ΙΣΤΟΡΙΑ. Το σπίτι της οδού Τατοΐου 50, στην Κηφισιά, η Αστυνομία το γνωρίζει πολύ καλά. Δεν είναι μόνο για την ιστορία που κουβαλά -ήταν το σπίτι που έζησε ο Παύλος Μελάς ώς το 1904- όσο για τους παρείσακτους επισκέπτες του που κατά καιρούς προσπαθούν να διαταράξουν, ο καθένας για τους δικούς του λόγους, τη γαλήνη του. Αλλοτε γιατί ξεσηκώνεται ο πατριωτισμός διαφόρων ακροδεξιών οργανώσεων, άλλοτε των αναρχικών που ανταπαντούν, κι άλλες φορές εξ αιτίας διάφορων άστεγων αλλοδαπών που βρίσκουν στα δωμάτιά του καταφύγιο.
Εγκαταλελειμμένο χωρίς συντήρηση, συχνά γίνεται θύμα βανδαλισμών και λεηλασιών, ενώ τα καλοκαίρια πάντα υπάρχει ο φόβος της πυρκαγιάς. Οι φθορές στο εσωτερικό του δεν είναι μόνο αποτέλεσμα του χρόνου και της υγρασίας αλλά και των καταστροφών που έχουν προκαλέσει διάφοροι περιθωριακοί.
Ιδιοκτησία εδώ και πολλά χρόνια της Ναταλίας Μελά – Ιωαννίδη (εγγονής του Μακεδονομάχου), χαρακτηρίστηκε μόλις πριν από λίγο καιρό νεώτερο μνημείο από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων (ΦΕΚ 16/9/2009) διότι αποτελεί ιδιαίτερο και χαρακτηριστικό δείγμα εξοχικής κατοικίας που κατασκευάστηκε στα τέλη του 19ου αι. και παράλληλα σημείο αναφοράς, αφού αποτέλεσε την κατοικία του Π. Μελά.
Αντίθετα, όμως, από τις φιλοδοξίες και τα σχέδια τρίτων, η Ναταλία Ιωαννίδη δεν ζητάει ακόμη ένα μουσείο. «Για μένα το σπίτι αυτό είναι ένα σύμβολο της οικογενειακής, ειρηνικής ζωής την οποία άφησε ο Μελάς νέος. Εδώ έζησε λίγα χρόνια αλλά ευτυχισμένα».
Αρχισαν οι εργασίες
Η κατάσταση στην οποία βρίσκεται το κτίριο δεν είναι η καλύτερη. Με πολλές ετοιμορροπίες ειδικά στη στέγη, χρειάζεται επειγόντως στερεώσεις και επεμβάσεις από συνεργεία ειδικών. Με πίστωση ύψους 50.000 ευρώ από το υπουργείο Οικονομίας στο έργο «Στερέωση, αποκατάσταση και ανάδειξη Νεωτέρων Διατηρητέων Κτιρίων Συνδεδεμένων με ιστορικές προσωπικότητες», το υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού κάνει την αρχή από το σπίτι του Π. Μελά όπως σύστησε η Επιτροπή για την επιλογή κτιρίων. Θα ακολουθήσουν όμως κι άλλα κτίρια όπως αυτό που έζησε ο Μ. Λουντέμης, ο Δημήτρης Ροντήρης κ.ά.
Το συγκεκριμένο της οδού Τατοΐου 50 είναι ισόγεια μονοκατοικία με μορφή εξοχικής κατοικίας και στοιχεία γαλλικού ή γερμανικού στυλ. Χρονολογείται στο 1895, κτισμένη κατά το ελεύθερο σύστημα δόμησης, με μεικτή επιφάνεια 200 τ.μ. και ωφέλιμη 140 τ.μ. Βρίσκεται σε οικόπεδο έκτασης περίπου 1.300 τ.μ. και η κατασκευή του είναι απλή με τους περιμετρικούς τοίχους από λιθοδομή πάχους 0,50 μ. «Τα μόνα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά», όπως επισημαίνεται σε έκθεση της Διεύθυνσης Αναστήλωσης Νεώτερων και Σύγχρονων Μνημείων «είναι το ξύλινο στέγαστρο του εξώστη στη δυτική όψη επί της οδού Τατοΐου, όπου είναι και η κύρια είσοδος, τα μεγάλα γερμανικού τύπου εξώφυλλα, με κινητές περσίδες, των παραθύρων και η σχετικά έντονη κλίση της δίρριχτης στέγης του νότιου τμήματος της οικίας, στο τύμπανο του αετώματος της οποίας σχηματίζεται κυκλικό τυφλό occulum».
Να προλάβουμε το χειμώνα
Στο μεταξύ η Διεύθυνση ξεκίνησε τις εργασίες που πρέπει να προχωρήσουν γρήγορα πριν επιβαρυνθεί το κτίσμα με έναν ακόμη χειμώνα. Αυτή είναι η πρώτη φάση των εργασιών και θα ακολουθήσει και δεύτερη, στο εσωτερικό το σπιτιού, το καλοκαίρι, εφόσον βέβαια εξασφαλισθούν και επιπλέον χρήματα.
«Η παρέμβαση του υπουργείου Πολιτισμού υπήρξε σωτήρια» λέει η ιδιοκτήτρια, ευχαριστώντας τον πρώην και τον νυν υπουργό Πολιτισμού και τη Διεύθυνση Αναστήλωσης Νεωτέρων και Σύγχρονων Μνημείων. Κι όταν τη ρωτάμε για το μέλλον του σπιτιού δεν επιδώκει τίποτε βαρύγδουπο. Ησυχο το θέλει. Αλλωστε έτσι φαίνεται να μεγάλωσε, χωρίς φανατισμό. Οπως είχε τονίσει στις «Επτά Ημέρες» της Καθημερινής το 2004: «Οσο και αν φαίνεται παράξενο, από τα βιβλία της Πηνελόπης Δέλτα πρωτοέμαθα και εγώ, όπως όλα τα παιδιά, για τον Μακεδονικό αγώνα».