Τις περιμέναμε βουβές αυτές τις εκλογές, με λιγοστούς υπόκωφους θορύβους. Μια από τα ίδια δηλαδή με μπακαλίστικες προσθαφαιρέσεις. Λίγο κάτω η Ν.Δ., λίγο πάνω το ΠΑΣΟΚ, το ΛΑΟΣ στα όρια της εισόδου στη Βουλή και τα αριστερά κόμματα ελαφρώς ενισχυμένα. Μας προέκυψαν θορυβώδεις, σαν τους ήχους που κάνουν τα ντραμς όταν κορυφώνουν την επαφή τους με τις μπαγκέτες. Και τώρα δεν συμμαζεύονται, καθώς τα λιγοστά μαθηματικά δεν φτάνουν για να βάλουν μια τάξη στο μετεκλογικό τοπίο.
Ως την τελευταία στιγμή, το «άγος» του Αυγούστου ήταν βαρύ και οι εκλογές έμοιαζαν άκαιρες, ανούσιες, δίχως ουσιαστικούς αποδέκτες, πλην των άμεσα ενδιαφερόμενων. Θα σερνόμασταν επομένως όπως όπως μπροστά στην κάλπη, θα ψηφίζαμε υποχρεωτικά σε πείσμα της όποιας φιλοσοφίας της αποχής, αλλά θα μας έλειπε εκείνο το τρελό χτυποκάρδι που νιώθαμε παλιότερα όταν οικειοποιούμεθα άκριτα ανδρεϊκές συνθηματολογικές κουβέντες, όπως ο λαός στην εξουσία, ο κυρίαρχος λαός κ.λπ. Λάθος. Οι εκλογές μας προέκυψαν δυναμικές, με σασπένς, στα όρια της ανατροπής, για να μην πω εντελώς ανατρεπτικές, με σπουδαίες ανακατατάξεις, τις οποίες εμείς μεθοδεύσαμε σιωπηλά, λες και φοβόμαστε να εκφραστούμε δυνατά.
Βρισκόμαστε πλέον μια εβδομάδα μετά. Οι πολιτικοί και οι κομματικές οργανώσεις… ρίχνουν πασιέντζες. Μελετούν και αναλύουν τα αποτελέσματα, χρησιμοποιούν τα πιο σύγχρονα εργαλεία, κωδικοποιούν αριθμούς και ποσοστά, κομματικοί δήμιοι γυαλίζουν τη λαιμητόμο – ετοιμάζονται αποκεφαλισμοί- και κάποιοι σε υψηλότερα κλιμάκια δείχνουν με το δάκτυλό τους φταίχτες της πανωλεθρίας. Ως ένα βαθμό, δημιουργικός αναβρασμός που φοβάμαι όμως ότι έχει μεγαλύτερη σχέση με την πολιτική καρέκλα και λιγότερη με τις κραυγές ανησυχίας του Ελληνα ψηφοφόρου.
Μέσα απ’ αυτόν τον αναβρασμό, την πολλή ανάλυση και τη συμπερασματολογία, για μια ακόμη φορά υπάρχει ο κίνδυνος να εξανεμιστεί το μήνυμα που στείλαμε όλοι -ο καθένας με τον τρόπο του- προς τις πολιτικές ηγεσίες της χώρας. Θα εξανεμιστούν τα «θέλω» μας που καιρό τώρα προσπαθούμε να ιεραρχήσουμε και να ταξινομήσουμε με τέτοιο τρόπο, ώστε να πάψουμε να ζούμε σε συνθήκες ψευδαίσθησης και second life, αλλά σε συνθήκες πραγματικού κόσμου. Τα δικά μου θέλω, λοιπόν, προς την κυβέρνηση.
Θα ήθελα να δω τον πρωθυπουργό να νοιαστεί για το μαντάρισμα του χιλιοτρυπημένου διχτυού επικοινωνίας με τον πολίτη. Να πατάξει όποιον διανοηθεί να τον κρατήσει μακριά από τους κτύπους της καρδιάς μιας κοινωνίας που πασχίζει να μην χάσει το μέτρο και τον μπούσουλα, αλλά αυτοσχεδιάζει επικίνδυνα. Ο Κ. Σημίτης επέτρεψε τους αυλοκόλακες μιας άλλης εποχής να τον απομονώσουν και το πλήρωσε ακριβά. Αν ακούσεις τα προβλήματα, θα επιχειρήσεις να τα λύσεις, αν δεν τα ακούς, κινδυνεύεις να εισπράξεις το «ο βασιλιάς ήταν γυμνός».
Θα ήθελα να δω την κυβέρνηση να αποβάλει τις βδέλλες που έχουν κολλήσει πάνω της. Να ξεπεράσει το κόμπλεξ της πελατειακής ρουσφετολογικής σχέσης και των αυστηρώς ωφελιμιστικών συναλλαγών. Να σηκώσει βαρύ τον πέλεκυ πάνω από τα λαμόγια και τους βαστάζους της διαφθοράς. Να πορευτεί παλεύοντας ενάντια στη λογική της κατασπατάλησης του δημόσιου ή του ευρωπαϊκού χρήματος. Ο ψηφοφόρος έδωσε στη Ν.Δ. μια αυστηρά κριτική ψήφο. Ουσιαστικά της έδωσε μια ψήφο με μάσκα οξυγόνου. Μια κίνηση… και η μάσκα βγαίνει.
