Κώστας Μάγος
«Καλωσήρθες, καρακάξα»
Εικονογράφηση: Χριστίνα Γαγγάδη. Εκδόσ
Ενα βιβλίο για μικρά παιδιά είναι το «Καλωσήρθες, καρακάξα», ένα παραμύθι με θέμα την κοινωνική προκατάληψη, αλλά με προεκτάσεις και πνοή που το «ανεβάζει» σε άλλο επίπεδο. Σπάνια, η εικόνα και ο λόγος συνεργάζονται τόσο αρμονικά. Και στην περίπτωση της «Καρακάξας», η ιδέα και ο πλούσιος κόσμος του συγγραφέα Κώστα Μάγου (λέκτορα του Παιδαγωγικού στο Παν. Θεσσαλίας) συναντήθηκαν με τη φαντασία και το ταλέντο της Χριστίνας Γαγγάδη, που ζωγράφισε το περιβάλλον του παραμυθιού.
Αυτή η «πύλη» για να μπεις στο παραμύθι, καταπράσινη μέσα στις πυκνές φυλλωσιές ενός δάσους, του καινούργιου κόσμου της καρακάξας, είναι ένα συμβολικό πέρασμα στο βασίλειο της φαντασίας, όπου όμως παραδόξως πρυτανεύουν τα ανθρώπινα συναισθήματα. Για έναν ενήλικα, η ανάγνωση αυτού του παραμυθιού γίνεται σε λίγα λεπτά, για ένα παιδί, όμως, η εμπειρία μπορεί να είναι πολυεπίπεδη. Και αυτό γιατί η «Καρακάξα», παρότι μεταφέρει ένα σαφές μήνυμα κατά των διακρίσεων και της προκατάληψης, έχει αποτινάξει τον διδακτισμό. Αποκαλύπτει ένα σκληρό κόσμο, που μπορεί να είναι η τάξη ενός δημοτικού σχολείου, όπου ο «ξένος» εύκολα γίνεται στόχος. Δεν είναι μόνο ο ρεαλισμός της ανθρώπινης κοινωνίας μέσα σε ένα βασίλειο ζώων, είναι και η γλυκιά επικράτηση της γενναιοδωρίας των αισθημάτων, που κάνει το παραμύθι αυτό αξιοπρόσεκτο.
Αυτό που μου άρεσε είναι ότι ενώ έχει ένα σύγχρονο θέμα, δεν επιχειρεί να είναι ένα «μοντέρνο» παραμύθι. Η «Καρακάξα» και ο νοερός κόσμος του Κώστα Μάγου, όπως και οι εικόνες της Χριστίνας Γαγγάδη, αγγίζουν βαθύτερες πτυχές του ιστορικού, χαμένου στους αιώνες, ευρωπαϊκού παραμυθιού. Μου θύμισε τον συναισθηματικό περίγυρο κοσμαγάπητων παραμυθιών.
Και με έκανε να σκεφτώ πόσο πολύ έχει προχωρήσει στην Ελλάδα η παραγωγή πρωτότυπων έργων παιδικής λογοτεχνίας και πόσο έχει εξελιχθεί η εικονογράφηση. Η εμψύχωση ζώων με ανθρώπινο χαρακτήρα, με καταγωγή από την αρχαιότητα και την Ελληνορωμαϊκή Γραμματεία, είναι ένα κόσμος ολόκληρος που έχει περάσει σε πλήθος ερμηνειών και αναπαραγωγών. Και στην περίπτωση της παιδικής λογοτεχνίας, τα ζώα ως ήρωες παραμένουν οι πιο καλοί αγωγοί για την αποφυγή του διδακτισμού, την ίδια ώρα που προσφέρουν πολλά μηνύματα στο παιδί-αναγνώστη.
Η «Καρακάξα» εκτυλίσσεται όλη μέσα σε ένα δάσος. Εκεί, κατοικούν άλλα ζώα και πτηνά. Η κουκουβάγια νομίζει ότι έχασε το κολιέ της και στόμα στόμα όλοι σπείρουν την είδηση ότι η νεοαφιχθείσα καρακάξα είναι η κλέφτρα. Τη δικάζουν στο άψε σβήσε και την κλείνουν στη φυλακή των πουλιών. Οταν η κουκουβάγια βρίσκει τυχαία το κολιέ και το φοράει σε μια γιορτή, η αλήθεια αποκαθίσταται και όλοι συμφιλιώνονται. Η συγγνώμη και η συγχώρεση είναι η γεύση που μένει…