ΑΠΩΛΕΙΑ. «Σκόπευα να ζήσω μια μάλλον ήρεμη ζωή βυθισμένη στην ανωνυμία, αλλά θα μου άρεσε να γίνω λίγο διάσημος μετά τον θάνατό μου». Αυτά έγραφε σε μια επιστολή του στον διευθυντή του φημισμένου αγγλικού ραδιοσταθμού Classic FM ο Πολωνός συνθέτης Χένρικ Γκορέτσκι, ο οποίος πέθανε προχθές σε ηλικία 76 ετών, έπειτα από μακρά ασθένεια. Στη συνέχεια της επιστολής εκείνης, πρόσθεσε: «Φοβούμαι ότι αντιστρέψατε τη σειρά». Γιατί το είπε αυτό; Διότι το 1992 ο συγκεκριμένος σταθμός μετέδωσε το έργο που έμελλε να σφραγίσει τη φήμη του Πολωνού συνθέτη: τη Συμφωνία υπ’ αριθμ. 3, έργο 36, γνωστή ως «Συμφωνία των Θρήνων». Το έργο είχε γραφεί από το 1976, αλλά ήταν το 1992 που, χάρη στις ραδιοφωνικές του μεταδόσεις στη Μεγάλη Βρετανία, πούλησε περισσότερα από ένα εκατομμύριο αντίτυπα.
Γεννημένος στην Τσερνίκα το 1933, ο Γκορέτσκι ασχολήθηκε από νέος με τη σπουδή της μουσικής και ήδη το 1958 δόθηκε συναυλία αφιερωμένη στο συνθετικό του έργο, πράγμα σπάνιο για έναν φοιτητή. Ο Γκορέτσκι, επηρεασμένος από την αβάν-γκαρντ μουσική σκηνή της εποχής εκείνης, εντυπωσίασε και το κοινό της Δυτικής Ευρώπης, όμως σύντομα άλλαξε ρότα, απογοητευμένος από τον εγκεφαλικό ελιτισμό συνθετών όπως οι Μαντέρνα και Λουίζι Νόνο. Στράφηκε στη μουσική παράδοση της χώρας του, αναζήτησε τον πλούτο της μελωδίας και τον βρήκε, προκαλώντας τον αποτροπιασμό στους πρώην συνοδοιπόρους του μουσικούς.
Ζώντας ήσυχα στο Κατοβίτσε της Πολωνίας, το 1976 ο Γκορέτσκι συνέθεσε την τρίτη συμφωνία: ένα υποβλητικό, σκυθρωπό, μα και εξαιρετικά συγκινητικό έργο σε τρία μέρη, για ορχήστρα και υψίφωνο. Η τελευταία ψάλλει στο πρώτο μέρος ένα απόσπασμα θρησκευτικού θρήνου του 15ου αιώνα, στο τρίτο τον θρήνο μιας μάνας για τον γιο της, ενώ στο δεύτερο οι στίχοι προέρχονται από τα ύστατα λόγια που σκάλισε μια κοπέλα στα μπουντρούμια της Γκεστάπο.
Το έργο αυτό τελικά έμελλε να γίνει έργο ζωής για τον Πολωνό συνθέτη. Και όχι άδικα.