Για τους επόμενους δύο μήνες, δεν θα ξέρουμε σε ποια φεστιβάλ να πρωτοπάμε και ποιους μουσικούς να επιλέξουμε, αφού τα ονόματα που θα εμφανιστούν στη χώρα μας είναι και αξιόλογα και πολλά. Με δεδομένη την οικονομική κρίση, λοιπόν, θα προσπαθήσουμε να κάνουμε κάποιον προγραμματισμό. Αρχής γενομένης από το φεστιβάλ Synch, όπου κάποια ζόρικα ντουέτα αναμένεται να κλέψουν την παράσταση. Το «πακέτο» μοιάζει με προσφορά «1 συν 1 δώρο», όμως για όσους ψάχνονται βαθύτερα, οι συνεργασίες του ηγέτη των Einsturzende Neubauten, Μπλίξα Μπάργκελντ, με το μεγάλο όνομα των ντισκ τζόκεϊ του Βερολίνου, Αλβα Νότο, καθώς και του πρωτοπόρου μουσικού Τζίμι Τένορ με τον βασιλιά των κρουστών του afro-beat, Τόνι Αλεν, αποτελεί το μουσικό «διά ταύτα» του καλοκαιριού…
Δεν υπάρχει περίπτωση μουσικού που να εκφράζει με χαρακτηριστικότερο τρόπο τη σύγχρονη ευρωπαϊκή κουλτούρα σε όλο της το βάθος. Ο Μπλίξα Μπάργκελντ είναι ο ηγέτης των Einsturzende Neubauten, του συγκροτήματος που το 1981 άνοιξε ένα «δρόμο στο πουθενά» των ήχων και εισήγαγε αυτό που ονομάστηκε «βιομηχανική μουσική», με το άλμπουμ-σταθμό «Kollaps»: πέρα από τα συμβατικά όργανα, χρησιμοποίησαν διάφορα εργαλεία (τρυπάνια, λαμαρίνες) για να δημιουργήσουν τέχνη υψηλής αισθητικής μέσα από την υλικότητα και τον θόρυβο της δυτικής μητρόπολης.
Κουλτούρα με άποψη
Βεβαίως, στην Ελλάδα γνωρίζουμε καλύτερα τον κ. Μπάργκελντ από έναν άλλο ρόλο, που για δεκαετίες υποδυόταν: έχουμε παρακολουθήσει (και λατρέψει) αμέτρητες φορές τη λιπόσαρκη, χαμένη στον κόσμο της, φιγούρα που έπαιζε κιθάρα στους Bad Seeds του Νικ Κέιβ! Ομως το ειδικό βάρος του Βερολινέζου καλλιτέχνη δεν προέκυψε μόνο από τους Einsturzende Neubauten και τη συνεργασία του με τον Νικ Κέιβ. Ως νοοτροπία εκφράζει χαρισματικά τον σύγχρονο ευρωπαϊκό πολιτισμό τη στιγμή που καλείται να διαχειριστεί τη βαριά του παράδοση χωρίς μοιρολατρία και να δημιουργήσει κάτι νέο, εξίσου σημαντικό και ταυτόχρονα παγκόσμιο. Ο κ. Μπάργκελντ, λοιπόν, από τη μία δηλώνει μόνιμος κάτοικος Πεκίνου (ακολουθώντας την Κινέζα σύζυγό του στην πατρίδα της), από την άλλη ηχογραφεί ένα δίσκο όπου απαγγέλλει τα ερωτικά ποιήματα του Μπρεχτ ή συνθέτει τη μουσική της παράστασης «Μηχανή-Αμλετ» του Χάινερ Μίλερ, στην οποία υποδύεται μάλιστα τον Αμλετ!
Την επόμενη Παρασκευή, λοιπόν, ο Μπλίξα Μπάργκελντ θα εμφανιστεί στη σκηνή του φεστιβάλ Synch, ντουέτο με τον ανερχόμενο DJ και παραγωγό Αλβα Νότο, έναν επίσης σημαντικό εκπρόσωπο της βερολινέζικης τέχνης. Γιατί ο κ. Νότο (ή Κάρστεν Νικολάι) θεωρείται σήμερα πρωτοπόρος στη «απεικόνιση των ήχων», δηλαδή τη μετατροπή της μουσικής σε εικόνα, διαδικασία που βασίζεται στις αρχές της κυματικής! Η συνεργασία του δε με τον συνθέτη Ρίτσι Σακαμότο καθώς και οι παραστάσεις του στο ΜοΜΑ του Σαν Φρανσίσκο και στη Modern Tate του Λονδίνου έχουν ανεβάσει τις μετοχές του, στο χρηματιστήριο της σύγχρονης τέχνης, στα ύψη.
