Αντιπαρέρχομαι τον υβριστικό τόνο του κ. Σκολίδη στην απάντησή του για το άρθρο μου στις σχετικά με τη μετάφρασή του του τρίτου Σεμιναρίου του Ζακ Λακάν «Οι ψυχώσεις» μαζί με την κορύφωσή του στη γαλατικής διατύπωσης και αχαρακτήριστης ευγένειας φράση του. Από την απάντηση αυτή γίνεται σαφές το γιατί η μετάφραση είναι τόσο διάτρητη στα απλά και στα στοιχειώδη. Αφού και σ’ αυτήν ο συντάκτης της επιμένει στη χρήση τύπων που δεν απαντώνται στην ελληνική γλώσσα, σαν να θέλει να τις κατοχυρώσει έστω και ενάντια στο κοινό γλωσσικό αίσθημα το οποίο εμφανώς παραβιάζουν, «απλώνοντας μια φαντασιακή ψυχαναλυτική ιδιόλεκτο στο σύνολο του γλωσσικού πεδίου». Ισως για να δηλωθεί εμφατικά ποιος είναι πράγματι ο «λεξιθήρας» και ο «γλωσσαμύντορας» (λέξεις των οποίων τις έννοιες σαφώς αγνοεί από τη χρήση που τους επιφυλάσσει), καθώς επιμένει ότι ο τύπος «εξυπακούει» είναι υπαρκτός ή ότι ως προϊδεασμένος, εκείνος τουλάχιστον, «είναι σε θέση να ιδεαστεί» ότι «μια θεωρητική έννοια εκπονείται».
Τώρα αν ο ίδιος δεν θέλει να ξέρει τη σημασία των λέξεων εντός και εκτός ψυχανάλυσης, δηλαδή μέσα στη ζωή, να επισημάνω ότι ο Λακάν -που εν παρόδω δεν είναι και τόσο στριφνός στα Σεμινάρια, τα οποία άλλωστε είναι μεταγραφή προφορικού λόγου, ενώ είναι πράγματι υφολογικά δύσκολος στα Γραπτά- μέχρι το τέλος του βίου του διόλου δεν υπαναχώρησε ως προς την πρωτοκαθεδρία και τη σπουδαιότητα του σημαίνοντος, δηλαδή τη μεγάλη αξία που έχουν οι λέξεις, η ιστορία και η τύχη τους στη ζωή μας. Λέξεις που η μετάφρασή του δεν σέβεται ούτε στο πρωτότυπο ούτε στην απόδοσή τους.
Και για να κάνω χρήση της τόσο επιμελώς τονισμένης ποιητικής μου ιδιότητας, ας κλείσω με ένα επίγραμμα του Γιώργου Σεφέρη από το «Χειρόγραφο Οκτ. 68», που συνδέει τις λέξεις και την ιστορικότητά τους με την ιστορία: «Ελλάς· πυρ! Ελλήνων· πυρ! Χριστιανών· πυρ! / Τρεις λέξεις νεκρές. Γιατί τις σκοτώσατε;». Καθότι και οι λέξεις όχι μόνο πεθαίνουν, αλλά και σκοτώνονται. Αυτά, και δεν θα επανέλθω.
* Ο Θανάσης Χατζόπουλος είναι παιδοψυχίατρος και ψυχαναλυτής, ποιητής και μεταφραστής.