Πώς ένας ακριβοπληρωμένος σταρ του σινεμά μετατρέπεται σε αμφιλεγόμενο πρόσωπο που κεραυνοβολείται από τα ΜΜΕ όλου του κόσμου; Ρωτήστε τον Μελ Γκίμπσον και θα γνωρίζει την απάντηση. Από εκεί που κατείχε μία από τις πρώτες θέσεις στο χολιγουντιανό σταρ σύστεμ, ο Γκίμπσον κινδύνεψε να χάσει τα πάντα. Ομως διασώθηκε. Δύο βίαιες ταινίες, μια σύλληψη για οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ και μερικές οργισμένες δηλώσεις κατά των Εβραίων έκαναν τον Γκίμπσον να γίνει για μερικούς μήνες το πρόσωπο που τα μέσα λατρεύουν να μισούν.
Γεμάτος εμμονές
Η προσωπικότητα του Μελ Γκίμπσον φαίνεται να έχει μεταμορφωθεί τα τελευταία χρόνια και οι εμμονές να κυριαρχούν στη σκέψη του. Αλλωστε, μόνο έτσι μπορούν να εξηγηθούν οι μάλλον εξεζητημένες και τολμηρές καλλιτεχνικές του επιλογές. Τα «Πάθη του Χριστού» ήταν ένα προσωπικό στοίχημα που κέρδισε, αν και προκάλεσε παγκόσμιες αντιδράσεις. Με κόστος μόλις τριάντα εκατομμύρια δολάρια και με διαλόγους στα αραμαϊκά, αυτή η ματωμένη εκδοχή των τελευταίων ωρών του Χριστού ξεπέρασε τα 600 εκατομμύρια δολάρια στην παγκόσμια αγορά.
Το «Apocalypto», που βγαίνει στις ελληνικές αίθουσες στις 18 Ιανουαρίου, είναι και αυτό μια επιλογή με πολλές ιδιαιτερότητες. Πρόκειται για μια περιπέτεια που διαδραματίζεται στην εποχή του πολιτισμού των Μάγια και μιλά μια διάλεκτο του εξαφανισμένου λαού. Ηρωάς της είναι ένας νεαρός άντρας που επιλέγεται για μια ανθρωποθυσία, αλλά προσπαθεί να αποδράσει για να επιστρέψει στην οικογένειά του.
Εφθασε στην πρώτη θέση
Ο όρος «μπλοκμπάστερ» δεν είναι ο πρώτος που έρχεται στο μυαλό για να χαρακτηρίσει αυτή την ταινία. Ωστόσο, το «Apocalypto» έφτασε στο νούμερο ένα του αμερικανικού box office, παρά τα αρνητικά σχόλια του αμερικανικού Τύπου, που δεν είχαν να κάνουν τόσο με τις σκηνοθετικές ικανότητες του Γκίμπσον, αλλά με την εμμονή του στη βία. Η ταινία έχει πάρει εξαιρετικά αντικρουόμενες κριτικές. Από τη μια ο Γκίμπσον χαρακτηρίζεται «πρωτοπόρος, πρώτης γραμμής κινηματογραφιστής, χαρισματικός», αλλά την ίδια στιγμή, «κινηματογραφικός σαδιστής» που έχει γυρίσει έναν «κεντροαμερικανό Ράμπο» και «αν αυτή ήταν η πρώτη του ταινία, θα ήταν και η τελευταία».
Δεν πρόκειται όμως να είναι. Επειδή ο Μελ Γκίμπσον χάρη στο παρελθόν του έχει καταφέρει να είναι απόλυτα ανεξάρτητος. Εχοντας δουλέψει για αρκετές υπερπαραγωγές με αμοιβές που έφτασαν τα 25 εκατομμύρια δολάρια, έχει πια την περιουσία ώστε να χρηματοδοτεί ο ίδιος τις -σχετικά οικονομικές- παραγωγές του και να εισπράττει πάλι ο ίδιος τα πολλαπλάσια κέρδη μέσω της εταιρείας του, της Icon. Ουσιαστικά φιλοξενούμενος στο Χόλιγουντ, ο ίδιος λέει ότι βρίσκεται σε μια «υβριδική κατάσταση. Εμαθα τα πάντα από το σύστημα, ήμουν στο σύστημα, είμαι στο σύστημα. Στην ταινία έχω κάνει το σενάριο, την παραγωγή και τη σκηνοθεσία και την έχω χρηματοδοτήσει. Οπως ακριβώς και τα «Πάθη του Χριστού». Κάνεις κάτι τέτοιο μόνο όταν έχεις πολλή πίστη σε αυτό και νομίζεις ότι θα λειτουργήσει».
Συσχετισμοί με το σήμερα
Στην Αμερική, είτε με καλά είτε με κακά σχόλια, το «Apocalypto» αντιμετωπίστηκε ως μια εξαιρετικά βίαιη περιπέτεια. Για τον ίδιο τον Γκίμπσον όμως, το περιβάλλον της ιστορίας δεν είναι τυχαίο. Ο πολιτισμός των Μάγια και η ξαφνική εξαφάνισή του έχουν για τον σκηνοθέτη παραλληλισμούς με τη σημερινή εποχή. Οπως λέει, «πολλές φορές στην παγκόσμια ιστορία οι προάγγελοι της κατάρρευσης ενός πολιτισμού είναι πάντα οι ίδιοι και ένα από τα πράγματα που προέκυπτε ενώ γράφαμε είναι ότι πολλά απ’ όσα συνέβησαν ακριβώς πριν από την πτώση του πολιτισμού των Μάγια συμβαίνουν και τώρα στην κοινωνία μας».
Οταν εξηγεί γιατί έκανε μια ταινία για τους Μάγια, λέει: «Είναι ένας πολύ ενδιαφέρων πολιτισμός. Μόνο πολύ πρόσφατα, τα τελευταία τριάντα χρόνια έχουν αρχίσει να εμφανίζονται περισσότερες λεπτομέρεις για αυτούς. Για μένα οι Μάγια είχαν πάντοτε πολύ ενδιαφέρον, επειδή υπάρχει τόσο μυστήριο γύρω τους. Τι συνέβη σε αυτούς τους ανθρώπους; Γιατί μερικοί πολιτισμοί απλώς εξαφανίζονται; Πηγαίνοντας στο Περού βλέπεις μέρη σαν το Μάτσου Πίτσου και συνειδητοποιείς ότι κάποια μέρα απλώς όλοι το εγκατέλειψαν. Ο πολιτισμός τους δεν ξέφτισε, απλώς εξαφανίστηκε. Γιατί συνέβη αυτό; Ηταν κάποια επιδημία; Τους τρομοκράτησε κάτι; Και τι ήταν αυτό;».
Για το πώς συνδέει τους Μάγια με τον δικό μας πολιτισμό, ο Γκίμπσον σημειώνει: «Η ιστορία έχει τη συνήθεια να επαναλαμβάνεται. Τα πράγματα που ταλανίζουν την κοινωνία μας, τα προμηνύματα της καταστροφής ενός πολιτισμού σε όλα τα στάδια της ιστορίας, είναι τα ίδια. Ετσι, αν δει κανείς τη χρήση του φόβου με σκοπό τη χειραγώγηση των μαζών ή την περιβαλλοντική καταστροφή του πλανήτη και την πολιτική διαφθορά, υπαρχουν πολλοί διαφορετικοί παράγοντες που οδηγούν στο κλείσιμο μιας εποχής. Πραγματικά πιστεύω ότι βαδίζουμε προς την ίδια μας την καταστροφή».