ΠΡΟΣΩΠΑ. Ενα αίσθημα αναμονής και περιέργειας περιέρρεε την ατμόσφαιρα, εκείνη την αυγή της 16ης Ιουνίου στο Μανδράκι της Υδρας (βλ. Κ, 18.06). Καλεσμένος του Δάκη Ιωάννου για τα εγκαίνια του νέου παραρτήματος (project space) του Ιδρύματος ΔΕΣΤΕ, στα πρώην Σφαγεία της Υδρας, ο Μάθιου Μπάρνεϊ, από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες της διεθνούς σκηνής της σύγχρονης τέχνης, έστεκε ανάμεσά μας. Μια αναμονή που άρχισε να μετατρέπεται σε δέος ανάμεικτο με απορία, στα όρια του εκνευρισμού, όταν οι δέκα γεροδεμένοι Υδραίοι άρχισαν να ανεβαίνουν τα σκαλιά που οδηγούν από το λιμανάκι στην Παναγίτσα, ιδιαίτερα ζορισμένοι από την τεράστια προσπάθεια: στα 400 κιλά της σφραγισμένης βιτρίνας με τα σχέδια του Μπάρνεϊ και της Ελίζαμπεθ Πέιτον είχε προστεθεί το βάρος του νερού (η βιτρίνα είχε μείνει τρεις μήνες στον βυθό) και η δυσκολία της ανάβασης από το στενό μονοπάτι. Για ποιο λόγο τόσος σκηνοθετημένος κόπος; Μου έρχεται στο μυαλό η πρώτη σημαντική δουλειά του Μπάρνεϊ, μια σειρά «αγωνιστικών» περφόρμανς σε εξέλιξη με τίτλο Drawing Restraint (1987-2005) και η θεωρία του «Μονοπατιού»: η αντίσταση, ως τρόπος άσκησης και υπέρβασης των φυσικών ορίων, αποτελεί για τον πρώην αθλητή προϋπόθεση για την ανάπτυξη των δημιουργικών δυνάμεων που μεταμορφώνουν την ύλη και παράγουν μορφές.
Επιλογές
Τον παρακολουθώ να κινείται στον χώρο, απλός και εσωστρεφής, και σκέφτομαι τη σημασία της ικανότητας/επιλογής του να αφήσει πίσω τη φορτωμένη προσωπικές αναφορές και ταυτισμένη με κάποια υλικά (βαζελίνη, κερί, πλέξιγκλας) αισθητική στην οποία οφείλει τη φήμη του, για να εμπνευστεί ιδιοφυώς από τον συγκεκριμένο τόπο. Ο 42χρονος Μάθιου Μπάρνεϊ, μεγαλωμένος στο Αϊντάχο και απόφοιτος του Yale, γαλουχημένος με αμερικάνικους θρύλους και πολιτισμικά σύμβολα, ήρθε επανειλημμένως στο νησί, πέρασε χρόνο με τους ντόπιους και το τοπίο, είδε τις γάτες στα πλακόστρωτα και τα ζωσμένα μουλάρια, έμαθε για την κυνηγό Αρτεμη και τη «φοβερή κραυγή των θηραμάτων» που κάνει τη γη και τα ανάβαθα του πόντου να σείονται (Ομηρικός Υμνος στην Αρτεμη). Η νεομπαρόκ και έντονα υπερρεαλιστική ατμόσφαιρα του αυτοβιογραφικού Cremaster Cycle (1994-2002), ένα κινηματογραφικό έπος σε 5 μέρη, ή του εντυπωσιακού Drawing Restraint 9 (2005) με τους δεκάδες Ιάπωνες ηθοποιούς και κομπάρσους και την Μπγιορκ σε ρόλο εξωτικής γκέισας, έδωσαν τη θέση τους σε ένα σεμνό τελετουργικό δρώμενο και μια σειρά από σχέδια και λιτές αλλά καίριες γλυπτές επεμβάσεις στον χώρο.
Αν βρεθείτε αυτό το καλοκαίρι στην Υδρα κάντε μια βόλτα στα Σφαγεία. Στη φαντασία του καλλιτέχνη, η μνήμη του αίματος των σφαγιασμένων ζώων που κύλαγε στον βυθό της θάλασσας ζαλίζοντας τους καρχαρίες ζωντάνεψε τον οίστρο στις φλέβες του, η ιερή στολισμένη εικόνα του νεκρού σώματος του Ιησού (Επιτάφιος) έγινε σχεδία, η ελαφριά ξύλινη κατασκευή μπρούντζινη βιτρίνα/γλυπτό, και η ιερή περιφορά, μια ιδιαίτερη πομπή με νεκρό «ιχθύ» και κοπάδι πρόβατα, ανοιχτοί συμβολισμοί κι αναφορές στα ήθη και τα έθιμα του ελληνικού νησιού.
