H εγκαταλελειμμένη Λυρική και το… χαϊδεμένο

H εγκαταλελειμμένη Λυρική και το… χαϊδεμένο

8' 14" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η Εθνική Λυρική Σκηνή, η μοναδική όπερα της χώρας, βρίσκεται εδώ και τρεις μήνες ακέφαλη, χωρίς ρεπερτόριο, χωρίς κονδύλια. H Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, άστεγη και αβοήθητη, χωρίς τακτικό διευθυντή, βάζει τους μουσικούς της να κάνουν πρόβες σε άθλιες συνθήκες… Οι μεγάλοι δημόσιοι οργανισμοί πολιτισμού πορεύονται χωρίς στήριξη και στρατηγική, όμηροι μιας παράδοξης αναλγησίας της πολιτικής ηγεσίας, η οποία είτε δεν αναλαμβάνει τις ευθύνες της είτε υπονομεύει τις ανανεωτικές προσπάθειες. Την ίδια στιγμή, τα μικτά μουσικοσυνεδριακά Μέγαρα, κινούμενα με δημόσιο χρήμα και ιδιωτική διοίκηση, προβάλλουν ως αναταγωνιστές των υπονομευμένων κρατικών οργανισμών.

Η «Κ» σήμερα παρουσιάζει εν εκτάσει την κατάσταση των δημόσιων μουσικών οργανισμών, το μίζερο παρόν και το αβέβαιο μέλλον τους, για να γνωρίζουμε πώς ανταποκρίνεται η πολιτεία στις συμβατικές και ηθικές υποχρεώσεις της και πώς χαράζει πολιτική πολιτισμού.

Η ανύπαρκτη, αν όχι θλιβερή, πολιτική του υπουργείου Πολιτισμού απέναντι στους κρατικούς (τουλάχιστον) πολιτιστικούς οργανισμούς λαμβάνει πλέον σκανδαλώδεις διαστάσεις με τα όσα συμβαίνουν τους τελευταίους μήνες στην Εθνική Λυρική Σκηνή. Οπως αποκάλυψε προ ημερών η «Κ», η μοναδική όπερα της χώρας, η οποία είχε επιτύχει αξιοσημείωτη ανοδική πορεία τα τελευταία χρόνια, τριπλασιάζοντας παραστάσεις, κοινό και εισπράξεις της, έχει εγκαταλειφθεί στη μοίρα της, χωρίς διοίκηση, χωρίς χρήματα και χωρίς ρεπερτόριο, ενώ αρχίζει η νέα καλλιτεχνική περίοδος – κατά την οποία μάλιστα θα έχει να αντιμετωπίσει για πρώτη φορά στην ιστορία της και μια αντίπαλη λυρική σκηνή, αυτήν που μεθοδικά ετοίμαζε εδώ και χρόνια το Μέγαρο Μουσικής στην υπερσύγχρονα εξοπλισμένη για παραστάσεις όπερας σκηνή της νέας αίθουσάς του «Αλεξάνδρα Τριάντη».

Το υπουργείο

Η «Κ» αναφέρθηκε (14/9/ 05, σελ. 1 και 13) σε συγκεκριμένες πράξεις και παραλείψεις του υπουργείου Πολιτισμού εις βάρος της μοναδικής (επαναλαμβάνουμε) όπερας της χώρας (η Τουρκία έχει έξι), αλλά το υπουργείο Πολιτισμού, διά του υφυπουργού Πέτρου Τατούλη, «απάντησε» με δήλωση κενή μεν επιχειρημάτων επί των τεθειμένων θεμάτων, μακροσκελή ωστόσο και με τον τρόπο της αποκαλυπτική. Διότι υποδηλώνει ότι η σκανδαλώδης εγκατάλειψη της Λυρικής, οφειλόμενη σε αβελτηρία, αδεξιότητα ή αναποτελεσματικότητα της ηγεσίας του ΥΠΠΟ, ενδέχεται να οφείλεται και σε προσχεδιασμένη απόφαση. Τα αίτια της οποίας θα κληθεί να εξηγήσει χωρίς δολιχοδρομίες κάποια στιγμή το ΥΠΠΟ, καθώς τα καταστρεπτικά αποτελέσματά της δεν θα αργήσουν να φανούν, αν δεν αναθεωρηθεί αμέσως η τακτική που ακολουθείται.

