Η βιογραφία, ως είδος, θεωρείται αγγλοσαξονική υπόθεση. Ο Πίτερ Ακρόιντ, ένας από τους καταξιωμένους βιογράφους που κατόρθωσε να διηγηθεί με εύγλωττο και ζωντανό τρόπο τη ζωή του Εντγκαρ Αλαν Πόε, του Ουίλιαμ Μπλέικ, και του Τ. Σ. Ελιοτ. Συνεπώς, η κυκλοφορία μιας νέας βιογραφίας από τον Ακρόιντ, του μεγαλύτερου Αγγλου συγγραφέα όλων των εποχών, του Ουίλιαμ Σαίξπηρ αποτελεί το δίχως άλλο ευχάριστη είδηση. Η ογκώδης ελληνική μετάφραση (624 σελίδες) κυκλοφορεί την ερχόμενη εβδομάδα σε μετάφραση Σπύρου Τσούγκου από τις εκδόσεις «Μικρή Αρκτος».
Ο Ακρόιντ ξεπερνάει τον σκόπελο της βιογραφίας ενός ανθρώπου που πατάει με το ένα πόδι στον θρύλο και για τον οποίο διαθέτουμε μετρημένες πληροφορίες, φωτίζοντας εκτός από τη ζωή του, το έργο, την εποχή και τον κύκλο των ηθοποιών και δραματουργών του ελισαβετιανού θεάτρου. Ο Ακρόιντ αν και μοιάζει να κατέχει την τεράστια σχετική βιβλιογραφία, γράφει για τον Σαίξπηρ λιγότερο ως ειδικός και περισσότερο ως φανατικός αναγνώστης.
Σ. Γ.
«Εκεί τι βλέπεις;»
-«Η εποχή του Σαίξπηρ ήταν η τελευταία για το μεσαιωνικό λειτουργικό δράμα. Ωστόσο, σε όλη την ιστορία του αγγλικού πολιτισμού, διακρίνουμε μάλλον τη συνέχεια παρά το πέρας. Μέρος αυτής της συνέχειας έγκειται στο επίτευγμα του ίδιου του Σαίξπηρ, που μετάγγισε όλη τη μαγεία, την αμφισημία και το πάθος του παλιού θρησκευτικού δράματος στις νέες μορφές θεάτρου. (…) Αν δεν είχε δει κάτι ανάλογο όταν ήταν παιδί, τότε το δικό του έργο αποτελεί αληθινό θαύμα εκ νέου επινόησης».
«Και δώθε πάω εγώ»
-«Αποτελεί κοινό τόπο των σαιξπηρικών βιογραφιών ότι από την ηλικία των είκοσι, κατά προσέγγιση, μέχρι την ηλικία των είκοσι οκτώ ερχόμαστε αντιμέτωποι με τα «χαμένα χρόνια» του ποιητή. Τα χρόνια όμως ποτέ δεν χάνονται εξ ολοκλήρου. Ισως παρουσιάζεται κάποιο κενό στη χρονολόγηση, αλλά το βασικό σχέδιο μιας ζωής μάλλον διακρίνεται, έστω έμμεσα. Είναι γνωστό ότι έγινε ηθοποιός. Ορισμένοι υποθέτουν ότι εντάχθηκε σε κάποιον περιοδεύοντα θίασο, πιθανόν όταν περνούσε από το Στράτφορντ. Αλλοι υπαινίσσονται ότι ταξίδεψε στο Λονδίνο με την ελπίδα ή την προσδοκία να γίνει μέλος σε έναν από τους ήδη ενεργούς θιάσους εκεί. Η πρότερη σύνδεσή του με τους ηθοποιούς του σερ Τόμας Χέσκετ και τους Ανδρες του Λόρδου Στρέιντζ ίσως διευκόλυνε τις συστάσεις. Ενας έξυπνος νεαρός ηθοποιός και επίδοξος δραματουργός λογικά ήταν καλοδεχούμενος».
