Η πρόσφατη εξέγερση στη Γαλλία είχε σαφή χωρικό προσδιορισμό. Ο καπνός από τα πυρπολημένα αυτοκίνητα, το τσούξιμο των δακρυγόνων δεν έφτασαν «κάτω από το αυλάκι», δεν άγγιξαν το κέντρο της πόλης, όπου η ζωή συνεχιζόταν κανονικά. Μόνο στην οθόνη της τηλεόρασης είδαν οι «εκτός μπανλιέ» τις ανταύγειες από τις φωτιές.
Η εξέγερση του Πολυτεχνείου του 1973 επίσης είχε σαφή χωρικό προσδιορισμό. Διαφορετική θα ήταν η απήχησή της αν το ίδρυμα δεν λειτουργούσε στην καρδιά της πόλης. Αν τα τρόλεϊ και τα λεωφορεία δεν περνούσαν από την Πατησίων, αν τα Εξάρχεια και η Νεάπολη δεν ήταν φοιτητογειτονιές, αν το τετράγωνο του Πολυτεχνείου δεν ήταν ζωσμένο από βιβλιοπωλεία, κινηματογράφους, φτηνές ταβέρνες, καφενεία, συλλόγους και στέκια όπου οι φοιτητές των διαφόρων σχολών γνωρίζονταν μεταξύ τους, οι επαρχιώτες συναναστρέφονταν τους Αθηναίους και οι εργατικές συνοικίες έσμιγαν με τις μικροαστικές και αστικές. Η φοιτητική Αθήνα του ’70 ήταν το ελληνικό «Μεγάλο Μήλο».
Με άλλα λόγια, το Πολυτεχνείο ήταν ένα ιστορικό γεγονός του άστεος, γέννημα και του πολιτισμού της πόλης, προϊόν της «προφορικότητας» και της άμεσης συμμετοχής, καθώς τα νέα κυκλοφορούσαν στόμα με στόμα και το κύρος των στελεχών του φοιτητικού κινήματος χτιζόταν στα αμφιθέατρα, στις συγκεντρώσεις, στις παρέες, στα κελιά της Ασφάλειας – κανείς δεν διοριζόταν ηγέτης. Η ίδια η πόλη ήταν σχολείο πολιτικοποίησης και εξέγερσης, αφού πρόσφερε ευκαιρίες για τη διάδοση, τη σύγκριση και τη σύγκρουση των ιδεών. Παρά την ασφυκτική λογοκρισία και την απουσία Ιντερνετ και κινητών τηλεφώνων, η νεολαία των αρχών του ’70 ήταν πιο ανοιχτή, πιο εκτεθειμένη στα παγκόσμια ρεύματα της σκέψης απ’ ό,τι σήμερα. Η ίδια η πόλη, αν και αστυνομοκρατούμενη, ήταν πιο φιλική προς την ανήσυχη νεολαία της εποχής, λιγότερο περιχαρακωμένη απ’ ό,τι σήμερα που κυριαρχούν οι φυγόκεντρες δυνάμεις, ο αγώνας για την ατομική επιβίωση.
Σχολείο εξέγερσης και μιας διαφορετικής πολιτικοποίησης αποδείχτηκαν φέτος τα υποβαθμισμένα γαλλικά προάστια. Μιας πολιτικοποίησης χωρίς γνωστό πολιτικό λεξιλόγιο, χωρίς ηγέτες, χωρίς κατάλογο ιεραρχημένων αιτημάτων, χωρίς φανερά νήματα που να την συνδέουν με το πριν και το μετά της Ιστορίας.
Με όποιον δάσκαλο καθήσεις, τέτοια γράμματα θα μάθεις. Τυχεροί οι Ελληνες φοιτητές των χρόνων της δικτατορίας, αφού είχαν στο πλευρό τους αόρατους αλλά γοητευτικούς δασκάλους: τη μουσική του Θεοδωράκη, τα ποιήματα του Σεφέρη, τον θρύλο του γαλλικού Μάη, του Τσε και του Βιετνάμ. Ακόμα και οι αυταπάτες τους, προσωπικές και συλλογικές, είχαν τη χάρη τους, καθώς δεν τις γεννούσε το ατομικό συμφέρον.
Στου τσιμέντου τα θρανία, ζωσμένοι από θηριώδεις πολυκατοικίες, κάθονται οι έφηβοι των γαλλικών προαστίων με δασκάλους τη φτώχεια, την ανεργία, την απουσία ελπίδας, τον ωμό ή βελούδινο ρατσισμό. Και αν το δικό μας Πολυτεχνείο ήταν ένα τραγούδι που κόπηκε στη μέση και η ηχώ του αφομοιώθηκε από την αγορά, η νεανική εξέγερση της Γαλλίας, μέσα σε πολύ διαφορετικές συνθήκες, είναι μια φλεγόμενη κραυγή που δεν μπόρεσε ακόμα να γίνει τραγούδι, έστω και ημιτελές, αλλά δεν φαίνεται να υπάρχει αγορά ικανή να το καταπιεί.