Ενας μεγαλόσωμος άντρας με κοιτάζει και χαμογελάει. Φαίνεται γεμάτος ζωντάνια και η φωνή του είναι βαθιά και ζεστή. Του δίνω τρακαρισμένη το πρόγραμμα της παράστασης και του ζητάω να μου δώσει ένα αυτόγραφο. Εκείνος γελάει και αστειεύεται μαζί μου. Ο Αλβιν Εϊλι αυτοπροσώπως. Την εποχή που η ομάδα του, η ιστορική πλέον «Alvin Ailey American Dance Theatre», μεσουρανούσε, και το Ηρώδειο ήταν προσφιλής σταθμός στις περιοδείες του συγκροτήματος. Εμείς από την πλευρά μας δεν θα μπορούσαμε να φανταστούμε καλοκαίρι χωρίς τον Εϊλι. Κάθε χρόνο δίναμε ραντεβού και περιμέναμε τι καινούργιο θα μας παρουσίαζε. Μέσα μας ανυπομονούσαμε να δούμε και να ξαναδούμε την Τζούντιθ Τζάμισον, τότε πρώτη χορεύτρια, τώρα καλλιτεχνική διευθύντρια της ομάδας, στο εκπληκτικό «Cry». Να χειροκροτήσουμε και να αποθεώσουμε όλο το γκρουπ στο καθιερωμένο φινάλε «Rock my soul in the bossom of Abraham». Δεν φεύγαμε εάν δεν τους υποχρεώναμε να το χορέψουν δύο και τρεις φορές.
Διεθνής περιοδεία
Φέτος η ομάδα του Αλβιν Εϊλι γιορτάζει τα πεντηκοστά της γενέθλια. Η πανηγυρική αυτή χρονιά θα σημαδευτεί από εκδηλώσεις, παραστάσεις και φυσικά μια διεθνή περιοδεία με ένα πρόγραμμα/αναδρομή στα πενήντα χρόνια της πορείας της. Ευτυχώς δεν θα μείνουμε παραπονεμένοι. Και παρόλο που οι δύο και μοναδικές παραστάσεις που έχουν προγραμματιστεί για το Ηρώδειο στις 26 και 27 του μήνα, συμπίπτουν με την πολυαναμενόμενη συναυλία της Madonna, κάτι μου λέει ότι πολλοί θα προτιμήσουν να τιμήσουν τον μοναδικό και πολυαγαπημένο Αλβιν. Οι εκδηλώσεις πραγματοποιούνται υπό την αιγίδα του Ελληνοαμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου για τους σκοπούς του ελληνικού τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας.
Στα πρώτα του χρόνια η ομάδα του Αλβιν Εϊλι περνούσε τον περισσότερο χρόνο στον δρόμο, περιοδεύοντας και παρουσιάζοντας χορό σε ένα ευρύ κοινό ανθρώπων που δεν είχαν ποτέ δει μια παράσταση. Αυτό το κυρίως αφρο-αμερικανικό κοινό αποτέλεσε τη βασική πηγή στήριξης του συγκροτήματος Εϊλι. Η διεθνής του φήμη καθιερώθηκε τη δεκαετία του ’60 και ξεκίνησε με μια πεντάμηνη περιοδεία στη Νοτιοανατολική Ασία και την Αυστραλία. Επιχορηγούμενη από το πρόγραμμα International Exchange Program αυτή η περιοδεία έθεσε το πρότυπο των παραστάσεων στο εξωτερικό που συνεχίστηκαν μεταξύ άλλων με ένα ταξίδι στο Ρίο ντε Τζανέιρο (1963), μια ευρωπαϊκή περιοδεία (1964) και την εμφάνιση στο World Festival of Negro Arts της Σενεγάλης (1966). Ας μην ξεχνάμε ότι το Alvin Ailey American Dance Theater προήλθε από μια θρυλική παράσταση το 1958 στη Νέα Υόρκη.
Με την καθοδήγηση του χορευτή Αλβιν Εϊλι, η νεοσύστατη ομάδα Αφροαμερικανών χορευτών άλλαξε για πάντα την επικρατούσα αντίληψη για τον αμερικανικό χορό και ο πρωτοπόρος Εϊλι δημιούργησε ένα πολυπολιτισμικό σχήμα το οποίο μέχρι σήμερα παρουσιάζει χορευτικά έργα τόσο παραδοσιακών όσο και νέων, καινοτόμων χορογράφων. Πενήντα χρόνια μετά και ύστερα από μια ανάκαμψη των οικονομικών δυσκολιών που αντιμετώπισε πρόσφατα η ομάδα, τα μπαλέτα Alvin Ailey συνεχίζουν το όραμα του ιδρυτή τους. «Να συντηρήσουμε τον μοντέρνο χορό για να ξέρουμε πού έχει πάει έτσι ώστε να δούμε πού πηγαίνει και να ενθαρρύνουμε τη συμμετοχή του κοινού στη διαδικασία αυτή» ήταν τα λόγια του Εϊλι.