«Κι έτσι σε πείσμα της φθοράς ζεις αιώνια εσύ»
-«Ο θάνατος του Τζον Σαίξπηρ θεωρείται καθοριστικό γεγονός στην εξελικτική πορεία του γιου του. Για παράδειγμα, συνδέεται χαρακτηριστικά με τη σύνθεση του Αμλετ, έργου που γράφτηκε κατά την υποχρεωτική περίοδο του πένθους. Στην πρώτη σκηνή το φάντασμα του πατέρα του Αμλετ επιστρέφει από τις φλόγες του καθαρτήριου, μιας απόλυτα καθολικής επικράτειας, για να στοιχειώσει τον γήινο κόσμο. Τα διαθέσιμα στοιχεία υποστηρίζουν την άποψη ότι ο ίδιος ο Σαίξπηρ έπαιξε τον ρόλο του νεκρού πατέρα».
-«Ο Σαίξπηρ είχε γίνει γνωστός ως αυθεντία του μονολόγου πολύ πριν από τον Αμλετ -ήταν ένα από τα «δυνατά σημεία» του, το οποίο μπορούσε να επιστρατεύσει προκειμένου να διορθώσει ένα έργο όπως το Σερ Τόμας Μορ-, αλλά στο συγκεκριμένο έργο εκλεπτύνει την τέχνη του σε σημείο που φαίνεται πως ο μονόλογος καθίσταται δείκτης της εξελισσόμενης συνείδησης. Δεν πρόκειται πλέον για σύνοψη του «τι είμαι» παρά μάλλον του «τι γίνομαι»».
«Θα σας εκθέσω στρογγυλά και σκέτα όλον τον δρόμο του έρωτά μου»
-«Το ζήτημα της μόρφωσης του Σαίξπηρ έχει βασανίσει πολλούς σχολιαστές. Η απλή δήλωση πως μάθαινε όσα είχε ανάγκη να μάθει ίσως αποτελεί ένα μέτρο. Δεν είχε άχρηστες ή περιττές γνώσεις. (…) Γνώριζε λατινικά, ίσως και λίγα ελληνικά, αλλά προτιμούσε, όποτε ήταν δυνατόν, να κάνει χρήση των μεταφράσεων. (…) Φυσικά ήταν απόλυτα εξοικειωμένος με το υλικό των πηγών του, είτε επρόκειτο για τον Πλούταρχο είτε τον Χόλινσεντ. Αυτό μπορεί ίσως να χαρακτηριστεί χρήσιμη γνώση. Δεν ήταν λόγιος ούτε αρχαιοδίφης ούτε φιλόσοφος· ήταν δραματουργός. Φαίνεται μάλιστα πως δυσπιστούσε όσον αφορά τη φιλοσοφία, τον ορθό λόγο και τα αποφθέγματα κάθε είδους. Απεχθανόταν την αφηρημένη γλώσσα. Εδειχνε εμπιστοσύνη μόνο στη γλώσσα που τη χρωμάτιζε η δράση και τα πρόσωπα, ο χρόνος και ο χώρος».
-«Είχε τη συνήθεια να ανατρέχει σε βιβλία, παλιά ή καινούργια, αναζητώντας ό, τι μπορούσε να χρησιμοποιήσει η φαντασία του. Φαίνεται πως κατά περιπτώσεις διάβαζε τις περιλήψεις του κειμένου στο περιθώριο παρά το ίδιο το κείμενο. Οι γνώσεις του στην εκλαϊκευμένη βοτανική, στην ιατρική, στην αστρολογία, στην αστρονομία και σε άλλους τομείς διακρίνονται από ευρύτητα μάλλον παρά από εμβρίθεια· διέθετε μοναδική ευστροφία και ικανότητα αφομοίωσης, έτσι ώστε δείχνει πως γνωρίζει «περισσότερα» από τους συγχρόνους του. Μάθαινε δίχως κόπο τα πάντα».