεν υπάρχουν. Και αυτό το τελεσίδικο μιας ζωής που ακόμα όμως διαθέτει ορμές και όνειρα, είναι που επιφέρει την ψυχολογική ένταση. Συνήθως ο ανδρικός πληθυσμός της κοινωνίας μας κρατάει κρυφή αυτήν την κρίση. Τη βιώνει μοναχικά και μοναχικά την ενταφιάζει. Αλλά στη σημερινή εποχή η κρίση αυτή αποκτά μια άλλη διάσταση, πλέον τραγική, καθώς αυτή η σημερινή εποχή είναι που έχει θεοποιήσει τη νεότητα και το σφρίγος. O σαραντάρης από τη μια έχει όλα τα εφόδια να κρατιέται σε μια καλή σωματική κατάσταση, αλλά από την άλλη το βλέπει ότι οι νεότεροί του ήδη τον περιθωριοποιούν. Κοινωνικές συνθήκες, οικονομικές και εργασιακές καταστάσεις, οικογενειακές δομές, το άλλο φύλο που έχει αυτονομηθεί – όλα αυτά δημιουργούν μια ένταση που κάνει την κρίση των σαράντα να είναι κρίση όχι μόνο πλέον υπαρξιακή, αλλά και κοινωνική.
Και αν δεν έχουμε ακόμα υποστεί ως κοινωνικός ιστός την αποδόμηση που θα φέρει μια επανάσταση των σαραντάρηδων, ας ψάξουμε την αιτία στις οικονομικές συνθήκες που επικρατούν. Τα μέγιστα ακριβή η ζωή και ο βασικός τροφοδότης της εθισμένης στην κατανάλωση οικογένειας, πώς να τολμήσει να ξεκινήσει την επανάστασή του;
Αλλά, αν υπάρξει κάποιος που θα το τολμήσει; Τότε ποιο είναι το μέλλον που τον περιμένει; Και πώς θα αντιδράσει η κοινωνία, η οικογένεια, το όλο σύστημα; Αυτό είναι το θέμα του μυθιστορήματος «O άλλος» του Παύλου Μεθενίτη. O Π.Μ. είναι δημοσιογράφος και αυτό είναι το πρώτο του λογοτεχνικό έργο. Ναι, διαθέτει το μυθιστόρημα αυτό -όπως ήταν αναμενόμενο- κάποια στοιχεία που εκπέμπουν την παρθενικότητα της πρώτης απόπειρας. Ισως είναι κάπως περισσότερο του δέοντος αναλυτικό, οι χαρακτήρες είναι στιγμές που χάνουν την αυτονομία τους για να υπηρετήσουν την υπόθεση που ο συγγραφέας σχεδίασε. Αλλά από την άλλη έχει και προσόντα -αυτά είναι τα περισσότερα- που προδίδουν μια γνήσια φλέβα μυθιστοριογράφου. Πυκνή πλοκή, σύνθεση αντιφατικών συναισθημάτων, κοινωνική κριτική, έντονα περιγραφόμενους τύπους. Και βέβαια -το πλέον σημαντικό από τα ζητούμενα σε ένα μυθιστόρημα- σύνδεση του ατομικού με το κοινωνικό. O Αλέξης Αποστόλου είναι ένας σαραντάρης λογιστής, απόλυτα πειθήνιος τόσο ως υπάλληλος, όσο και ως σύζυγος, πατέρας και γιος. Το μόνο μη συμβατικό στη ζωή του η φιλική σχέση του με έναν τύπο μποέμ, αντικομφορμιστή.
Και θα είναι αυτός ο φίλος του που πεθαίνοντας τού προσφέρει την ευκαιρία της ριζικής αλλαγής της ζωής του. O Αποστόλου περισσότερο παρορμητικά και λιγότερο προγραμματισμένα θα ανατρέψει όλο τον εφησυχασμό της έως τον θάνατο του φίλου του ζωής του. Και από συμβιβασμένος αστός θα γίνει αρνητής του συστήματος.
Ο συγγραφέας, εκεί που θα περίμενε κανείς πως θα έστηνε την πορεία ενός παρορμητικού αμφισβητία, δημιουργεί μια ιστορία που αγγίζει τα όρια του θρίλερ, φλερτάρει με το γκροτέσκο και εν τέλει αναιρεί την όποια επαναστατικότητα των πράξεων του κεντρικού προσώπου. Το σύστημα δεν καταργείται με ατομικές εκρήξεις, αλλά με συνεπείς εφαρμογές ιδεολογιών. Και ο Αποστόλου, αυτός ο λογιστής που σταδιακά μετατρέπεται σε καταχραστή και δολοφόνο, που από τη σεξουαλική νάρκη μεταπηδά σε μια επιφανειακά ζωντανή πανσεξουαλικότητα, που από ουδέτερος εμφανισιακά γίνεται ένας όμορφος άντρας, δεν μπορεί να υποστηρίξει τις επιλογές του κι έτσι φτάνει από άλλο δρόμο στο σημείο που είχε ξεκινήσει. Τελικά αυτοκαταστρέφεται.
Ο Μεθενίτης, μέσα από μια πολύπλοκη ιστορία, καταφέρνει να περιγράψει τις καταστάσεις που καθορίζουν το σήμερα – την τηλεοπτική βία, την οικονομική διαπλοκή, τον έρωτα που ζητάει την ηδονή μόνο των σωμάτων, την οικογένεια που ενώ κάποτε στήριζε, τώρα πια καταπιέζει. Κι αυτή η μείξη δύο τόσο διαφορετικών ειδών της λογοτεχνικής πράξης -αστυνομικό και ερωτικό μυθιστόρημα και παράλληλα μυθιστόρημα κοινωνικών ανησυχιών- είναι που χαρακτηρίζει το όλο κείμενο.
Ακόμα αξίζει κανείς να σημειώσει την ικανότητα του συγγραφέα να περιγράφει τόπους. Τα Καμένα Βούρλα σε στιγμές χειμερινής νάρκης και κάποιο παγωμένο χωριό της Φινλανδίας, εγγράφονται στη μνήμη του αναγνώστη. Ενα μυθιστόρημα που, αν και μάλλον συντηρητικής γραφής, εν τούτοις προτείνει με αποτελεσματικότητα τη συνύπαρξη του εμπορικού με το προβληματισμένο. H πρώτη εμφάνιση του Παύλου Μεθενίτη είναι άξια προσοχής. Και η συνέχειά της αναμένεται με ενδιαφέρον.