Ο ιδιαίτερα αγαπητός στους χορευτές του Αλβιν υποστήριζε τις προσωπικές και έντονα συναισθηματικές ερμηνείες των καλλιτεχνών, στρατηγική που δημιούργησε την πρώτη σειρά των σταρ στον μοντέρνο αμερικανικό χορό. Για παράδειγμα, η εντυπωσιακή ερμηνεία της Τζούντιθ Τζάμισον στο «Cry» (δώρο γενεθλίων του Εϊλι προς τη μητέρα του) παρουσίασε μια πολύ στενή σχέση ανάμεσα στο «χορευτικό σώμα» και την εμπειρία της ζωής της ως μαύρης γυναίκας στην Αμερική.
Υπό την καθοδήγηση της Τζούντιθ Τζάμισον (η οποία πρόσφατα ανακοίνωσε ότι θα κρατήσει τη θέση της καλλιτεχνικής διευθύντριας έως το 2011) τα Αλβιν Εϊλι οδεύουν στο μέλλον με πολλά συναρπαστικά σχέδια που ήδη έχουν πάρει σάρκα και οστά. Πέρα από τις παραστάσεις και την επαγγελματική σχολή χορού, ένας από τους στόχους της ομάδας σήμερα είναι η ένταξη του χορού στα σχολεία, στις κοινότητες και στη ζωή όλων των ανθρώπων.
Μέσο πειθαρχίας
Το Ailey Camp είναι ένα πρωτοποριακό καλοκαιρινό πρόγραμμα αφιερωμένο στα παιδιά, που χρησιμοποιεί τον χορό ως ένα μέσο για να αναπτύξει την αυτοπεποίθηση, την πειθαρχία, τη δημιουργική έκφραση και την κριτική σκέψη. Το πρόγραμμα αυτό στοχεύει κυρίως σε παιδιά από μη προνομιούχες οικογένειες, όμως, καλωσορίζει και άτομα που δεν έχουν την δυνατότητα να εξελίξουν τα καλλιτεχνικά τους ενδιαφέροντα. «Δεν θα χρησιμοποιήσω τη λέξη «δεν μπορώ» για να προσδιορίσω τις δυνατότητές μου» είναι η καθημερινή επιβεβαίωση όσων συμμετέχουν. Μια εξίσου ενδιαφέρουσα δραστηριότητα είναι τα μαθήματα τεχνικής σε ανθρώπους που μπορεί να μην έχουν χορέψει ποτέ ή να μην έχουν γυμναστεί για πολλά χρόνια (όπως τους διαβεβαιώνει χαρακτηριστικά η Τζούντιθ Τζάμισον «Εάν μπορείτε να περάσετε την πόρτα, μπορείτε να κάνετε και το μάθημα!») αλλά και το εκπαιδευτικό πρόγραμμα AileyDance Kids Program που δημιουργήθηκε το 1992 για να φέρει τον χορό στην καθημερινότητα των σχολείων.
Μου αρέσει να θυμάμαι τον μεγαλόσωμο Αλβιν να μιλάει γελώντας και να υποκλίνεται στο κατάμεστο Ηρώδειο. Με συγκινεί ακόμη περισσότερο η γνώση ότι ο Εϊλι υπήρξε στην προσωπική του ζωή, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, ένας πολύ ντροπαλός, ευαίσθητος άνθρωπος. Ο ίδιος περιέγραφε τον εαυτό του ως «εργένη και μοναχικό» και σπάνια εξέφραζε τις βαθύτερές του σκέψεις ενώ τη δεκαετία του ’80 νοσηλεύτηκε για προβλήματα λόγω υπερβολικού στρες. Ο θάνατός του (στα 58 του χρόνια) ήρθε έπειτα από μια μακριά και μοναχική μάχη. Η κληρονομιά του Εϊλι στον κόσμο του χορού ήταν να καλλιεργήσει την ελευθερία επιλογής -ανάμεσα στον κλασικό και τον μοντέρνο χορό- με το όνειρο να εκφραστεί η ανθρώπινη φύση μέσα από την κίνηση.
Ο Χάρης Μανταφούνης θυμάται…
«Θυμάμαι μέχρι σήμερα τη μέρα που αποφάσισα να γίνω χορευτής. Ζούσα τότε σ’ ένα υπόγειο στην Κυψέλη και ενώ μόλις είχα τελειώσει τη σχολή θεάτρου με άριστα, καθόμουν στον καναπέ μου και σκεφτόμουν. Μα, όμως, γιατί εγώ θέλω να γίνω χορευτής; Εκείνη τη μέρα το αποφάσισα. Και την ίδια ώρα ήρθε στο μυαλό μου το τρίπτυχο: χορευτής, χορογράφος, δάσκαλος. Πήγα στην Νέα Υόρκη και βρήκα τον Αλβιν Εϊλι. Το όνειρό μου ήταν να χορέψω στην ομάδα του… Θυμάμαι τη ζεστασιά με την οποία μου μίλησε, ενθαρρύνοντάς με να σπουδάσω πρώτα στη σχολή του συγκροτήματος. Στην πορεία τα πράγματα άλλαξαν κι εγώ επέλεξα ένα διαφορετικό δρόμο, όμως δεν έχει σημασία. Είχε γίνει η αρχή» ανέφερε πρόσφατα σε συνέντευξη που έδωσε στην «Κ» ο δικός μας χορογράφος και δάσκαλος Χάρης Μανταφούνης. Σίγουρα όχι ο μόνος Ελληνας που ερωτεύτηκε τον χορό μέσα από τις μοναδικές παραστάσεις του Αλβιν Εϊλι.