Το ακούμε κάθε μέρα από τους ειδικούς. Διαβάζουμε τις αναλύσεις που παρουσιάζουν τρομακτικές προοπτικές για την πορεία του πλανήτη, για την υπερθέρμανσή του, για τις συνέπειες αυτών των αλλαγών. Συνήθως κάνουμε σαν όλα τούτα να αφορούν… άλλον πλανήτη. Συνήθως θέλουμε να πιστεύουμε ότι όλα αυτά είναι απλώς υπερβολές των επιστημόνων. Οτι τίποτα απ’ όλα αυτά δεν θα συμβεί – τουλάχιστον επί των ημερών μας. Και συνεχίζουμε να ασελγούμε στη φύση.
Ο ακτιβιστής, δημοσιογράφος και συγγραφέας Μαρκ Λίνας (γεννήθηκε το 1973 στα νησιά Φίτζι και μεγάλωσε στο Περού) αποφάσισε να μας τρομάξει και να μας κάνει να σκεφτούμε. Οχι με μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας, αλλά εξετάζοντας τις προβλέψεις των επιστημόνων, σύμφωνα με τις οποίες μέχρι το τέλος του 21ου αιώνα η παγκόσμια θερμοκρασία θα αυξηθεί από 1 ώς 6 βαθμούς. Στο βιβλίο του με τον τίτλο «6 βαθμοί», που κυκλοφορεί αυτή την εβδομάδα και από το οποίο η «Κ» προδημοσιεύει αποσπάσματα, μας ξεναγεί στα διάφορα στάδια της πλανητικής υπερθέρμανσης. Ο ίδιος το ονομάζει «έργο σύνθεσης» και στις σελίδες του συνθέτει αποτελέσματα ερευνών απ’ όλο τον κόσμο.
Ολα ξεκίνησαν παρατηρώντας τις καταστροφές της Νέας Ορλεάνης από τον τυφώνα Κατρίνα. Τότε άρχισε ν’ αναρωτιέται: «Και μετά; Τι θα συμβεί καθώς η παγκόσμια θερμοκρασία θα εξακολουθήσει να αυξάνεται λίγο λίγο;». Τότε άρχισε να αναζητεί, να ψάχνει και να διαβάζει. Και μετά ν’ αναρωτιέται με ποιον τρόπο να τα μοιραστεί με τους υπόλοιπους κατοίκους αυτού του πλανήτη. Τελικά, ανακάλυψε πως είχε στα χέρια του κάτι αληθινά μοναδικό: «Εναν οδηγό για το μέλλον του πλανήτη μας, καθώς η θερμοκρασία του θα αυξάνεται βαθμιαία». Κι έναν τρόπο για να διαλύσει τις αυταπάτες μας.
Το παλτό μας στο σπίτι;
«…Αντιλήφθηκα σταδιακά, καθώς προσπαθούσα να εξηγήσω τα στοιχεία του βιβλίου σε μη ειδικούς, ότι οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν την παραμικρή ιδέα για το τι σημαίνει πραγματικά μια αύξηση της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά 2°C, 4°C, 6°C. Τέτοιας κλίμακας αλλαγές τούς φαίνονται πολύ μικρές, επειδή γνωρίζουν ότι ανάμεσα στη νύχτα και τη μέρα συχνά σημειώνονται διακυμάνσεις της τάξεως των 15°C.
Για τους περισσότερους από εμάς, το να ανεβεί η θερμοκρασία κατά 6°C απ’ τη μια μέρα στην άλλη δεν σημαίνει δα ότι ήρθε και το τέλος του κόσμου – σημαίνει απλώς ότι καλά θα κάνουμε ν’ αφήσουμε το παλτό μας στο σπίτι. Εχουμε πια συνηθίσει τα καθημερινά καπρίτσια του καιρού. Παραταύτα, μια αλλαγή της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά 6°C είναι κάτι εντελώς διαφορετικό.
Αναλογιστείτε αυτό μόνο: 18.000 χρόνια πριν, στη διάρκεια της παγωμένης περιόδου της τελευταίας παγετώδους περιόδου, η μέση παγκόσμια θερμοκρασία ήταν κατά 6°C χαμηλότερη από τη σημερινή. Αυτοί οι 6°C έφταναν και περίσσευαν ώστε το καταπράσινο σήμερα Οξφορντσιρ, όπου κατοικώ, να μην είναι την εποχή εκείνη παρά μια άγονη, υποπαγετική τούντρα. (…) Εξω από την αποθήκη που έχω μετατρέψει σε γραφείο, στο περιβόλι όπου σήμερα καλλιεργώ φρούτα και λαχανικά (άλλοτε με επιτυχία κι άλλοτε όχι), υπήρχε ένα μόνιμο στρώμα πάγου πάχους εκατοντάδων μέτρων. Ελάχιστα ζώα ζούσαν εδώ, ενώ τα μοναδικά φυτά ήταν λειχήνες και βρύα ανθεκτικά στις χαμηλές θερμοκρασίες.
Μόνο αυτά κατόρθωσαν να επιβιώσουν ανάμεσα στους ανεμοδαρμένους βράχους και τη λάσπη που το νερό έφερνε το καλοκαίρι, όταν μισοέλιωνε ο παγετώνας στην κοιλάδα όπου σήμερα κυλάει ήρεμα ήρεμα ο Τάμεσης».
Θάνατος στον Νείλο
«Σήμερα τα κύματα εξακολουθούν να απειλούν την ξηρά, καθώς η πλανητική θέρμανση επιδεινώνει την κατάσταση. Οι αρχές της πόλης (σ.σ. της Αλεξάνδρειας) αναγκάζονται να μεταφέρουν τεράστιες ποσότητες άμμου από την έρημο στην ενδοχώρα κοντά στο Κάιρο για να εμποδίσουν τις παραλίες να χαθούν στο κύμα, ενώ πελώριοι κυματοθραύστες έχουν κατασκευαστεί για να κρατούν μακριά από την πόλη το νερό, όπου η στάθμη του όλο ανεβαίνει. (…) Ομως, στον κόσμο με μέση θερμοκρασία 4° C μεγαλύτερη από τη σημερινή, με μέση θαλάσσια στάθμη υψηλότερη κατά μισό μέτρο ή και περισσότερο, η μεγάλη ηλικία της Αλεξάνδρειας θα πλησιάζει προς το τέλος της. (…) Ως το τέλος του αιώνα, θα έχει ξεκινήσει η διαδικασία της αναπόφευκτης βύθισής της.
Μια μελέτη που διεξήχθη από επιστήμονες του πανεπιστημίου της πόλης, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι μέχρι το 2050 μια αύξηση της στάθμης της θάλασσας κατά 50 εκατοστά θα έχει ως συνέπεια να εκτοπιστούν 1.500.000 άνθρωποι και να σημειωθούν υλικές ζημιές ύψους 35 δισεκατομμυρίων δολαρίων. (…) Παραλίες, υγρότοποι και αγροτικές περιοχές θα βυθιστούν, καταστρέφοντας την καρδιά της οικονομίας της Αιγύπτου».
Ιnfo
Το βιβλίο του Μαρκ Λίνας «6 βαθμοί» θα κυκλοφορήσει από τη σειρά «Πράσινη Βιβλιοθήκη» των εκδόσεων «Polaris» σε μετάφραση Βασίλη Αθανασιάδη.