ΒΙΤΡΙΝΕΣ. Κόκκινο χαλί, λαμπερό πλήθος, διασημότητες, δεκάδες αφηνιασμένοι παπαράτσι, φλας από παντού, σαμπάνια, χειροκροτήματα… Σας θυμίζει κάτι; Αν δεν είχατε ποτέ την τύχη να παρευρεθείτε στην τελετή έναρξης του Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών, ίσως όχι, ομολογώ πως ούτε κι εγώ, αυτή την αίσθηση είχα όμως εκείνο το βράδυ του Σεπτέμβρη στη λεωφόρο Hausmann έξω από τις Galeries Lafayette.
Φαντασμαγορία
Οταν κατέφθασε επιτέλους ο Ντέιβιντ Λιντς, αληθινός σταρ, οι φωτισμένες βιτρίνες του πολυκαταστήματος πήραν φωτιά. «Μηχανές, Αφαίρεση και Γυναίκες»: ένα ηλεκτρικό τρενάκι διασχίζει ένα γυναικείο κεφάλι, τρυπώντας από το αυτί στο στόμα, ένα αυγό ρίχνει κροκοδείλια δάκρυα μέσα σε μια ασπρόμαυρη κουζίνα, σε ένα βιομηχανικό ντεκόρ αστέρια φωτίζουν αινιγματικά δωμάτια, μια γυμνή ιπτάμενη φιγούρα, σαν ηρωίδα του Σαγκάλ, ξερνάει μια χρυσή φλόγα, μια άλλη ανοίγει τα πόδια της από την κορυφή ενός ουρανοξύστη, ενώ μια τέταρτη τραγουδάει χωρίς σώμα, μόνο φόρεμα, μπροστά σε μια πορφυρή κουρτίνα…
Καλώς ήρθατε στον μαγικό κόσμο του δημιουργού μερικών από τις πιο θαυμαστές κι αλλόκοτες ταινίες των τελευταίων δεκαετιών, αυτή τη φορά εκτός σκοτεινής αίθουσας, ανελέητα εκτεθειμένο στο βλέμμα της ημέρας.
Ισως να αναρωτιέστε γιατί τόση αναστάτωση. Τα μεγάλα ευρωπαϊκά πολυκαταστήματα μας έχουν συνηθίσει στις φαντασμαγορικές βιτρίνες, συχνά αρκετά εντυπωσιακότερες από εκείνες των γκαλερί σύγχρονης τέχνης. Ηδη τη δεκαετία του ’60, ο προβοκάτορας Αντι Γουόρχολ, προφήτης της υπερεμπορευματοποίησης της τέχνης, είχε αναλάβει να διαμορφώσει τις βιτρίνες του Tiffany της Νέας Υόρκης. Αυτό που δεν συμβαίνει όμως καθόλου συχνά είναι ένας καλλιτέχνης να βάζει την τέχνη του στην υπηρεσία, όχι της βιομηχανίας της πολυτέλειας (η οποία προσφέρει απλώς τον χώρο), αλλά κυριολεκτικά του… περαστικού.
Για τον Ντέιβιντ Λιντς, που συχνάζει όλο και πιο συχνά στο Παρίσι, οι έντεκα μεγάλες βιτρίνες του καταστήματος, στις οποίες δεν θα βρείτε το παραμικρό αξεσουάρ προς πώληση, λειτουργούν σαν «μουσείο του δρόμου»: έντεκα «κουτιά για μπιζού» που είχε την ευκαιρία να επενδύσει τοποθετώντας μια σειρά από αυτόνομα ντεκόρ που αναβιώνουν την ονειρική ατμόσφαιρα των υπερρεαλιστικών του σκηνοθεσιών. «Μ’ αρέσει να κινηματογραφώ», εξηγεί, «να φωτογραφίζω πρόσωπα από κοντά αναζητώντας το αθέατο, με ρίσκο να ανακαλύψω το τρομερό. Καλώ τον θεατή να μαντέψει πίσω από την πλαστική ομορφιά, την τρέλα, την τρωτότητα».
Ενας υπέροχος φόρος τιμής στη γυναίκα, από έναν καλλιτέχνη που δηλώνει απερίφραστα ότι η ομορφιά δεν είναι για τις γυναίκες παρά μια «απάτη», με την οποία, όμως, γνωρίζουν πολύ καλά να παίζουν…
Ας σημειώσουμε, τέλος, ότι η δημόσια επιστροφή του Αμερικανού στο Παρίσι, δύο χρόνια μετά τη μεγάλη ατομική του έκθεση στη Fondation Cartier («The Air Is on Fire»), δεν εξαντλείται στις βιτρίνες.
Στον πρώτο όροφο των Galeries, παρουσιάζεται έως τις 8 Οκτωβρίου, μια σειρά από λιθογραφίες που φιλοτέχνησε ο Λιντς, δουλεύοντας για αρκετούς μήνες στο ιστορικό παρισινό εργαστήρι που χρησιμοποίησαν κάποτε ο Πικάσο, ο Μπρακ και ο Ματίς, καθώς και έξι αριστουργηματικές ταινίες μικρού μήκους του πολυτάλαντου δημιουργού.