O Μάνος Χατζιδάκις αγαπούσε πολύ την κιθάρα και τη χρησιμοποιούσε πολύ στις αριστουργηματικές ενορχηστρώσεις του, αλλά είχε και πολλές αντιρρήσεις για το πώς τη χειρίζονται πολλοί κιθαριστές -και τις είχε εκφράσει, μάλιστα, και πολύ παραστατικά, άμα τε και αθυρόστομα, όπως εγγράφως μαρτυρείται…
Σήμερα πια κυκλοφορούν αρκετοί κιθαριστικοί δίσκοι που παίζουν αποκλειστικά Χατζιδάκι -από τους B. Μπουντούνη και Μάρω Ραζή, Στέλλα Κυπραίου, Γιώργο Μουλουδάκη, Νότη Μαυρουδή και Παναγιώτη Μάργαρη κ. ά. – αλλά ο μόνος κιθαριστικός δίσκος που είχε «υπογράψει» ο ίδιος ο Χατζιδάκις είναι το «Τετράδιο για κιθάρα» τον οποίο είχε εκδώσει το 1986 στο «Σείριο» με τον κιθαριστή Κώστα Γρηγορέα σε μελωδίες του μεταγραμμένες για κιθάρα από τον Τάσο Καρακατσάνη.
«Ο Γρηγορέας είναι από τους πιο προικισμένους Ελληνες κιθαρωδούς του καιρού μας», σημείωνε ο Χατζιδάκις. «M’ αρέσει να τον ακούω να παίζει τα τραγούδια μου -κι αυτό δεν μου συμβαίνει συχνά…». Τα χρόνια πέρασαν, ο K. Γρηγορέας, χωρίς ποτέ να επιδιώξει καριέρα σολίστ («γιατί μου επέβαλε έναν τρόπο ζωής που δεν τον ήθελα»), έχει κάνει ωστόσο τη δική του πορεία στη μουσική, διδάσκοντας, παίζοντας σε ρεσιτάλ ατομικά ή κιθάρας-φωνής (με Αλίκη Καγιαλόγλου, Σαβίνα Γιαννάτου, Αννα Παρλαπάνου κ. ά.), ηχογραφώντας δίσκους, επίσης ατομικούς ή μη, και, πρόσφατα, συνθέτοντας πια, όπως φανερώνει ο νέος δίσκος του «Κιθάρα σε ελληνικό τρόπο» (έκδοση «Timbro-Corifeo», διανομή «Erosmusic»), όπου παίζει δικές του συνθέσεις.
«Από την αρχή είχα την επιθυμία να γράψω μουσική», λέει ο ίδιος. «O μουσικός που παίζει τη δική του μουσική ήταν κάτι που θαύμαζα και που ονειρευόμουν. Και μπορεί ο δίσκος αυτός με τα δικά μου κομμάτια να βγήκε πρόσφατα, αλλά δουλεύω από καιρό για να προετοιμάσω πράγματα, που περιμένουν κι αυτά τη σειρά τους». Οπως; «Οπως συνθέσεις για κιθάρα και ένα άλλο όργανο μαζί -σαξόφωνο, φλάουτο, βιολί κ. ά. -, ενώ υπάρχει πάντα έντονο και το… ψώνιο του τραγουδιού. Ελπίζω ότι δεν θα αργήσει η στιγμή που θα βγει και μια τέτοια δουλειά μου».
Προς το παρόν έχουμε τον ολόφρεσκο, με κάθε έννοια, δίσκο του «Κιθάρα σε ελληνικό τρόπο» και αναρωτιόμαστε φυσικά τι σημαίνει εδώ «ελληνικός τρόπος». «Σημαίνει κάθε αυθεντικό στοιχείο της ελληνικής μουσικής, παραδοσιακής και λαϊκής, αλλά και όσα ενσωμάτωσε από Ελληνες και ξένους συνθέτες -ακόμη και στοιχεία τζαζ ή ροκ που άκουγα κι ακούω πάντα, πέρα από τη λόγια μουσική, που παίζει βέβαια πάντα μεγάλο ρόλο. Δηλαδή, ως ελληνικό τρόπο εγώ αντιλαμβάνομαι ό,τι έχει περάσει από μέσα μου, από ένα προσωπικό φίλτρο».
Μελωδία ή «γραφή για δεξιοτέχνη κιθαριστή» τον απασχόλησε περισσότερο φτιάχνοντας αυτά τα κομμάτια; «Εμένα, ίσως επειδή αγαπώ τόσο το τραγούδι, μου είναι αδιανόητο να φτιάξω κάτι που να μην έχει ως βάση μια μελωδία. Να υπάρχει η μελωδία, κι από κει και μετά ας γίνεται η «σκηνοθεσία»” με την τεχνική. Αλλά η μελωδία δικαιώνει τη σύνθεση. Καταλαβαίνω τι υπονοείτε -και συμφωνώ: αμάν πια με τα κιθαριστικά εφέ χωρίς άλλο περιεχόμενο. Οταν άρχισα να συνθέτω φρόντισα ιδιαίτερα να αποφύγω τα δεξιοτεχνικά εφέ, επειδή έχω απόλυτη συνείδηση ότι μπορώ εύκολα να πουλήσω φύκια για μεταξωτές κορδέλες, αφού η τεχνική και η εμπειρία σου επιτρέπουν να φτιάχνεις πράγματα που ακόμα κι εσύ μπορεί να νομίσεις ότι είναι σημαντικά. Τα έχω αποφύγει τα εφέ και στο δίσκο, πέρα από ένα κομμάτι όπου δηλώνεται ευθέως το αυτοσχεδιαστικό παιχνίδι. Δούλεψα συστηματικά και πέρασα από σαράντα κύματα ό,τι έγραψα. Κι ακόμα στο ψάξιμο βρίσκομαι, βέβαια, αλλά αυτά τα κομμάτια τα έβγαλα κάπως πιο ήσυχος, γιατί τα έπαιξα και σε ρεσιτάλ κι είδα πώς τα αντιμετώπισε ο κόσμος».
Χαρακτηριστική είναι η δημοσιευμένη κριτική του Γιώργου Λεωτσάκου, που άκουσε αυτά τα κομμάτια σε ρεσιτάλ του Γρηγορέα: «Μας καθήλωσε με την ηχητική ευγένεια, την πλαστικότητα φράσεως και ρυθμού και έναν πλούτο λεπτότατων εκφραστικών αποχρώσεων…».