«Για τους ανθρώπους που αγαπάμε μπορούμε να κάνουμε τα πιο όμορφα πράγματα αλλά και τα χειρότερα…». Στα δέκα εννέα της χρόνια η Polly Stenham έγραψε ένα έργο με τίτλο «That Face» («Αυτό το Πρόσωπο»). Πορτρέτο μιας δυσλειτουργικής οικογένειας και ό, τι πιο σοκαριστικό είδε τα τελευταία χρόνια το βρετανικό θέατρο. Πρωτοπαρουσιάστηκε τον Απρίλιο του 2007 στο Royal Court του Λονδίνου χαρίζοντας στην Πόλι Στέναμ τα βραβεία Evening Standard και Critic’s Circle (καλύτερου νέου συγγραφέα) και το Theatrical Management Association για το καλύτερο έργο της χρονιάς.
Ποιος θα το φανταζόταν ότι αυτό το νεαρό κορίτσι με την τέλεια αγγλική προφορά (αφού μαθήτευσε σε ένα από τα καλύτερα οικοτροφεία της Βρετανίας) θα έγραφε ένα δυνατό και ταυτόχρονα κωμικό έργο για τη διάλυση της σύγχρονης αστικής οικογένειας; Η μητέρα ζει με χάπια και αλκοόλ, ο πατέρας απουσιάζει, τα παιδιά αναγκάζονται να γίνουν «γονείς» των γονιών τους. Το «That Face» οδηγήθηκε γρήγορα εκτός συνόρων και φέτος ανεβαίνει μεταξύ άλλων χωρών και στην Ελλάδα από το θέατρο «Αργώ» της Αιμιλίας Υψηλάντη με πρωταγωνίστρια την ίδια και σκηνοθέτη τον Νίκο Χαραλάμπους.
Αν και στο facebook η Πόλι Στέναμ ποζάρει χαμογελαστή στο σαλόνι του σπιτιού της (με τη φόρμα της!) είναι εντυπωσιακό πως έχει ελάχιστους φίλους. Δεν υπάρχει περίπτωση να μου απαντήσει. Αυτό συνειδητοποιώ καθώς περνούν οι μέρες. Οι νεαροί Βρετανοί θεατρικοί συγγραφείς ζητούν απαραιτήτως την έγκριση του ατζέντη τους. Ετσι, έστω και μια ηλεκτρονική συζήτηση μαζί της μοιάζει πλέον το ζητούμενο. Ακόμη και μερικές δηλώσεις.
Στην πρεμιέρα
Πώς αισθάνεται που βρέθηκε ξαφνικά στα φώτα της δημοσιότητας ως το νέο πρόσωπο του σύγχρονου βρετανικού θεάτρου; «Στην πρεμιέρα του That Face θυμάμαι πως είχα αισθανθεί σαν να ήταν 50% Χριστούγεννα και 50% σαν να περνούσα εξετάσεις!», ήταν η σύντομη απάντησή της στην «Κ».
Απόφοιτος του τμήματος Δημιουργικής Γραφής του Royal Court η Πόλι Στέναμ δίνει σημασία στην τύχη τού να βρεθείς «στο κατάλληλο μέρος την κατάλληλη στιγμή»: «Οποιοσδήποτε από τα 13 μέχρι τα 25 μπορεί να κάνει αίτηση. Πηγαίνεις, διαβάζεις έργα και γράφεις μικρές σκηνές. Με το υλικό που σου παρέχουν, ο καθένας θα μπορούσε να πετύχει. Σου λένε: γράψε αν θες ένα έργο για το Φεστιβάλ Νέων Δημιουργών και είπα να δοκιμάσω». Η κριτική συσχέτισε το «That face» με το «Βόρτεξ» του Νόελ Κάουαρντ και τους «Τρομερούς γονείς» του Ζαν Κοκτώ. Ομως τα θεατρικά πρότυπα της Στέναμ είναι ο Χάρολντ Πίντερ και η Κάρυλ Τσέρτσιλ παρ’ όλο που η γραφή της παραπέμπει περισσότερο στους Αμερικανούς Εντουαρντ Αλμπι και Τένεσι Ουίλιαμς. Φυσικά λατρεύει τη Σάρα Κέιν. Παρά την τεράστια περιουσία που κληρονόμησε απ’ τον πατέρα της, εξακολουθεί να ντύνεται και να ζει σαν φοιτήτρια ενώ σκέφτεται να επιστρέψει στο πανεπιστήμιο. «Δεν έχω τελειώσει με τις σπουδές. Πιστεύω ότι όσα περισσότερα μαθαίνεις τόσο το καλύτερο. Ολο αυτό που μου συμβαίνει το βλέπω σαν ένα ευτυχές ατύχημα. Λατρεύω να γράφω».
