ΕΚΔΗΛΩΣΗ. Με το μικρό μαύρο κασκέτο του – μόνιμο αξεσουάρ και έμβλημά του, με την τρυφερή συνοδεία της συζύγου του διαρκώς δίπλα του, ο Ισραηλινός συγγραφέας Ααρον Απελφελντ έφτασε χθες στην Αθήνα με αφορμή τη σημερινή εκδήλωση προς τιμήν του στο Μέγαρο Μουσικής (στις 7μ.μ., με εισηγητή τον Ηλία Μαγκλίνη).
Οι εκδόσεις «Εστία», απ’ όπου κυκλοφορούν τρία από τα βιβλία του (όλα σε μετάφραση Μάγκυς Κοέν), τον καλωσόρισαν σ’ ένα από τα παλιά αθηναϊκά εστιατόρια στην καρδιά του ιστορικού κέντρου. Ο Ααρον Απελφελντ μιλάει χαμηλόφωνα, χωρίς εξάρσεις, σχεδόν χωρίς αποχρώσεις. Πάντως όχι επίπεδα. Ομως αυτά που λέει αισθάνεται κανείς ότι είναι βουτηγμένα στη σοφία μιας ζωής δύσκολης και σύνθετης που ήρθε αντιμέτωπη με πολλές από τις σημαντικές εμπειρίες του 20ού αιώνα. Σ’ ένα πρόσφατο ταξίδι του στη Νορβηγία τον ρώτησαν γιατί υπάρχει αντισημιτισμός. Ο Ααρον Απελφελντ απάντησε πολύ απλά: «Θα πρέπει εσείς να μου το εξηγήσετε».
Οι αναγνώστες των βιβλίων του, αλλά και όσοι τον γνωρίζουν προσωπικά λένε ότι δεν είναι ο κλασικός Ισραηλινός συγγραφέας. «Είναι άλλη βιογραφία η δική μου», εξήγησε στην αθηναϊκή παρέα χθες το μεσημέρι. Ο ίδιος διευκρινίζει ότι δεν ασχολείται με την ταυτότητα του Ισραηλινού, αλλά του Εβραίου. Και αμέσως συμπληρώνει: «Πρώτα είμαι Ευρωπαίος, μετά είμαι Εβραίος και μετά είμαι πολίτης της κράτους του Ισραήλ». Δηλώνοντας στη συνέχεια ότι θεωρεί τον εαυτό του ως την παγκοσμιοποίηση της εβραϊκής εμπειρίας. Τι σημαίνει αυτό; Οτι ο Ααρον Απελφελντ γεννήθηκε στο Τσέρνοβιτς της τότε αυστροουγγρικής αυτοκρατορίας -στη συνέχεια Ρουμανίας και σήμερα Ρωσίας- από γονείς Εβραίους. Σε ηλικία 8 ετών η μητέρα του δολοφονήθηκε από τους Ναζί κι ο ίδιος κλείστηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Απέδρασε και περιπλανήθηκε για δύο χρόνια στα δάση της Ουκρανίας. Το 1944 διέσχισε τη Ρουμανία, τη Βουλγαρία και τη Γιουγκοσλαβία, έφτασε στην Ιταλία κι από κει στο Ισραήλ, το 1946, όπου ζει από τότε. Φτάνοντας στη νέα του χώρα έπρεπε να μάθει εξαρχής και τη νέα γλώσσα του. Γι’ αυτό και Απελφελντ έχει ιδιαίτερη σχέση με τη χρήση της γλώσσας. «Τα εβραϊκά είναι μινιμαλιστική γλώσσα. Λες μόνο τα αναγκαία». Και συμπληρώνει, με μια κριτική διάθεση προς την άκρατη καλλιέπεια της λογοτεχνίας: «Μην εμπιστεύεσθε τις λέξεις. Ερχονται για να σκεπάσουν, όχι για ν’ αποκαλύψουν». Αλλωστε, ο ίδιος γράφει για τραγικές ζωές «και γι’ αυτό δεν χρειάζονται ωραίες λέξεις».
Στα ελληνικά κυκλοφορούν από τις εκδόσεις «Εστία» τα βιβλία του Ααρον Απελφελντ: «Ιστορία μιας ζωής», «Απρόσμενη αγάπη», «Μπαντενχάιμ 1939».