Τα προβλήματα

Τα έκτακτα προβλήματα που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή η Λυρική και τα οποία απειλούν να την οδηγήσουν σε πλήρη απορρύθμιση είναι:

1. O καλλιτεχνικός διευθυντής της, μαέστρος Λουκάς Καρυτινός, έχει υποβάλει παραίτηση εδώ και σχεδόν τρεις μήνες (6/7), αλλά το ΥΠΠΟ συμπεριφέρεται λες και δεν συμβαίνει τίποτα! Η τουλάχιστον ακατανόητη αυτή στάση έχει ως αποτέλεσμα:

2. Να χαθεί ο πολύτιμος, «νεκρός» καλλιτεχνικά, χρόνος του καλοκαιριού, μέσα στον οποίο ο νέος διευθυντής όχι μόνο θα μπορούσε να ενημερωθεί για το ίδρυμα, αλλά και να προγραμματίσει με σχετική άνεση το ρεπερτόριο της νέας περιόδου. O κ. Καρυτινός, αποφασισμένος να αποχωρήσει οπωσδήποτε μετά την εκ των ένδον (αν όχι και εκ των άνω) υπονόμευσή του, συνεχίζει να διεκπεραιώνει τα στοιχειώδη διοικητικά του καθήκοντα, ώστε να μην επέλθει χάος στο ίδρυμα, αλλά δεν προχωρεί σε καταρτισμό ρεπερτορίου και δέσμευση της διάδοχης διοίκησης. Ετσι, η Λυρική παραμένει φέτος, Οκτωβρίου αρχομένου, χωρίς κανένα απολύτως σχέδιο ρεπερτορίου και το ΥΠΠΟ αγρόν ηγόρασεν – ή μάλλον «αναζητεί» να αγοράσει «κατάλληλο οικόπεδο 25-30 στρεμμάτων μέσα στην πυκνοδομημένη Αθήνα» (!), όπως αναφέρει η άλλα λόγια ν’ αγαπιόμαστε απάντηση του κ. Τατούλη στο άρθρο της «Κ».

3. Το ΥΠΠΟ χρωστάει στη Λυρική 3.300.000 ευρώ (χρηματοδότηση από τον Ειδικό Λογαριασμό του ΥΠΠΟ – ΛΟΤΤΟ κ.λπ.), τα οποία όφειλε να καταβάλει τμηματικά κατά τη διάρκεια του τρέχοντος έτους και από τα οποία δεν έχει καταβάλει ούτε δεκάρα μέχρι στιγμής. Τα 400.000 είναι υπόλοιπο της χρηματοδότησης 2004, τα 1.900.000 είναι η φετινή χρηματοδότηση και το 1 εκατ. ευρώ αφορά τις αυξήσεις μισθών των εργαζομένων στη Λυρική, τις οποίες δεσμεύθηκε να καλύψει ο κ. Τατούλης.

Αυτά τα πολύ συγκεκριμένα έθεσε και θέτει η «K», τονίζοντας το γεγονός ότι η εγκατάλειψη της Λυρικής ανακόπτει μιαν ανοδική πορεία του ιδρύματος και μάλιστα σε μια δύσκολη στιγμή, αφού από φέτος θα έχει να αντιμετωπίσει τον ανταγωνισμό της λεγόμενης «λυρικής σκηνής» του Μεγάρου.

Δεν ετέθη αυτή τη στιγμή το «μυθικό» ζήτημα ενός σύγχρονου κτιρίου όπερας που έχει ανάγκη η Λυρική – και το οποίο σέρνεται επί χρόνια, εξαιτίας της παρελκυστικής τακτικής των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ και ειδικότερα του Ευάγγελου Βενιζέλου, κατ’ εξοχήν εκφραστή της «πολιτιστικής πολιτικής» τους. Και δεν ετέθη το «κτιριακό», διότι εδώ πλέον καταρρέει κι αυτή η υπάρχουσα «στέγη», απειλώντας να πλακώσει απαξάπαντες τους εκεί εργαζομένους – άλλο αν μερικοί εξ αυτών ροκανίζουν αμέριμνα τα δοκάρια που τη στηρίζουν. Σ’ αυτό όμως το ζήτημα, που δεν ετέθη, στρέφει αμήχανα ο κ. Τατούλης το ήμιση περίπου της δήλωσής του, βρίσκοντας καταφυγή στην αναξιόπιστη πολιτική του ΠΑΣΟΚ και προβάλλοντας τις ενέργειες (;) που έχει κάνει ο ίδιος, διορίζοντας μια επιτροπή για να του εισηγηθεί επί του θέματος…

«Αναδιοργάνωση»

Οσον αφορά το ζήτημα του τριμήνου που πέρασε χωρίς ακόμα να έχει αντιμετωπίσει το ΥΠΠΟ την παραίτηση Καρυτινού, ο κ. Τατούλης απαντά ότι επειδή η Λυρική «διανύει» -αίφνης!- «περίοδο αναδιοργάνωσης», η οποία μάλιστα «ξεκινά εκ βάθρων», «αποφεύγονται συνειδητά οι βιαστικές αποφάσεις και οι βεβιασμένες κινήσεις». Κι έτσι, λέει, «δεν έχουμε κάνει αποδεκτή την παραίτηση του κ. Λ. Καρυτινού, διότι εξετάζουμε συνολικότερα τα προβλήματα της Λυρικής, ώστε να παρουσιάσουμε μία ολοκληρωμένη πρόταση»!