Θα ήθελα να παρακολουθήσουμε την πορεία της αποκατάστασης των ζημιών στην Ηλεία. Να μας πει ο κ. Μολυβιάτης (συναντήθηκε την Τρίτη με τον πρωθυπουργό γι’ αυτό) πώς ακριβώς σκοπεύει η οργάνωση που έχει συγκεντρώσει 62 εκατ. ευρώ για τους πυρόπληκτους να διαχειριστεί τον οβολό των απλών ανθρώπων, του Δημοσίου και των τραπεζών ή άλλων οργανισμών. Και στη συνέχεια να βρεθεί ένας τρόπος να παρακολουθούμε κατά πόσον υλοποιούνται τα σχέδια, για παράδειγμα η αποκατάσταση του χώρου της Ολυμπίας.
Την επόμενη των εκλογών, μια γλυκύτατη γριούλα σε χωριό της Ηλείας παραδέχθηκε το ίδιο γλυκά ότι μέχρι εκείνη τη μέρα το κράτος και οι οργανώσεις της φέρθηκαν καλά. Και αύριο; τη ρώτησε ο ρεπόρτερ. Αύριο, αναρωτήθηκε εκείνη, φοβάμαι ότι θα μας ξεχάσουν… Ε, λοιπόν, δεν πρέπει να την ξεχάσει κανείς.
Θα ήθελα να δω πώς ακριβώς θα προχωρήσουν τα θέματα της εκπαίδευσης. Αν θα κοπάσει η πολιτική βαβούρα γύρω από τα κακογραμμένα βιβλία της Ιστορίας, κι αν η ίδια η Ιστορία, συγκερασμός μνήμης και επιστημονικής πειθαρχίας, θα τύχει άλλης αντιμετώπισης. Αν θα ξεκαθαρίσει το ζητούμενο γύρω από το άρθρο 16 κι αν θα απαιτηθούν άλλου είδους χειρισμοί προκειμένου να επιτευχθεί η μεγαλύτερη δυνατή κοινωνική συναίνεση. Η Μαριέττα Γιαννάκου και ο κ. Καλός ήδη πλήρωσαν το τίμημα. Η νέα πολιτική ηγεσία του υπουργείου δεν θα πρέπει να βιαστεί να ακροβατήσει πάνω σε τεντωμένο σχοινί, ούτε να κινηθεί χωρίς να λάβει υπ’ όψιν της τη νεολαία, μόνο και μόνο επειδή η τελευταία βρήκε στέγη να κουρνιάσει.
Θα ήθελα να μην μπερδεύομαι με έννοιες όπως μεταρρύθμιση. Τι σημαίνει μεταρρύθμιση; Κάτι καλό, κάτι κακό και ποιος θα μου το ξεκαθαρίσει. Ομως αντ’ αυτού θα προτιμούσα να συμφιλιωθώ με τη χάραξη ενός μακροπρόθεσμου σχεδίου ποιοτικής αναβάθμισης της κοινωνίας μας.
Θα ήθελα να ακούσω να γίνονται πολλά για το Περιβάλλον. Να παθιαστούμε μ’ αυτό. Δασολόγιο, κτηματολόγιο, θέσπιση του εθνικού χωροταξικού σχεδίου θα πρέπει να προχωρήσουν άμεσα, πριν γίνουν θύματα διαμάχης υψηλών παραγόντων. Κάθε μέρα που περνάει, είναι διπλή απώλεια. Θα ‘θελα να συναποφασίσουμε να καθαρίζουμε το πεζοδρόμιό μας, τα φρεάτια που περνάνε μπροστά απ’ το σπιτικό μας. Να μπορώ στα πέντε μέτρα από την πόρτα μου να βρίσκω κάδους ανακύκλωσης, για να μη δικαιολογούμαι διαρκώς ότι τάχα δεν μπορώ και δεν βαριέσαι. (Εμείς να νοιαστούμε για τα μικρά, οι άλλοι για τα μεγάλα). Θα ήθελα να δω τα νηπιάκια, τις μικρές πλαστελινούλες της ζωής μας, να μαθαίνουν από νωρίς να νοιάζονται το ένα για το άλλο και από κοινού να νοιάζονται για το περιβάλλον. Απλά, καθημερινά πράγματα.
Μιλούσα προ ημερών με τη Μιράντα Πεσμαζόγλου, σύζυγο του αείμνηστου πολιτικού Γιάγκου Πεσμαζόλγου και μου έλεγε για τη σοφία που μπορεί να συγκεντρώνει ο άνθρωπος που περνάει ένα μεγάλο κομμάτι της ζωής του ανάμεσα στα φυτά, ανάμεσα στη γη. Πώς τη χαιδεύει, πώς της μιλάει, πώς αποκομίζει γνώση μέσα από αυτή την αμφίδρομη σχέση. Γνώση πολύ μεγαλύτερη από τη δική μας που ξοδεύουμε τη μέρα, είτε στην αρένα του μεροκάματου, είτε σ’ αυτήν του ευδαιμονισμού που δεν έχει καμιά σχέση με την ευτυχία.
Εχει μεγάλη σημασία, τούτες οι εκλογές-πυξίδα να βοηθήσουν ώστε να ζήσουμε έξω από τα όρια της ματαιότητάς μας, έξω από τα όρια της κλασικής πολιτικής φθοράς. Δεν μπορεί να παραμένουμε εσαεί απαισιόδοξοι οιωνοσκόποι, αλλά συνειδητοποιημένοι πολίτες που μπορούν και ιεραρχούν τα θέλω τους. Αρκεί να μη σκοντάφτει η φωνή σε λαξευμένο λίθο.