«Περιμένω έτσι όπως φυσά ο νοτιάς εδώ στο νησί, μ’ ένα τσουπ, να μου τα φυσήξει όλα. Με μιας όλα, μέσα στο σπίτι. Καμιά φορά κάθεται και η συγκάτοικός μου δίπλα και περιμένει κι αυτή μαζί μου. Περιμένουμε. Συχνά κλείνουμε και τα μάτια κι όλα γίνονται ακόμα πιο έντονα, μέχρι που θυμώνουμε και τα ξανανοίγουμε. Μικροί χαρούμενοι θάνατοι χοροπηδούν ακατάπαυστα στις σκέψεις μας κι εμείς χαιρόμαστε που επιτέλους όλοι φοβόμαστε τα ίδια πράγματα. Αλήθεια, εσύ τι φοβάσαι; Ελα σε παρακαλώ να φοβηθούμε παρέα». Σ’ ένα στενό διάδρομο μόλις μια ανάσα από τους θεατές, η Γωγώ Πετραλή, χορεύτρια, χορογράφος και δασκάλα χορού, χορεύει με μεγάλες απλωτές και έντονες κινήσεις. Στο βάθος, ένα βίντεο της ίδιας στο σπίτι της στην Κρήτη πειραματίζεται, αντιπαραθέτοντας τις ίδιες ή διαφορετικές φιγούρες σ’ ένα χώρο που αναποδογυρίζει συνέχεια. Οι θεατές που βρέθηκαν στο στούντιο του Κινητήρα στην Ακρόπολη για να παρακολουθήσουν και να ψηφίσουν τον διαγωνισμό νέων δημιουργών με θέμα «Τι μ’ αρέσει στην κρίση» (26/3 η τελευταία μέρα) την χειροκρότησαν θερμά. Το ίδιο συνέβη και με την περφόρμερ Στέλλα Αντύπα, η οποία ερμήνευσε το έργο της ομάδας Magenta «Είναι κεφάτη», που κέρδισε το βραβείο (οικονομικό έπαθλο των 592 ευρώ).
Φρεσκάδα
Και οι οκτώ επιλεγμένες από την επιτροπή ομάδες που συμμετείχαν είχαν η καθεμία από μια πρωτότυπη πρόταση. Η φρεσκάδα τους μας έκανε να δακρύσουμε, να προβληματιστούμε, να γελάσουμε. Αν σκεφτεί κανείς ότι η βραδιά ξεκίνησε μ’ εμάς τους θεατές να φωτίζουμε με φακούς τη χορογραφία της Milka Panayotova «Focus Pocus» και τελείωσε μ’ εμάς πάλι να θέτουμε το τέλος βάζοντας το ξυπνητήρι των κινητών μας να χτυπήσει ύστερα από δέκα λεπτά. Πέρα από τη διοργάνωση του διαγωνισμού, ήταν η «συνεύρεση» όλων μας (χορευτών, δημιουργών, θεατών νέων και ηλικιωμένων) σ’ έναν από τους πιο ζεστούς καλλιτεχνικούς χώρους της Αθήνας που έδωσε το στίγμα.
Εξω στο φουαγιέ έπαιζε ποπ μουσική, ενώ στον υπολογιστή προβάλλονταν ταινίες χορού. Αφίσες από παραστάσεις της Αθήνας, παλιές και νεότερες, διακοσμούν τους τοίχους του Κινητήρα, ενώ από το πατάρι, όπου σε καθημερινή βάση γίνονται μαθήματα και σεμινάρια, ακούγονταν οι ήχοι από τα πόδια των χορευτών που έκαναν πρόβα για την έναρξη της βραδιάς.
Οι οκτώ προτάσεις ήταν κυρίως χορογραφικές (μαθαίνουμε ότι υπήρξε μεγάλος αριθμός αιτήσεων), όμως με την ευρύτερη έννοια, αφού οι δουλειές όλων ήταν περισσότερο περφόρμανς με στοιχεία θεάτρου, χορού, stand up comedy, video dance. Είδαμε μεταξύ άλλων τον Γάλλο Pierre Magendie, απόφοιτο της Κρατικής Σχολής Χορού, στο «Golgothrash», τη Milka Panayotova στο «Focus Pocus», την Ανδρονίκη Μαραθάκη στο «Umbilical Lotus», την Εύη Κολιούλη στο «Η bibi κάνει μπάνιο». Νέοι όλοι τους και όχι μόνο Ελληνες με μια ιδιαίτερη προσέγγιση στο θέμα της κρίσης.
«Αυτό που μ’ αρέσει στην κρίση είναι ότι, εξ αιτίας της λιτότητας και των περικοπών, ανοίγει ένα πεδίο για την τέχνη να ξαναβρεί μια πρωταρχική και απλή, σχεδόν πρωτόγονη διάσταση όπου δεν εκφράζει τίποτα παραπάνω από την ανάγκη να επικοινωνήσει κανείς το πώς αισθάνεται», λέει η Βασιλική Τσαγκάρη, εκπαιδευτικός με παράλληλες σπουδές χορού στην Ελλάδα και την Αγγλία, που ολοκλήρωσε τη βραδιά με το έργο «Καρδιά γουρουνιού».
Τρεις ενδιαφέρουσες «ξένες» παρουσίες
Ανάμεσα στους οκτώ συμμετέχοντες ενδιαφέρον παρουσίασαν οι τρεις «ξένες» παρουσίες (Milka Panayotova, Pierre Magendie και Elizabeth Ward) καλλιτεχνών που είτε έχουν κάποια σχέση με την Ελλάδα είτε όχι. Στέκομαι στα λόγια της τελευταίας, της Αμερικανίδας Ελίζαμπεθ Γουόρντ, η οποία παρουσίασε ένα από τα ωραιότερα έργα της βραδιάς, το «Your greatest mobility is your greatest stability» («Η μεγαλύτερη κινητικότητά σου είναι η μεγαλύτερη σταθερότητά σου»). «Για μένα η κρίση ξεκίνησε το φθινόπωρο του 2008. Ο σπιτονοικοκύρης μας στο Μπρούκλιν διπλασίασε το ενοίκιό μας την ίδια ώρα που η οικονομία της Αμερικής διαλυόταν. Δώσαμε το διαμέρισμά μας, πήρα μια δουλειά χορεύτριας με περιοδεία σε όλη τη Γαλλία και από τότε βρίσκομαι στον δρόμο. Για μένα το καταπληκτικό με την οικονομική κρίση είναι ότι μου έδωσε το κουράγιο να παρατήσω μια ζωή στη Νέα Υόρκη και να ακολουθήσω τις επιθυμίες μου. Σε αυτές τις δύσκολες στιγμές θυμάμαι τα λόγια της Sara Rudner, βασικό μέλος της ομάδας της Twyla Tharp, κατά τη διάρκεια ενός μαθήματος στο Bennington College στα τέλη της δεκαετίας του ’90. Είπε: «Your greatest stability is your greatest mobility». Αυτά τα λόγια αποτελούν το σημείο εκκίνησης για το δωδεκάλεπτο σόλο που παρουσίασα».
«Να προτείνουμε ανάσες τέχνης…»
Η Αντιγόνη Γύρα, ιδρύτρια της ομάδας και του στούντιο του Κινητήρα, μας εξήγησε γιατί αποφάσισε με τους συνεργάτες της να διοργανώσουν ένα διαγωνισμό με θέμα την κρίση.
«Ο διαγωνισμός «Τι μ’ αρέσει στην κρίση» προέκυψε από μιαν ανάγκη να μην κάτσουμε με σταυρωμένα χέρια και να κοιτάμε παθητικά όλα αυτά που μας συμβαίνουν. Να παροτρύνουμε κι άλλους μαζί μας. Οι καλλιτέχνες ως αιώνια ανήσυχα πνεύματα έχουν κοινωνική υποχρέωση, αλλά και εσωτερική ανάγκη, να παίρνουν θέση απέναντι στα πράγματα, να μη σταματούν να δουλεύουν και να προτείνουν ανάσες τέχνης στην ασφυκτική συνθήκη που όλοι μας ζούμε. Ταυτόχρονα, θέλαμε να δώσουμε ένα έναυσμα σε νέους ανθρώπους να έχουν κάτι να κάνουν γρήγορα και ακολουθώντας το ένστικτό τους χωρίς πολλές φλυαρίες, πισωγυρίσματα και υπερανάλυση. Μέσα από τον διαγωνισμό οι καλλιτέχνες μοιράζονται το έργο τους, στοχεύουν σε κάτι και παράλληλα το στούντιο επιβιώνει. Πρέπει να εξασκείς τη φαντασία σου όσο το δυνατόν περισσότερο για να επιβιώσεις και να πληρώσεις το νοίκι σου. Επειδή η τέχνη ήταν πάντα σε κρίση, πρέπει να είμαστε πάντα έτοιμοι να την αντιμετωπίζουμε. Δυναμικά και με το κεφάλι ψηλά θέλουμε να κάνουμε «συνένοχους» στην τρέλα καλλιτέχνες και κοινό. Και οι οκτώ συμμετέχοντες είναι άνθρωποι με δυναμισμό και σοβαρότητα και αυτή την περίοδο υπήρξε μια υπέροχη ατμόσφαιρα αλληλεγγύης στο στούντιο, η οποία έρχεται σε τέλεια αντίστιξη με την ατμόσφαιρα σε κάθε είδους τηλεοπτικούς διαγωνισμούς».