«Την 1η Οκτωβρίου, ο Θεός καθόταν στο θρόνο του στον Παράδεισο, το Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης είχε φτάσει τις 10.140 μονάδες, τα αεροπλάνα απογειώνονταν και προσγειώνονταν στην ώρα τους (με εξαίρεση το Σικάγο, ως συνήθως). Δυο εβδομάδες αργότερα, ο ουρανός ανήκε και πάλι στα πουλιά και το Χρηματιστήριο ήταν ανάμνηση. Ολες οι μεγάλες πόλεις, από τη Νέα Υόρκη ώς τη Μόσχα είχαν ισοπεδωθεί και ο κόσμος όπως τον ξέραμε ήταν παρελθόν». Ετσι, βιβλικά, ξεκινά το νέο βιβλίο του λογοτέχνη-σταρ Στίβεν Κινγκ. Εχει τον αμφίσημο τίτλο «Cell» -cell από το cellular, όπως οι Αμερικανοί επιμένουν να ονομάζουν τα κινητά τους τηλέφωνα, αλλά και cell κύτταρο- ενώ ο ίδιος ο συγγραφέας υπογραμμίζει την παρήχηση cell-hell, κόλαση. Πράγματι, είναι άλλη μια εσχατολογική ιστορία, μια αιματηρή ιστορία τρόμου με άξονα τα κινητά τηλέφωνα, που καταλήγει στη συντέλεια του κόσμου – και ήδη έχει κανονιστεί η κινηματογραφική μεταφορά της, από τον Ιλάι Ροθ, που ακούστηκε αρκετά τελευταία λόγω της σπλάτερ ταινίας χαμηλού προϋπολογισμού «Hostel», που παίζεται αυτές τις ημέρες και στις ελληνικές αίθουσες. Βρισκόμαστε, όντως, στην καρδιά της ποπ κουλτούρας, την οποία η Αμερική εξάγει επιτυχώς και με μεγάλα κέρδη σε ολόκληρο τον κόσμο.
Εχουμε να κάνουμε με έναν συγγραφέα που ουδέποτε έκρυψε την πρόθεσή του να είναι σταρ και τίποτα λιγότερο. Ο Στίβεν Κινγκ είναι αυτός που είναι και ως τέτοιον πρέπει να τον διαβάζουμε, αν και όταν τον διαβάζουμε. Η διαμάχη σχετικά με τη λογοτεχνικότητα ή τη μη λογοτεχνικότητα των έργων του αυτοακυρώνεται, καθώς διεξάγεται σε ένα πλαίσιο διαφορετικό από αυτό στο οποίο ο ίδιος τοποθετεί τον εαυτό του.
Συχνά προχειρογραμμένα, διανθισμένα με άφθονα στερεότυπα και εξίσου πολυάριθμες κοινοτοπίες, τα βιβλία του είναι άνισα, κάποτε ακόμα και βαρετά. Αυτό δεν αναιρεί ωστόσο το εξαιρετικό αφηγηματικό τάλαντό του, ειδικά στα βιβλία του στα οποία εκκινεί, όπως στην προκειμένη περίπτωση, από ένα απλό, καθημερινό γεγονός, από ένα ανούσιο συμβάν ή ένα αθώο αντικείμενο, για να κατασκευάσει έναν απίστευτο εφιάλτη, μέσα στον οποίο παγιδεύεται ο μέσος Αμερικανός. Ο οποίος έχει τον εφιάλτη αυτόν μες στην ψυχή και στο μυαλό του και τον τυραννάει. Και η καθ’ υπερβολήν απεικόνισή του από τον Κινγκ αποτελεί γι’ αυτόν την καλύτερη ομοιοπαθητική θεραπεία.
Το ενδιαφέρον, στην προκειμένη περίπτωση, είναι ότι ο εφιάλτης αυτός στήνεται πάνω στα κινητά, ένα από τα φετίχ της Αμερικής και του σύγχρονου δυτικού κόσμου. Και δεν αφορά το τέλος της δημοκρατίας ή της κοινότητας, αλλά το τέλος του κόσμου.
Η εξάπλωση του «παλμού»
Το «Cell», λοιπόν, αφηγείται την ιστορία ενός δημιουργού κόμικς, του Κλέιτον Ράιντελ, ο οποίος υπογράφει το πρώτο του συμβόλαιο στη Βοστώνη. Ευτυχής, σκέφτεται τι δώρα θα κάνει στους δικούς του και απολαμβάνει ένα παγωτό χωνάκι στο πάρκο. Ξαφνικά, ακούει μια κραυγή και βλέπει έναν γιάπη να έχει γονατίσει και να κόβει το αυτί ενός σκύλου, που κραυγάζει με απελπισία. Μια κυρία ορμάει με φονικές διαθέσεις στον παγωτατζή. Τρακαρίσματα, φωνές, στους δρόμους περιφέρονται άνθρωποι σαν μεθυσμένοι με χασαπομάχαιρα στα χέρια. Ο «παλμός», ένα σήμα που μεταδίδεται μέσω των κινητών, έχει αρχίσει να εξαπλώνεται και να μετατρέπει τους ανθρώπους σε σαρκοβόρα ζόμπι.
