Ενα μυθιστόρημα του Μεσοπολέμου αναζητεί συγγραφέα! Δεν πρόκειται για ένα ευφάνταστο αστυνομικό μυθιστόρημα, αλλά για μια πραγματική ιστορία, που έφερε στο φως η καθηγήτρια Νεοελληνικής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης Χριστίνα Ντουνιά.
Μια ενθουσιώδης κριτική του Γρηγορίου Ξενοπούλου, δημοσιευμένη στο περιοδικό «Νέα Εστία» το 1929, ήταν η αφορμή για τη Χριστίνα Ντουνιά ν’ αρχίσει την αναζήτηση του άγνωστου ώς τότε μυθιστορήματος, με τον τίτλο «Η ερωμένη της», με συγγραφέα την επίσης άγνωστη Ντόρα Ρωζέττη, εκδότη τον Θεοφανίδη-Λαμπαδαρίδη και στο εξώφυλλο την υπογραφή του Χρ. Γανιάρη: «Δεν υπάρχει αμφιβολία. Η δ. Ρωζέττη ξέρει να γράφει. Εχει τη σκέψη λεπτή και βαθιά, η πινελιά της αποδίδει γραμμή, χρώμα και ατμόσφαιρα. Αιστάνθηκε φαίνεται στη ζωή της μεγάλο πόνο κι έγραψε ένα θαυμάσιο βιβλίο», έγραφε ο άοκνος κριτικός και συγγραφέας. Κι όλα αυτά για το πρώτο γυναικείο ομοφυλοφιλικό μυθιστόρημα στην Ελλάδα.
Η Χριστίνα Ντουνιά έψαξε παντού αλλά το μυστήριο παρέμενε… Ωσπου, εντελώς τυχαία, ανακάλυψε δύο αντίτυπα σε δύο διαφορετικές βιβλιοθήκες: στη βιβλιοθήκη Τάκη Ελευθεριάδη, στη Μυτιλήνη, και στη βιβλιοθήκη Καβάφη, που βρίσκεται στο Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού. «Το αντίτυπο της βιβλιοθήκης Καβάφη φέρει την αφιέρωση: «Μ’ εξαιρετικήν εχτίμησι στο μεγάλο μας Αλεξαντρινό ποιητή κ. Κ. Καβάφη. Ντόρα Ρωζέττη»». Και είναι αυτή η χειρόγραφη αφιέρωση, το μόνο πραγματικό στοιχείο που έχει στα χέρια της η Χριστίνα Ντουνιά, προκειμένου να ταυτοποιήσει την άγνωστη Ντόρα Ρωζέττη με κάποια, πιθανώς γνωστή, μεταγενέστερα, συγγραφέα.
Γιατί είναι σημαντικό αυτό το βιβλίο, ρωτήσαμε τη Χριστίνα Ντουνιά: «Μας ενδιαφέρει ως τεκμήριο μιας πνευματικής ατμόσφαιρας και καλλιτεχνικής κίνησης του Μεσοπολέμου, αλλά και ως λογοτεχνική γραφή, που αναδεικνύει μια μοντέρνα συνείδηση. Αυτό το μυθιστόρημα έρχεται να επιβεβαιώσει την άποψη που τα τελευταία χρόνια υποστηρίζεται, πως μέσα στη δεκαετία του ’20 υπάρχει στην Ελλάδα μια δυναμική ιδεών, επαναστατική, που δεν αγγίζει μόνο την έννοια της κοινωνικής επανάστασης αλλά και της ερωτικής».
Στα χρόνια της έρευνας «μπήκα στον πειρασμό να ερευνήσω όλες τις πιθανότητες. Προσπάθησα να καταλάβω γιατί η συγγραφέας επέλεξε αυτό το ψευδώνυμο· είναι πολύ ενδιαφέρον το γεγονός ότι το «Ρωζέττη» παραπέμπει σ’ έναν πολύ γνωστό δρόμο της Αλεξάνδρειας, στον οποίο έχουν κατοικήσει τόσο η Π. Δέλτα όσο και ο Κ. Καβάφης. Με βάση τα στοιχεία του μυθιστορήματος άρχισα να εξετάζω γυναίκες συγγραφείς που θα μπορούσαν να το έχουν γράψει. Το παράδοξο είναι ότι έβρισκα συγγένειες στην προσωπικότητα αυτής της συγγραφέως με τουλάχιστον δύο γνωστές γυναίκες συγγραφείς. Ομως σε καμία περίπτωση δεν μπορώ να πω ότι κατέληξα σε κάποιο ασφαλές συμπέρασμα για κάποια απ’ αυτές τις δύο. Ελπίζω πάντα ότι με τη συζήτηση που μπορεί να προκαλέσει το βιβλίο, θα εμφανιστούν κάποιοι άνθρωποι που θα γνωρίζουν κάτι για το θέμα. Ηδη κάποιοι ισχυρίζονται ότι γνωρίζουν το πρόσωπο της συγγραφέως. Νομίζω όμως ότι πρέπει να μη λειτουργήσουμε με το κριτήριο της αποκάλυψης, αλλά με το κριτήριο της επιστημονικής εγκυρότητας και διασταύρωσης. Αυτό που έχει σημασία είναι το ίδιο το βιβλίο και οι συζητήσεις που μπορεί να προκαλέσει για τη λογοτεχνία και τη δυναμική των ιδεών της εποχής». Ενα άγνωστο βιβλίο, που αποδεικνύει ότι η ιστορία της λογοτεχνίας έχει πολλά να πει για την ιστορία της εποχής της.