Απορία ψάλτου βηξ, προφανώς, αλλά «ας αποδεχτούμε», όπως μας προτρέπει ο κ. Τατούλης, ότι «ο κεντρικός αυτός πολιτιστικός οργανισμός», η Λυρική, «διανύει περίοδο αναδιοργάνωσης, η οποία σαφώς δεν θα διαρκέσει πολύ». Πρέπει όμως να πει πότε άρχισε αυτή η αναδιοργάνωση. Και από ποιους. Γιατί επανειλημμένα είχε δεσμευτεί, σε συναντήσεις του με τη διοίκηση της Λυρικής (διευθυντή και Δ.Σ.) και τους εκπροσώπους των εργαζομένων ότι θα τους καλέσει σε συζητήσεις πριν πάρει οποιεσδήποτε αποφάσεις. Πράγμα που ουδέποτε συνέβη. Πότε, λοιπόν, πώς και από ποιους η αναδιοργάνωση; Και θεωρεί αναγκαία η «αναδιοργάνωση» την κατάρρευση πρώτα της εύρυθμης λειτουργίας του οργανισμού;

Τα χρωστούμενα

Οσον αφορά τα συγκεκριμένα στοιχεία για τα χρωστούμενα του ΥΠΠΟ στη Λυρική, η δήλωση του υφυπουργού δεν τα διαψεύδει μεν, αλλά τα… αντιπαρέρχεται: «Εχω δεσμευθεί στον κ. Καρυτινό για την επιπλέον χορήγηση 1.650.000 ευρώ μέχρι το τέλος του έτους», αναφέρει μόνο. (Ούτε όμως κι απ’ αυτό, έστω, το ποσό έχει δώσει δεκάρα, ενώ λεφτά έχει πολλά φέτος το ΥΠΠΟ στον Ειδικό Λογαριασμό λόγω ΚΙΝΟ – κάπου 20 δισ. δρχ. περισσότερα από πέρυσι).

Δεν διευκρινίζει ο κ. Τατούλης (αν και το ζητήσαμε από στενό συνεργάτη του που τηλεφώνησε για να μας διαβεβαιώσει ότι ο υφυπουργός έχει τις καλύτερες προθέσεις για τη Λυρική) τι ακριβώς αφορούν αυτά τα 1,65 εκατ. ευρώ από τα 3,3 που η Λυρική θεωρεί ότι της χρωστάει. Προφανώς υπολογίζει ο υφυπουργός 1 εκατ. τα υπεσχημένα για τις αυξήσεις και 650 χιλ. για φέτος. Δεδομένου ότι η Λυρική εισέπραττε ετησίως περίπου 2 εκατ. ευρώ από τον Ειδικό Λογαριασμό, πρέπει να συμπεράνουμε ότι αντί κάποιας, μικρής έστω, αυξήσεως, το ΥΠΠΟ αποφάσισε να περικόψει από τη χρηματοδότησή της ποσό 1,5 περίπου εκατ. ευρώ.

Η επιχορήγηση

Και αυτό είναι το σπουδαίο καινούργιο που μας λέει πλαγίως μεν αλλά σαφώς ο αρμόδιος υφυπουργός. Σε συνδυασμό δε με κάποια άλλα «τσιτάτα» της δήλωσής του προκύπτει σαφέστατα ότι τα διαβόητα περσινά του κ. Τατούλη περί «κρατικοδίαιτων» περιλαμβάνουν εν τέλει και τους κρατικούς πολιτιστικούς οργανισμούς – κι ας είχε αναγκαστεί με τα πολλά να δηλώσει ότι δεν αφορούν αυτούς. Διότι οι κρατικές σκηνές, ορχήστρες κ.λπ., παγίως κάθε χρόνο επιχορηγούνται διττώς: κατά ένα μέρος από τον κρατικό πρϋπολογισμό και κατά ένα άλλο μέρος από τον Ειδικό Λογαριασμό του ΥΠΠΟ. Παγίως.

