«Τι νόημα είχε;» ήταν η απορία μας προχθές το βράδυ στην Πάτρα, μόλις τελείωσε η εκδήλωση του Ζοζέ Σαραμάγκου. Ο Πορτογάλος νομπελίστας ανέβηκε στη σκηνή του Συνεδριακού Κέντρου του Πανεπιστημίου Πατρών (θέατρο υψηλών προδιαγραφών αναμφίβολα) και -πολύ χαριτωμένα, είναι αλήθεια- μίλησε για λιγότερο από πέντε λεπτά για το τι θα βλέπαμε και τι θα ακούγαμε. Ακολούθησε η αφήγηση τεσσάρων παραμυθιών, με τη συνοδεία της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης. Ενα θέαμα συμπαθητικό, που δεν καθήλωσε τους μικρούς θεατές (αρκετά από τα πιτσιρίκια που υπήρχαν στην αίθουσα αποκοιμήθηκαν). Η ηθοποιός Αθηνά Μαξίμου αφηγήθηκε θεατρικά τα τρία από αυτά και η σύζυγος του Σαραμάγκου, Πιλάρ, διάβασε με αμεσότητα το παραμύθι του νομπελίστα συζύγου της. Η εκδήλωση τελείωσε, ο κόσμος χειροκρότησε και, λίγο μετά, στο φουαγιέ του Συνεδριακού Κέντρου ο Πορτογάλος συγγραφέας υπέγραψε μερικά από τα βιβλία του. Κι αυτό ήταν όλο.
Αυτό ήταν όλο; Η επίσκεψη ενός νομπελίστα συγγραφέα σε ελληνική πόλη είναι οπωσδήποτε είδηση. Η άφιξη του Ζοζέ Σαραμάγκου στην Πάτρα ήταν μία από τις μεγαλύτερες στιγμές της Πάτρας Πολιτιστικής Πρωτεύουσας. Ή θα μπορούσε να είναι. Τι ακριβώς έγινε προχθές στην αχαϊκή πρωτεύουσα και -το κυριότερο- τι κατάλαβαν οι Πατρινοί από αυτήν την επίσκεψη;
Ο Πορτογάλος νομπελίστας συγγραφέας ήταν λαλίστατος στη συνέντευξη Τύπου τη Δευτέρα το μεσημέρι. Μόνο που αυτή ήταν μια κλειστή διαδικασία για τους δημοσιογράφους. Οι κάτοικοι της Πάτρας είχαν την ευκαιρία να δουν τον ίδιο, και την εκδήλωση που έγινε με αφορμή το παραμύθι του, το βράδυ της ίδιας μέρας, στην παράσταση.
Αν δεν είχε γίνει η μεσημεριανή συνέντευξη Τύπου ούτε οι δημοσιογράφοι θα είχαν ακούσει κάποιες από τις απόψεις του. Το μοναδικό παραμύθι που έγραψε ο Πορτογάλος νομπελίστας σε καμία περίπτωση δεν είναι αντιπροσωπευτικό της σκέψης και της γραφής του.
Απ’ ό, τι μας είπαν κάποιοι από τους υπεύθυνους της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας, η παράσταση ήρθε ως πρόταση-πακέτο στην Πάτρα. Δεν το αμφισβητούμε. Αλλά η Πολιτιστική δεν είχε λόγο και προτάσεις; Δεν μπορούσε να διοργανώσει μια πρόσθετη διάλεξη του Ζοζέ Σαραμάγκου, σε κεντρικό χώρο της πόλης, μια συνομιλία του με Ελληνες ομοτέχνους του; Θα είχε οπωδήποτε ενδιαφέρον, για πολύ περισσότερους.
Αργά το βράδυ, συζητήσαμε αυτές τις σκέψεις με κάποιους από τους υπεύθυνους της Πολιτιστικής. «Τι έμεινε στους Πατρινούς από την επίσκεψη Σαραμάγκου;» ρωτήσαμε. «Τίποτα», μας απάντησαν.