Λένε πως η νοικοκυρά είναι αρχόντισσα στην κουζίνα της. Στις κουζίνες και τους πάγκους εργασίας που θα… στηθούν σε τρία μεγάλα μουσεία της χώρας, οι προσκεκλημένοι από τις 23 έως και τις 25 του μηνός θα έχουν την ευκαιρία να δοκιμάσουν γεύσεις, να ξεχωρίσουν πιάτα, να μάθουν πολύτιμες συνταγές, αλλά και τιμές προϊόντων σε απόσταση αιώνων. Θα έχουν όμως και μια ακόμη εμπειρία οικονομικής φύσεως. Να διαπιστώσουν αν η απόλαυση του φαγητού κόστιζε ακριβά και στην αρχαιότητα. Σήμερα που αγανακτούμε επειδή πληρώνουμε… χρυσάφι τις αγκινάρες, έχει ενδιαφέρον να κάνουμε υπολογισμούς. Το 301 μ.Χ. για παράδειγμα ένα ματσάκι με 10 κινάρες κεφαλές (αγριοαγκινάρες) κόστιζε 6 δηνάρια communes, ενώ το ματσάκι με πέντε βλαστούς αγριοαγκινάρας χωρίς κεφαλή 10 δηνάρια communes. Για τις αντιστοιχίες των νομισμάτων κάθε εποχής δεν χρειάζεται να πάρετε μαζί σας κομπιουτεράκι. Οι νομισματολόγοι του μουσείου θα σας βοηθήσουν για τον λογαριασμό.
Το καλάθι της νοικοκυράς
Την άλλη Παρασκευή λοιπόν μόνοι σας ή με τα παιδιά σας σπεύστε στα μουσεία. Το Βυζαντινό Μουσείο και το Νομισματικό στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη το Αρχαιολογικό, έχουν σχεδιάσει ένα ενδιαφέρον πρόγραμμα συμμετέχοντας στον εορτασμό των Ευρωπαϊκών Ημερών που φέτος είναι αφιερωμένες στη διατροφή.
Το Νομισματικό Μουσείο από τώρα ετοιμάζει τους έξι πάγκους που αντιστοιχούν, όπως λέει στην «K» η κ. Μαίρη Φουντούλη, στην αρχαιότητα, τα ρωμαϊκά χρόνια, το Βυζάντιο, την οθωμανική περίοδο, τη νεώτερη και το σήμερα. Κάθε τραπέζι θα έχει ενδεικτικά προϊόντα και πληροφορίες για το πόσο κόστιζαν τα υλικά αλλά και πόσοι ήταν οι μισθοί της εποχής.
Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στον κήπο του μουσείου από τις 10 το πρωί με ελεύθερη είσοδο του κοινού, το οποίο θα μπορεί να υποβάλει και ερωτήσεις. Οπως: τι αγόραζε κανείς με μια αττική δραχμή ή ένα ρωμαϊκό ασσάριο, πόσο κόστιζε το σιτάρι ή το λάδι στην αρχαία Ελλάδα κ.ά.
Τον 4ο αι. π.Χ., για παράδειγμα, ένα ακροκώλιον (ποδαράκι) χοίρου στην Αθήνα κόστιζε 1 αττική δραχμή όπως και η κοιλιά θύννου (τόνου), ενώ το παστό ψάρι 2 αττικούς οβολούς. Το 330 π.Χ., 1 μέδιμνος σίτου στην Αθήνα κόστιζε 16 αθηναϊκές δραχμές (μια αθηναΐκή δραχμή = 6 αθηναϊκοί οβολοί), ενώ το 282 π.Χ. στη Δήλο είχε 4 έως 10 αττικές δραχμές.
Το 329/8 π.Χ. το ημερομίσθιο ενός εργάτη οικοδομής στην Ελευσίνα ήταν 1 αθην. δραχμή και 3 οβολοί, ενώ το 314 π.Χ. η ημερήσια αμοιβή ενός Αθηναίου ναύτη ήταν 4 αθηναϊκοί οβολοί.
Ημερήσια διατροφή
Στα ρωμαϊκά χρόνια, συγκεκριμένα (1ος αι. μ.Χ.), το κόστος της διατροφής ήταν 10 asses για την ημερήσια παραγγελία τυριού, ψωμιού, λαδιού και κρασιού (1 asses= 25 δηνάρια). Οποιος πάλι ήθελε μαζί με αυτά και κρεμμύδια, χυλό και ψωμί για το δούλο του, πλήρωνε κάτι παραπάνω: 21 asses.
Τέτοιες πληροφορίες θα δίνουν οι αρχαιολόγοι του Νομισματικού Μουσείου, αλλά και ότι το 14 μ.Χ. το ημερομίσθιο ενός λεγεωνάριου ήταν 1 δηνάριο, το 301 μ.Χ. μια επίσκεψη στον κουρέα κόστιζε 2 δηνάρια communes, ενώ το ημερομίσθιο ενός εργάτη σε αγρόκτημα ήταν 25 δηνάρια communes.
Σε άλλο τραπέζι, το κοινό θα πληροφορείται ανάλογα στοιχεία για τον 15ο έως τον 19ο αι. Το 1460 για παράδειγμα, 25 κιλά πλιγούρι στην Κωνσταντινούπολη κόστιζαν 10 άσπρα, το 1712 στο Ναύπλιο μια νοικοκυρά για 258 γρ. ρύζι πλήρωνε 5 σολδία, ενώ το 1790 στη Σμύρνη έξι αυγά κόστιζαν έναν παρά.
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει και συνταγές στη γλώσσα της εποχής, αλλά όπως λέει η κ. Φουντούλη και στη σύγχρονη ερμηνεία τους, ενώ στις 24 του μηνός ο Ηλίας Μαμαλάκης θα σχολιάζει τα δρώμενα και θα δίνει συμβουλές για οικονομικά εδέσματα. Φεύγοντας, ο επισκέπτης παίρνει κι ένα αναμνηστικό μετάλλιο του μουσείου για το 2005 παραγωγής του Ιδρύματος Εκτύπωσης Τραπεζογραμματίων και Αξιών της Τράπεζας της Ελλάδας. «Βρώματα και μαγειρείες: αναζητώντας τις βυζαντινές γεύσεις» είναι ο τίτλος των εκδηλώσεων του Βυζαντινού Μουσείου, στο οποίο το κοινό θα μάθει τι έτρωγαν οι Βυζαντινοί, ποιος ήταν ο καθαρός άρτος, ποιο θεωρούσαν εκλεκτό τυρί, πώς συνδύαζαν το παλιό κρασί με το πιπέρι. Ακόμη και πώς μαγείρευαν το σφουγγάτον οι Βυζαντινοί θα πληροφορηθούμε.
Στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης πάντως εκτός από τα εκπαιδευτικά προγράμματα και την ημερίδα θα στηθούν τραπεζάκια. Παράθεση δείπνου με φαγητά μαγειρεμένα σύμφωνα με αρχαίες συνταγές θα απολαύσει το κοινό. Εκεί να δουν γκουρμέ οι σνομπ των εστιατορίων…