Ερχεται όμως τώρα ο υφυπουργός Πολιτισμού και διακηρύσσει ότι «ο βασικός κορμός του προγραμματισμού της Λυρικής (σ.σ. άρα όλων των κρατικών οργανισμών) θα πρέπει να προσαρμόζεται στη βασική επιχορήγηση» και ότι «το επιπλέον ποσό (σ.σ. από τον Ειδικό Λογαριασμό) θα πρέπει να αφορά σε συγκεκριμένες δράσεις». Και επαναλαμβάνει τα γνωστά περσινά ξινά σταφύλια περί «οικονομικών ανοιγμάτων» που κάνουν οι «εκπρόσωποι των φορέων», «αναμένοντας ες αεί από το κράτος να τα καλύπτει», το οποίο κράτος θεωρούν «ως το κέρας της Αμαλθείας». Αυτή την άποψη έχει το ΥΠΠΟ για τις διοικήσεις των επί της ουσίας εγκαταλελειμμένων και χειμαζόμενων κρατικών πολιτιστικών οργανισμών. «Ο άνεργος, ο χαμηλοσυνταξιούχος, ο εργαζόμενος με τον βασικό μισθό…» δεν θα συμφωνήσουν καθόλου σ’ αυτή τη σπατάλη (sic) του δημόσιου χρήματος – καταφεύγει εν τέλει και σε λαϊκισμούς ο υφυπουργός για να γίνει πειστικότερος.

Μετά την τοποθέτηση αυτή του αρμόδιου υφυπουργού δικαιούται κανείς να αναρωτιέται αν «τυχαία» -από αβελτηρία, αδεξιότητα ή αναποτελεσματικότητα της ηγεσίας του ΥΠΠΟ- έχει αφεθεί η Λυρική Σκηνή να διολισθαίνει στην κατάρρευση ή αν πρόκειται όντως για μελετημένο σχέδιο «Αναδιοργάνωσης»…

Η Λυρική Σκηνή και η «λυρική του Μεγάρου»

Η εγκατάλειψη της Λυρικής Σκηνής στην τύχη της συμβαίνει (όλως τυχαίως) τη στιγμή που αρχίζει να λειτουργεί «με φουλ μηχανές» η λεγόμενη «λυρική σκηνή» του Μεγάρου, δηλαδή η νέα αίθουσα «Τριάντη», η σκηνή της οποίας είναι εξοπλισμένη (χάρη σε κρατικά και ευρωπαϊκά χρήματα) με υπερσύγχρονα μηχανήματα, τέτοια που λίγες όπερες στον κόσμο διαθέτουν. Αυτό, απέναντι σε μια κρατική όπερα που, πέρα από την πενιχρή επιχορήγησή της, δίνει ακόμα παραστάσεις σε μια νοικιασμένη και καθηλωτικά πλέον ανεπαρκή μεσοπολεμική αίθουσα.

Για να φανεί η έκταση του ανταγωνισμού που θα αντιμετωπίσει φέτος η Λυρική, αναφέρουμε ότι η «λυρική» του Μεγάρου θα ανεβάσει φέτος τέσσερις όπερες (Οκτώβριος, Δεκέμβριος, Φεβρουάριος και Μάιος) του απολύτου ρεπερτορίου της Λυρικής («Μαγικός αυλός» -σε παραστάσεις που κρατούν όλο σχεδόν τον Δεκέμβριο!-, «Ετσι κάνουν όλες» και «Ντον Κάρλο» – αυτή μάλιστα ως συμπαραγωγή με την άμοιρη Λυρική!), εκτός από τη «Λούλου» του Αλμπαν Μπεργκ, τη μόνη που δεν μπορεί να ανεβάσει η Λυρική. Και του φτωχού τ’ αρνί, δηλαδή…

Η άμιλλα, βέβαια, καλό είναι να υπάρχει, κι εδώ θα συμφωνήσουμε με τον κ. Τατούλη που σπεύδει να διακηρύξει, απαντώντας στις επισημάνσεις μας περί λυρικής του Μεγάρου, ότι «ο ανταγωνισμός με άλλους οργανισμούς δεν αποτελεί φόβητρο, αλλά επιπλέον έναυσμα». Με τη διαφορά ότι ο ανταγωνισμός και η άμιλλα δεν γίνεται έτσι: από τη μια το χαϊδεμένο και πολυπροικισμένο κι απ’ την άλλη το καταδικασμένο να φυτοζωεί. Που τώρα του δίνουμε και μια στο κεφάλι για να πάει ακόμα πιο κάτω.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή