– Ως Ηλέκτρα του Στάιν η Στεφανία Γουλιώτη προσέδωσε στην ηρωίδα του Σοφοκλή αιλουροειδή πενθούσα υστερία. Κορυφαία ωστόσο σκηνή της μία σχεδόν ακίνητη: η ερωτική περίπτυξή της με την τεφροδόχο υδρία του αδελφού της Ορέστη, που (υποτίθεται ότι) σκοτώθηκε στα ξένα. Κουλουριασμένη σαν φίδι γύρω από το λαγήνι με τις στάχτες θρηνεί σπαρακτικά και ταυτόχρονα το σώμα της αγκαλιάζει ερωτικά…
– Κλυταιμνήστρα με μεγαλείο ισχυρής άνασσας και γοητευτικής γυναίκας η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη στην Ηλέκτρα του Στάιν. Ντυμένη με σμαραγδιά αστραφτερή τουαλέτα (Διον. Φωτόπουλος) κατακυρίευσε την ορχήστρα αλλά το φανταχτερό παγόνι δεν έμεινε σχήμα: η Καραμπέτη του έδωσε αίμα και ψυχή, εκφράζοντας με δεινότητα και το φριχτό (έστω στιγμιαίο) ψυχικό μετεωρισμό της Κλυταιμνήστρας ανάμεσα στην αρχολίπαρη βασίλισσα και τη μάνα.
– Στην Αντιγόνη ο βασιλιάς Κρέων έχει να πείσει το γιο του Αίμωνα ότι καλώς καταδίκασε σε θάνατο τη (μνηστή του) Αντιγόνη. Λευτέρης Βογιατζής και Νίκος Κουρής, αντίστοιχα, έδωσαν με πρωτοτυπία και υποκριτική δεινότητα αυτό το ψυχο-πνευματικό μπρα ντε φερ μεταξύ πατέρα και γιου, βασιλιά και διαδόχου, άτεγκτης Εξουσίας και μετριοπαθούς Αρχής.
– Την κωμική ουσία της περίφημης σκηνής Κινησία – Μυρίνης στη Λυσιστράτη την είχε εξουθενώσει η σκηνοθεσία στην παράσταση του ΚΘΒΕ, αλλά παραμένει χαρακτηριστική η εικόνα του Αντώνη Λουδάρου-Κινησία να παίζει με το… «πέος-βόα» που του είχαν βάλει. Το έβαλε κασκόλ, το έκανε λάσο, το άπλωσε παλαμάρι, και τι δεν τον έκανε το… βόα η σκηνοθεσία, σκορπώντας ιλαρότητα στο κοίλον, αλλά καταποντίζοντας το κείμενο και τα κωμικά ευρήματα του αρχαίου ποιητή.
– Ο Χρήστος Λούλης ξεχώρισε ως ποθοπλάνταχτος Ορέστης στην Ανδρομάχη του Ρακίνα, αποδίδοντας μάλιστα κι ένα φρενήρη χορό με εντυπωσιακά αποτελέσματα, γιατί τέτοια τολμήματα λίγο θέλουν να κατρακυλήσουν στο γελοίο. Το κράτησε όμως με πειστικότητα ο νέος ηθοποιός, ευρηματικός αλλά και με σωματικές ικανότητες όχι συνηθισμένες στο θέατρό μας.
– Η κατά τα 2/3 μεταμοντέρνα «Ορέστεια» του Σάουσπιλ Φρανκφούρτης μας άφησε πολλά να θυμόμαστε – με θυμηδία τα περισσότερα. Οπως εκείνο στις «Ευμενίδες» όπου η θεά Αθηνά καταφθάνει στο… τηλεδικείο, ο Αρειος Πάγος ως ντραγκ κουίν -άντρας, με ροζ κοστούμι, ίσια μακριά ξανθά μαλλιά, πλήρες γυναικείο μακιγιάζ και στηθάκια μέσα από το λαμέ πουκάμισο- καβάλα σ’ ένα κατάφωτο φτερωτό ποδήλατο. Ο τάφος του Αγαμέμνονα ήταν κουτί τηλεόρασης με κύπελλο κερματοδέκτη, όπου έριχνες οβολό κι εμφανιζόταν κατσούφης ο μέγας Ατρείδης…
– Τελευταία εικόνα από τα φετινά Επιδαύρια το τρομερό κεφάλι της Γουίνι-Φιόνα Σο στον μπεκετικό λοφίσκο. Δυνατή εικόνα, κι ας ερχόταν κάπως λιγότερο δραστική μέσα σου, στον ανοιχτό χώρο, η ουσία του μπεκετικού λόγου.
Σκέψεις εργασίας για το Φεστιβάλ Επιδαύρου
– Είναι απολύτως αναγκαίο να πάψουν τα «κεκτημένα» διαφόρων θεάτρων στην Επίδαυρο. Και τα κρατικά θέατρα οφείλουν να συνεργάζονται με την ηγεσία του φεστιβάλ, η οποία έχει τοποθετηθεί εκεί για να έχει λόγο και ευθύνη, όχι για να εκτελεί αποφάσεις άλλων.
– Είναι λογικό και χρήσιμο να φιλοξενεί συχνά η Επίδαυρος ξένες παραστάσεις αρχαίου δράματος. Επιλεγμένες με κριτήριο την ποιότητα της εργασίας και όχι την ερμηνευτική ή αισθητική άποψη. Τις απόψεις, εκφρασμένες μάλιστα από έγκυρους καλλιτέχνες, είναι πολύτιμο να τις γνωρίζουμε κι ας μην τις ενστερνιζόμαστε. (Αλλά όχι μονομερής επιλογή από ένα χώρο – εξυπακούεται…).
– Είναι σπουδαίο να καλούμε σημαντικούς ξένους σκηνοθέτες να ανεβάζουν αρχαίο δράμα με Ελληνες ηθοποιούς, όπως φέτος ο Πέτερ Στάιν.
– Θα έχει ενδιαφέρον να ανοίξει το φεστιβάλ και σε παραστάσεις άλλων τεχνών – όπερα, μουσική, χορός. Με μέτρο και περίσκεψη.
– Με ακόμα πιο μεγάλη περίσκεψη θα πρέπει να επιλέγονται, αν για κάποιο λόγο κριθεί σκόπιμο, θεατρικές παραστάσεις έργων πέρα από το αρχαίο δράμα. Οι φετινές δοκιμές με τον Ρακίνα και τον Μπέκετ έδωσαν σαφή μηνύματα του τι αντέχει και τι όχι το αρχαίο θέατρο. Ή, σωστότερα, ποια κείμενα αντέχουν και ποια αραιώνουν ή και εξουθενώνονται στο αρχαίο θέατρο.
– Πυρήνας των Επιδαυρίων οφείλει να παραμείνει το αρχαίο δράμα. Αυτό του δίνει τον χαρακτήρα και τη μοναδικότητά του στον κόσμο.
– Η ηγεσία του ΕΦ έχει την υποχρέωση να με-λε-τή-σει και να αποκρυσταλλώσει απόψεις για το πώς θα αντιμετωπίσει το ζήτημα «αρχαίο ελληνικό δράμα». Οχι μόνο στα Επιδαύρια, αλλά και στο Φεστιβάλ Αθηνών. Από το οποίο δεν νοείται να απουσιάζουν παραστάσεις του θεάτρου που γεννήθηκε στην Αθήνα.