Υπόκωφος θόρυβος παντού. Στον δρόμο, στο αυτοκίνητο, στο λεωφορείο, έξω από το εκλογικό κέντρο. Ασάφεια στη σκέψη του καθενός, δισταγμός, καθυστέρηση. Να μπω, να μην μπω στην αίθουσα; Κι αν μπω, πόσο κυρίαρχη θα είναι η ψήφος μου; Κι αν ψηφίσω, πόσο κυρίαρχος θα αισθανθώ εγώ ο γνωστός κυρίαρχος λαός;
Η γλώσσα του εκλογικού σώματος. Το βλέμμα παραμένει διερευνητικό. Αριστερά, δεξιά, ευθεία μπροστά. Α, όχι, και λίγο προς τα πίσω. Για να δούμε, μας σταμπάρει κανείς; Τα χείλη σε αναδιάταξη έκφρασης. Υπομειδίαμα, στόμφος, στόμα ερμητικά κλειστό, χαμόγελο μήπως; Τα χέρια πεσμένα αριστερά και δεξιά στο άκαμπτο σώμα. Αν λυθεί αυτό το σώμα, θα προδοθεί, αν παραμείνει άκαμπτο θα φτάσει με δυσκολία στην κάλπη. Τι δίλημμα κι αυτό;
Ναι, αλλά η κάλπη είναι δύο βήματα πιο πέρα, στο βάθος της αίθουσας με τους «ηθοποιούς – κομπάρσους», σε μικρή απόσταση από τις ξεσχισμένες αφίσες των πολιτικών. Για δες πώς πήγε περίπατο το στήσιμο τους στον φακό, πώς χάθηκε τόσο άκομψα η αυτοπεποίθησή τους; Ενα χρατς κι αυτό ήταν. Μια καρικατούρα στον τοίχο του σχολείου. (Ο δαιμόνιος πιτσιρικάς που προφανώς δεν έχει ακόμη περάσει την πόρτα του νηπιαγωγείου ρωτάει τον μπαμπά του: ντάντι, έτσι είναι το σχολείο; Οχι, Φρίξο, απαντάει ο πατέρας. Ετσι είναι οι εκλογές. Και ο μικρός: Τι είναι εκλογές ντάντι; Και ο ντάντι: ένα δημοκρατικό δικαίωμα του ανθρώπου, Φρίξο. Α, λέει ο Φρίξος και χώνει βαθιά το χεράκι του στο χέρι του πατέρα. Ο ντάντι τα ξέρει όλα, σκέπτεται).
Η ώρα της κάλπης. Η στιγμή της εξόδου από τη θαλπωρή και τη σιγουριά της αδράνειας. Η ώρα που με την ψήφο μας συμμετέχουμε στη συγγραφή της πολιτικής ιστορίας του τόπου. Ενας, δυο, τρεις, τέσσερις σταυροί στην πόλη. Σε ποιους; Στους αναγνωρίσιμους. Σε αυτούς που μας υπέδειξε ο «Φίλος» που μας τηλεφώνησε προχθές. Οι άλλοι; Εντάξει, την επόμενη φορά. Ας φροντίσουν να γίνουν πρώτα γνωστοί, να πάνε στα τηλεοπτικά παράθυρα, να αποκτήσουν κονέ. Οσο πιο πολλά κονέ έχεις, τόσο γνωστότερος γίνεσαι. Οσο πιο πολλές παραχωρήσεις κάνεις, τόσο πιο αναγνωρίσιμος είσαι. Μα, εδώ έχει ηθοποιούς, τραγουδιστές, αθλητές. Α, να κι ένας δικηγόρος.
Τι είναι τελικά η Βουλή; Τι είδους πανσπερμία είναι αυτή; Α, ναι, εντάσσεται στο πλαίσιο του πλουραλισμού. Να πάψει το ψηφοδέλτιο και μαζί του η πολιτική να είναι γκρίζα ή μάλλον δίχως χρώμα. Να καλυφθεί το τεράστιο κενό που αφήνει η απουσία μεγάλων πολιτικών προσωπικοτήτων. Ας βάλουμε ηθοποιούς, λένε τα κόμματα. Και τραγουδιστές και δημοσιογράφους. Η Βουλή αποτελεί αντιπροσωπευτική μικρογραφία της κοινωνίας, λένε και επιχειρηματολογούν ακαταπαύστως: Γιατί, μήπως δεν έχουν άποψη αυτοί οι άνθρωποι; Δεν μπορούν να συντάξουν πρωτοποριακά νομοσχέδια; Δεν μπορούν να υπερασπιστούν τα συμφέροντα του λαού; Ναι, αλλά κι ο μπάρμπα Γιώργης από τις Πρέσπες έχει άποψη και μάλιστα βαρβάτη. Αλλά δεν ζήτησε να μπει στο ψηφοδέλτιο κανενός κόμματος και νομίζω ότι κανείς δεν του το ζήτησε. (Οχι, μην περιμένετε σχόλια και δικές μου κακεντρέχειες για το youtube της Εφης Σαρρή. Μια χαρά διασκέδασε ο κόσμος μαζί της. Στο κάτω κάτω, η πολιτική έχει και τη φαιδρή της πλευρά· ιδού μια πτυχή του πλουραλισμού).
Σε όσους τόλμησα να εκφράσω τους ενδοιασμούς μου (κομψό) για την εισπήδηση στα ψηφοδέλτια προσωπικοτήτων από τον καλλιτεχνικό χώρο, ο ένας μου είπε: Καλά πού ζεις; Ο Ρίγκαν ηθοποιός δεν ήταν και μάλιστα όχι πρώτης διαλογής; Και ο άλλος: Στα κόμματα της Αριστεράς θα βρεις καλλιτέχνες μεγάλου διαμετρήματος και μάλιστα με σπουδαίες ανθρωποκεντρικές προσεγγίσεις. Αν όσοι νοιάζονται για την πολιτική παραμείνουν εκτός Βουλής, δεν θα μπορέσουν ποτέ να γίνουν μοχλός πίεσης προς τις εκάστοτε κυβερνήσεις και πλειοψηφίες.
Η απάντηση που θα περίμενα να πάρω, είναι ότι ο καλλιτεχνικός χώρος, σημείο συσσώρευσης των ευαισθησιών του ανθρώπου, θα μπορούσε να λειτουργήσει ως δεξαμενή αλίευσης υποψηφίων, εφόσον οι υποψήφιοι δεν θα απεμπολούσαν τις ευαισθησίες τους. Αλλά η πολιτική, και δη η τηλεοπτική πολιτική των ημερών μας θυμίζει σκηνές από Κολοσσαίο στα ρωμαϊκά μεγαλεία. Οσο για τη Βουλή, βλέπουμε κάθε φορά πόσο «μεστή» βουλευτών είναι. Αδεια έδρανα τις περισσότερες φορές κι όταν τα έδρανα γεμίζουν, είναι για να ανταλλάξουν ύβρεις και χαρακτηρισμούς πεζοδρομίου. Για ποιες ευαισθησίες μιλάμε, τελικά;
Στην Ελλάδα των πολλών και διαφορετικών γνωμών και της εξεζητημένης αυτοτέλειας του ενός, οι περισσότεροι πολίτες ψηφίζουν με βάση τα οικογενειακά τους βιώματα, τα προσδοκώμενα μικροσυμφέροντα, τις μικρές, σχεδόν ασήμαντες συναλλαγές, αλλά και τις κατά καιρούς προσλαμβάνουσες παραστάσεις. Συμπαθώ αυτόν φυσιογνωμικά, μου αρέσει η φωνή του άλλου, βρίσκω λογικό τον λόγο του τρίτου. Υπάρχουν και οι αυστηρά ιδεολόγοι ή κομματικά προσκείμενοι ψηφοφόροι. Γι’ αυτούς κανείς δεν μπορεί να πει κουβέντα, γιατί θα σπάσει τα μούτρα του. Είναι τόσο φορτισμένοι, ώστε οποιαδήποτε διαφορετική τοποθέτηση, θα προκαλέσει νέο τρωικό πόλεμο. (Η αχίλλειος πτέρνα αυτών των ανθρώπων που και γνώσεις διαθέτουν και πολιτική πείρα κουβαλούν). Και για το ήθος που παραμένει ζητούμενο; Κουβέντα. Και για το δίχτυ ασφαλείας που ένωνε τον πολιτικό με τον πολίτη, παλιότερα; Λέξη. Ποιος θα ρισκάρει, επιτέλους, απ’ όλους αυτούς; Ποιος θα επωμιστεί το βαρύ πολιτικό κόστος και θα μας αποδεσμεύσει από τη μικροσυναλλαγή; Ποιος θα μας πει κατάμουτρα αυτό που όλοι ξέρουμε: «ότι τίποτα πια δεν είναι όπως χθες. Οι ιδέες οι ίδιες έχουν ξεπεραστεί. Η πολιτική με τον παλαιοκομματισμό που κουβαλάει, έχει ξεπεραστεί. Εχουν αλλάξει οι ανάγκες μας και μαζί τους η υφή των προβλημάτων. Εχει αλλάξει το διεθνές περιβάλλον κι ας παραμένουμε (εμείς οι πολιτικοί) οσφυοκάμπτες του ελληνικού πολιτικού συστήματος της εσωστρέφειας. Ζούμε τις τελευταίες ημέρες της πολιτικής μας Πομπηίας. Ας εξαφανιστεί η Πομπηία, να τελειώνουμε».
Εχω την αίσθηση ότι τούτες οι σημαδιακές, από κάθε άποψη εκλογές (παρότι αρχικά έμοιαζαν με έναν απογευματινό περίπατο στη Βάρκιζα) θα σημάνουν το τέλος της μακράς μεταπολιτευτικής περιόδου που σημαδεύτηκε από την πολιτική αγωνία, αλλά και από την κλιμάκωση της ευημερίας και του ευδαιμονισμού, πολιτικού και μη. Σήμερα, τα μεγάλα προβλήματα της πατρίδας (παιδεία, υγεια, ασφαλιστικό) δεν αντέχουν πολιτικές εκρήξεις, συναγελασμούς κρυφούς, ύποπτους συγχρωτισμούς. Απαιτούν έμπνευση, ελευθερία κριτικής σκέψης, αυτοσεβασμός, κοινωνική συναίνεση και την παρουσία μιας… αλογόμυγας, της σωκρατικής αλογόμυγας. «Είμαι η αλογόμυγα που ο Θεός προσάρτησε σ’ αυτή την πόλη» λέει ο Σωκράτης στην Απολογία του. «Και όλη την ημέρα και σε όλους τους χώρους θα σας ξεμοναχιάζω αφυπνίζοντας, πείθοντας και επικρίνοντάς σας»… Θεωρητικά, η αλογόμυγα μπορεί να είναι η καθημερινή μας ψήφος.