Αρχαία ιστορία μοιάζει το «1989» του Βερολίνου. Και δεν είναι ούτε(!) 20 χρόνια που -σαν χθες- βλέπαμε στην τηλεόραση την πτώση του Τείχους. Λίγο πριν εμείς γίνουμε θεατές αυτής της κοσμοϊστορικής στιγμής, ένας «κύριος Λέμαν», ο ήρωας αυτού τόσο γερμανικού μυθιστορήματος, ζει έναν κόσμο σε μεταίχμιο. Ο κύριος Λέμαν, που λέγεται Φρανκ, αλλά οι πιο πολλοί τον φωνάζουν «κύριο Λέμαν», είναι 30άρης, στο περιθώριο της παραγωγικής μηχανής, λίγο μποέμ, λίγο θεατής, λίγο απ’ όλα και λίγο από τίποτα. «Ηρωας» δεν γίνεται, αλλά ούτε και «αντιήρωας», γιατί «ήρωας» στο βιβλίο αυτό είναι το ίδιο το Βερολίνο.
Ο Φρανκ -που δεν γίνεται ποτέ «Φρανκ» για κανέναν- δουλεύει σε ένα μπαρ, ερωτεύεται μία γυναίκα, έχει -κατά την άποψή του- έναν φίλο που είναι «ο καλύτερος» και προσπαθεί να ανεχτεί τους «επαρχιώτες» γονείς από τη «βαθιά» Δυτική Γερμανία. Σε όλους τους ρόλους παίρνει κάτω από τη βάση. Περιέργως γίνεται σχεδόν συμπαθής μέσα από την μπλαζέ συμπεριφορά του, που, όμως στη θέση του κυνισμού, έχει βάλει την -χωρίς ευθύνες- αποστασιοποίηση.
Ο «κύριος Λέμαν», ως χρυσή μετριότητα, είναι καλών προθέσεων, αλλά δεν το παλεύει και πολύ. Το σώμα του μοιάζει να αγκομαχά και να ξεφυσά μέσα στα γρανάζια και τους δαιδάλους της πόλης.
Στην Κούνταμ, το κέντρο του τότε Δυτικού Βερολίνου, στο Κρόιτσμπεργκ με τους μετανάστες, ή μετά -το τότε σύνορο- στη γραφειοκρατική δικτατορία του Ανατολικού Βερολίνου, ο «κύριος Λέμαν» ζει και «φυτοζωεί». Επιβιώνει «λαθραία» και ενώ μοιάζει να είναι ένας «αδιάβροχος» άνθρωπος της Ιστορίας, χωρίς τη θέλησή του, προσωποποιεί το α-πολιτικό «πολιτικό» ον.
Σαν τον «κύριο» Λέμαν, το Βερολίνο ζει τις τελευταίες ημέρες μιας παράξενης συμβίωσης. Το Δυτικό και το Ανατολικό ακουμπάνε το ένα το άλλο χωρίς φλέβες. Μόνο το τρένο τρέχει υπογείως με παφλασμούς και αγκομαχητά. Στην επιφάνεια, η αφθονία της Δύσης -σαν ένα νησί χωρίς γεφύρια- ανέχεται τη στέγνα της Ανατολής. Το Βερολίνο ελάχιστα χρόνια πριν γίνει αυτό που γνωρίζουμε σήμερα, πριν δημιουργήσει τη νέα Potsdamer Platz (στη φωτογραφία) και γίνει κέντρο της Ευρώπης, ήταν ένας «κύριος Λέμαν».
Η επιβίωση του Βερολίνου, ως μιας οντότητας με δύο κομμάτια, το ένα με φυσική ενδοχώρα και το άλλο με ιδεολογική μόνο «ενδοχώρα», ήταν μία σχιζοφρένεια. «Σχιζοφρενής» είναι και ο «κύριος Λέμαν» καθώς ζει και δεν ζει μια στο φως και μια στο ημίφως. Ο «κύριος Λέμαν» δεν είναι το «παλικάρι» ούτε «στήριγμα» σε κανένα. Είναι, όμως, ο τελευταίος ανθρωπό-τυπος της ψυχροπολεμικής εποχής.
Ο Sven Regener, που έγραψε αυτό το αρκετά διαβαστερό, ελαφρώς κυνικό και σχεδόν κλινικό μυθιστόρημα, δεν υμνεί ούτε γκρεμίζει το Βερολίνο. Το πλησιάζει σαν ένα σώμα ζώου, με την πεποίθηση ότι έχει εσωτερικά όργανα, παράσιτα, εγκεφαλική λειτουργία, παθογένειες και έκλυση ορμονών.
Το Βερολίνο του Regener και του «κυρίου Λέμαν» είναι ένα εργαστήρι, ένα πείραμα, μία γοητευτική τυχαιότητα που συνεθλίβη για να αναγεννηθεί.