Σκανδιναβία και Αφρική
Τη δεύτερη μέρα του Synch, το ντουέτο του Τζίμι Τένορ με τον Τόνι Αλεν είναι μια εξ ίσου ενδιαφέρουσα πρόταση. Κατ’ αρχάς, ο Τόνι Αλεν είναι ο ντράμερ του Φέλα Κούτι, του θρυλικού βασιλιά της afro-beat μουσικής. Παρά τα 70 του χρονάκια, ο Νιγηριανός μουσικός και συνθέτης εξακολουθεί να δίνει συναυλίες και πριν από πέντε χρόνια συνεργάστηκε με τον Πολ Σίμονον (των Clash) και τον Ντέιμον Αλμπαρν (των Blur) στους The Good, the Βad and the Queen. Το Σάββατο, όμως, θα παίξει με τον Φινλανδό σαξοφωνίστα και συνθέτη Τζίμι Τένορ, έναν από τους πρωτοπόρους της σύγχρονης τζαζ, παρότι είναι δύσκολο να ενταχθεί σε συγκεκριμένη κατηγορία η ιδιόμορφη άποψη του κ. Τένορ. Αν κρίνουμε όμως από το άλμπουμ «Inspiration Information 4», που κυκλοφόρησε το παράξενο ντουέτο, στη μουσική όλα είναι εφικτά: ο χαοτικός ρυθμός της Νιγηρίας μπορεί να δέσει με τον υπολογισμό και την εγκεφαλικότητα της Σκανδιναβίας.
Ο Τένορ για τον Αλεν και το σαξόφωνο
Ο Τζίμι Τένορ μίλησε στην «Κ» για την τζαζ, τη συνεργασία του με τον Αλεν και την κρίση στην Ελλάδα.
– Η συνεργασία σας με τον Τόνι Αλεν πώς προέκυψε;
– Στην εταιρεία δίσκων Strut είχαν μια πρωτότυπη ιδέα: μερικοί νεότεροι καλλιτέχνες να παίξουν μαζί με τα είδωλά τους. Μόλις με προσέγγισαν, τους έδωσα έναν κατάλογο, εντός του οποίου βρισκόταν και το όνομα του Τόνι Αλεν. Και έτσι όλα μπήκαν σε μια σειρά.
– Τι θα μας παρουσιάσετε στην Αθήνα;
– Θα παίξουμε όλο το υλικό του άλμπουμ «Inspiration Information» σε σαφώς πιο ροκ ενορχήστρωση.
– Θα έλεγε κανείς πως η δική σας μουσική είναι εγκεφαλική ενώ εκείνη του Αλεν ρυθμική, απευθύνεται δηλαδή πρωτίστως στο σώμα. Είναι αυτός ο ιδεώδης συνδυασμός για να νιώσει κανείς τη μουσική γενικότερα;
– Καλό ακούγεται αυτό! Βεβαίως, δεν ήταν ακριβώς αυτό που είχαμε κατά νου όταν αρχίσαμε τη συνεργασία μας. Βρίσκω όμως ενδιαφέρον το γεγονός ότι κάποιος το βλέπει έτσι.
– Θα μπορούσατε να αυτοπροσδιοριστείτε ως μουσικός; Είστε τζαζίστας τελικά;
– Στην πραγματικότητα αλλάζω συνεχώς. Δεν νομίζω ότι είμαι τζαζίστας με την έννοια που δίνει η πλειονότητα του κόσμου στην τζαζ. Αλλωστε στη Φινλανδία κυριαρχεί μια συγκεκριμένη άποψη περί τζαζ και δεν ήθελα να τοποθετήσω εαυτόν σε αυτό το υπόβαθρο. Εμένα με ενδιαφέρει ο πειραματισμός, η φρι τζαζ. Αν θέλετε να αναφερθώ σε κάποια ονόματα, μ’ αρέσουν ο Ορνέτ Κόλμαν και ο Φαρόα Σάντερς.
– Γιατί διαλέξατε να ασχοληθείτε με το σαξόφωνο και όχι με κάποιο άλλο όργανο;
– Αυτή η ιστορία είναι αστεία πραγματικά! Εμένα μου άρεσε πάντα το φλάουτο. Ομως, στο ωδείο, έπρεπε να αρχίσω από το πιάνο. Μόλις ξεμπέρδεψα με αυτό, έπιασα το φλάουτο. Αλλά εκείνη την εποχή κυριαρχούσε το πανκ ως μουσική πρωτοπορία και κανείς δεν ήθελε να βλέπει κάποιον να παίζει φλάουτο σε συγκρότημα, υπήρχε όμως χώρος για σαξοφωνίστα! Αλλωστε, είναι πανεύκολο να περάσεις από το ένα πνευστό στο άλλο. Ευτυχώς, σήμερα πέρασαν οι άγριες εποχές και μπορώ να χρησιμοποιήσω ξανά την πρώτη μου αγάπη στη μουσική!
– Εχετε ακούσει τίποτα για την οικονομική κρίση στην Ελλάδα;
– Μα τι λέτε; Ολες οι εφημερίδες γράφουν καθημερινά για το τι γίνεται εκεί! Διαβάζω και αρκετά περί «θεωρίας του ντόμινο», αλλά δεν ξέρω αν έχουν κάποια βάση. Δεν είμαι ειδικός, αλλά πιστεύω πως το θέμα είναι ότι κάτι παράξενο συμβαίνει στο οικονομικό σύστημα παγκοσμίως, το σύστημα δεν είναι υγιές γενικότερα, κι αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με την Ελλάδα.
Ο Μπλίξα Μπάργκελντ με τον Αλβα Νότο θα εμφανιστούν στο φεστιβάλ Synch την Παρασκευή 4 Ιουνίου στις 23.00, ενώ ο Τζίμι Τένορ με τον Τόνι Αλεν το Σάββατο 5 Ιουνίου στις 22.00. Το φεστιβάλ θα γίνει στην Τεχνόπολη (Πειραιώς 100, Γκάζι). Το ημερήσιο εισιτήριο κοστίζει 38 και το διήμερο 65 ευρώ. Οι πόρτες θα ανοίξουν στις 18.00.