Στο «That Face» υπάρχουν σαφείς συσχετισμοί με τη δική της ζωή. Οταν μπήκε στην εφηβεία, οι γονείς της χώρισαν και μεγάλωσε (όπως κι η μικρότερη αδελφή της Νταίζη) αποκλειστικά με τον πατέρα τους, ενώ και οι δύο ήταν εσωτερικές σε ιδιωτικό σχολείο όπως και η Μία, η κόρη στο έργο. Ξεκαθαρίζει όμως πως ο υλιστής πατέρας του έργου ο Χιου δεν έχει καμιά σχέση με τον πατέρα της Κομπ Στέναμ που έγινε γνωστός ως ο άνθρωπος που έσωσε τις μεγάλες πολυεθνικές Unilever και την Telewest Communications αλλά όπως λέει η Πόλι κάθε άλλο παρά ψυχρός «γιάπης» ήταν. Του άρεσε το ακριβό, εκκεντρικό ντύσιμο, ήταν πρόεδρος ονομαστών συλλόγων σχετικών με την τέχνη, ενώ το γραφείο του κοσμούσαν τέσσερα από τα πορτρέτα της Μέριλιν Μονρόε που έφεραν την υπογραφή του Αντι Γουόρχολ. «Ηταν υπέροχος πατέρας. Σου έδινε βιβλία, τροφοδοτούσε συνεχώς το μυαλό σου, κάτι που δυστυχώς ελάχιστοι γονείς κάνουν πλέον, μιας και ενδιαφέρονται περισσότερο για το τι φοράς και ποιον κάνεις παρέα. Ο πατέρας μου ποτέ δεν ασχολήθηκε με το τι φορούσα. Η πρώτη του ερώτηση ήταν πάντα «Τι διαβάζεις;» κάτι που προσωπικά βρίσκω θαυμάσιο».
Περίεργο δίδυμο
Ο πατέρα της, άλλωστε, ήταν που την πρωτοπήγε να δει έργο του Πίντερ στο θέατρο όταν η Πόλι ήταν έντεκα χρόνων. Μαζί είδαν τις πιο πρωτοποριακές παραστάσεις. «Ηταν το καλύτερό μας. Εκείνος με εισήγαγε στον κόσμο της Σάρα Κέιν. Πρέπει να ήμασταν ένα πολύ περίεργο δίδυμο: εκείνος πολύ μεγάλος, εγώ πολύ μικρή. Την αγάπη μου στο θέατρο την οφείλω αποκλειστικά σ’ εκείνον». Δεν είναι τυχαίο που το «That Face» είναι αφιερωμένο στον πατέρα της «Στον Κομπ, τον αγαπημένο μου συνοδό που μας βλέπει απ’ τον ουρανό. Για σένα».
Βία στα οικοτροφεία
Η αυλαία ανοίγει και οι θεατές βλέπουν δύο κορίτσια να βασανίζουν ένα μικρότερό τους δεμένο χειροπόδαρα και με κουκούλα να καλύπτει το πρόσωπό του. Λίγο αργότερα πέφτει λιπόθυμο εξαιτίας των βάλιουμ που την έχουν υποχρεώσει να πιεί. «Τα κορίτσια στην εφηβεία δεν είναι καθόλου αθώα», λέει η Στέναμ η οποία υπήρξε εσωτερική στο Wycombe Abbey και μετά στο Rugby. Είναι πολύ προσεκτική, για νομικούς λόγους, σε ό, τι αφορά τα λεγόμενά της για τη σχολική βία στα οικοτροφεία, υποστηρίζοντας ότι η ίδια δεν είχε ανάλογη εμπειρία με αυτήν που περιγράφει στο That Face.
Μια σύγχρονη της όμως στο Wycombe, θυμάται την εξευτελιστική μύηση – «παράδοση» για το συγκεκριμένο σχολείο (ονόματι «Διαφθορά») κατά την οποία τα κορίτσια υποχρεώνονταν να τρέχουν γυμνά στους διαδρόμους του οικοτροφείου η να καθαρίζουν τις τουαλέτες με τις οδοντόβουρτσές τους. Οταν είδε τις φωτογραφίες από το Γκουαντάναμο που έκαναν το γύρω του κόσμου, με τους κρατουμένους καλυπτόμενους με κουκούλες και λουριά σκύλων περασμένες γύρω από το λαιμό τους «σκέφτηκα πόσο κοντά μπορεί να είναι ο στρατός με τα οικοτροφεία. Οπως λέει και η Μία στο έργο, όλα φαίνονται φυσιολογικά εκεί μέσα μέχρι τη στιγμή που βγαίνεις στον έξω κόσμο».