Καθώς το λουτρό αίματος συνεχίζεται, ο Κλέι, που δεν έχει κινητό, συναντά κάποιους άλλους φυσιολογικούς ανθρώπους και μαζί προσπαθούν να επιβιώσουν και να νικήσουν τον τρόμο, που πολλαπλασιάζεται καθώς ο «παλμός» προκαλεί πραγματική μετάλλαξη στους ανθρώπους, προσδίδοντάς τους νέες περίεργες ιδιότητες, που παραπέμπουν σε προηγούμενους ήρωες του Κινγκ, όπως η Κάρυ για παράδειγμα.
Το τέλος είναι γνωστό από την αρχή: η καταστροφή του κόσμου όπως τον γνωρίζουμε. Το σασπένς εστιάζεται στη διαδικασία της καταστροφής, τους επιζώντες και σ’ αυτό που μένει μετά το τέλος του κόσμου.
Η καταστροφή
Ο Κινγκ περιγράφει μια Αμερική που καταστρέφεται από τα ίδια τα σύμβολά της, από τις εμμονές και τις μανίες της. Μια Αμερική που διαρκώς καταστρέφεται και αναγεννάται μέσα από τις στάχτες της, μέσα από την ποπ κουλτούρα της, που αποτελεί έναν από τους καλύτερους καθρέφτες της, σίγουρα όμως όχι τον μοναδικό και όχι πάντα τον πλέον αξιόπιστο.
Παρόμοιες θεματικές έχουμε συναντήσει και σε άλλα έργα, τη χειραγώγηση μέσω εμφυτευμάτων λόγου χάρη. Και ολόκληρη η ποπ κουλτούρα κινείται, ως γνωστόν, από την αισθηματολογία ώς την εσχατολογία. Το αξιοπρόσεκτο είναι ότι ο Κινγκ, καίριος, δεν επικαλείται το εξαιρετικό, όπως είναι τόσο το εμφύτευμα όσο και ένας κομήτης, αλλά τοποθετεί τον σπόρο της καταστροφής στα κινητά τηλέφωνα. Για τα οποία κανείς δεν μπορεί να πει ακριβώς ποια επίδραση έχουν στον ανθρώπινο εγκέφαλο. Οσο για την επίδρασή τους στη δημοκρατία, μια γεύση πήραμε πολύ πρόσφατα.
Κυρίαρχος ο φόβος
Ο Στίβεν Κινγκ λοιπόν επιστρέφει, με το «Cell», δριμύτερος σ’ αυτό που ξέρει πολύ καλά να κάνει: να προκαλεί τρόμο, να ανεβάζει την αδρεναλίνη και, θέτοντας το ερώτημα, το εκάστοτε ερώτημα, να αφήνει μια δίοδο διαφυγής μέσα από την καθ’ υπερβολήν, καρικατουρίστικη κάποτε διαπραγμάτευσή του. Εχει μιλήσει ήδη για τα αυτοκίνητα, στο «Κριστίν», που και αυτό ήταν αφιερωμένο στον μετρ των ταινιών ζόμπι Τζορτζ Ρομέρο. Τώρα ήρθε η σειρά των κινητών, των νέων τεχνολογιών, που αποτελούν μια από τις κινητήριες δυνάμεις της αμερικανικής κοινωνίας και έναν από τους πυλώνες της αμερικανικής αίσθησης της παντοδυναμίας.
Ο μέσος Αμερικανός δεν σκέφτεται αν τον παρακολουθούν, αν η ιδιωτική του ζωή αλώνεται -ειδικά με την 11η Σεπτεμβρίου-, αν καταργείται η έννοια των ατομικών δικαιωμάτων και ελευθεριών στο πλαίσιο μιας συνεχούς και άγρυπνης επιτήρησης μέσω της τεχνολογίας την οποία καταναλώνει με βουλιμία.
Στο βάθος, όμως, του μυαλού του έχει ένα φόβο, παιδικό και μαζί μεταφυσικό: κι αν τα κινητά όντως επηρεάζουν τον εγκέφαλο; Κι αν τα κινητά όντως μπορούν να αυτονομηθούν ή να καθοδηγηθούν και να χειραγωγήσουν την ανθρώπινη βούληση, να καταργήσουν τον άνθρωπο, να καταστρέψουν την κοινωνία του;