«Ομηρε, σ’ ευχαριστώ!», αναφώνησε χθες το μεσημέρι ο Ιρλανδός ποιητής Μάικλ Λόνγκλεϊ. Ο ποιητής βρέθηκε στην Αθήνα με αφορμή τη δίγλωσση έκδοση «Το χταπόδι του Ομήρου κι άλλα ποιήματα» (Πατάκης) που μετάφρασε ο Χάρης Βλαβιανός. Οι ευχαριστίες προς τον Ομηρο έχουν τη σημασία τους: ο Λόνγκλεϊ χρησιμοποιεί μορφές και σχήματα από το ομηρικό σύμπαν προκειμένου να μιλήσει διαθλαστικά για τη σχέση του με την Ιρλανδία αλλά και με τους νεκρούς γονείς του. Οταν ο Οδυσσέας αποχαιρετά τον πατέρα του στο νεκροκρέβατό του, ο ποιητής αναβιώνει τη σκηνή του αποχαιρετισμού με τον δικό του πατέρα. Οταν περιγράφει την κάθοδο του Οδυσσέα στον Αδη και τη μάταιη προσπάθεια να αγκαλιάσει τη σκιά της μητέρας του, ο ποιητής «συνομιλεί» με το φάντασμα της δικής του μάνας. Κι όταν μιλά για την εξόντωση των Μνηστήρων από τον Οδυσσέα, μιλά για τις αδελφοκτόνες σφαγές των Ιρλανδών στους δρόμους του Μπέλφαστ, του γενέθλιου τόπου του ποιητή. Εκεί γεννήθηκε το 1939 και σπούδασε κλασική φιλολογία στη Βασιλική Ακαδημία και στο Τρίνιτι Κόλετζ του Δουβλίνου.
Κακός φοιτητής
«Ημουν κακός φοιτητής. Το μόνο που μ’ ενδιέφερε ήταν να γράφω ποιήματα», είπε χθες στους Ελληνες δημοσιογράφους. «Ανακάλυψα εκ νέου τον Ομηρο όταν κόντευα τα πενήντα και αυτό έδωσε φωνή στο θρήνο για τον πατέρα και τη μητέρα μου. Επίσης, δεν θα μπορούσα να γράψω για τα τρομερά γεγονότα που συνέβησαν στη χώρα μου χωρίς τον Ομηρο, ούτε για τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Εκεί πολέμησε ο πατέρας μου». Ο πατέρας του ποιητή κατατάχθηκε το 1914, σε ηλικία δεκαεπτά χρονώ, και όταν ήταν είκοσι ένα ήταν ήδη λοχαγός. Επέζησε των χαρακωμάτων και παρασημοφορήθηκε για τη δράση του από τον Βασιλιά. «Είναι αλήθεια, η ποίησή μου άλλαξε μετά τον Ομηρο – όχι ότι έγινε καλύτερη. Είναι όπως στη μουσική: άλλαξε μετά τον Μπαχ αλλά δεν έγινε καλύτερη!»
Ο Λόνγκλεϊ επιμένει ότι στο πρώτο έτος των σπουδών θα έπρεπε να είναι υποχρεωτική η μελέτη της Βίβλου, του Ομήρου και του Οβίδιου. «Κι όμως, πρόσφατα στο Μπέλφαστ έκλεισε το τμήμα κλασικών σπουδών. Υποφέρουμε από πολιτισμικό Αλτσχάιμερ!»
Ο Λόνγκλεϊ έχει γράψει και πολλά ερωτικά ποιήματα. «Αν η ποίηση είναι τροχός, το κέντρο του είναι η ερωτική ποίηση», είπε. Πρόσφατα έγραψε ένα ερωτικό ποίημα (που μας διάβασε), σχολιάζοντας: «Αφού μπορώ στα εξήντα οκτώ μου γράφω ερωτικά ποιήματα, μου αξίζει παράσημο, σαν κι αυτό του πατέρα μου».
Η αλήθεια είναι ότι η «πεζογραφικού» χαρακτήρα ποίηση του Λόνγκλεϊ είναι εξαιρετική – κυρίως στις στιγμές όπου γράφει για συλλογικές τραγωδίες (το έξοχο «Γκέτο») ή όπου μετρά τους νεκρούς του. Χαρακτηριστικό το δίστιχο με το οποίο κλείνει το ποίημα «Λαέρτης», μέσω του οποίου αποχαιρέτησε τον άρρωστο πατέρα του: «Και νανούρισε σάν κλαράκια τα κόκαλα του πατέρα του πού όλο/ και μίκραινε μέρα τη μέρα».
