Ευκαιρία να ξεφύγουμε λίγο από τα δικά μας και να αποπειραθούμε ένα μικρό, νοερό ταξίδι στον αγγλόφωνο λογοτεχνικό χώρο. Την περασμένη Τρίτη απονεμήθηκε στον Αμερικανό συγγραφέα Φίλιπ Ροθ το διεθνές λογοτεχνικό βραβείο MaBooker, με το οποίο τιμώνται κάθε δύο χρόνια συγγραφείς που γράφουν στα αγγλικά ή που το έργο τους έχει μεταφραστεί στα αγγλικά. Με εξαίρεση το Νομπέλ Λογοτεχνίας, ο Ροθ έχει τιμηθεί με όλα σχεδόν τα σημαντικά λογοτεχνικά βραβεία, τόσο στην πατρίδα του όσο και εκτός από αυτήν. Ηδη με το πρώτο του βιβλίο, το «Αντίο, Κολόμπους» (στα ελληνικά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις, όπως και όλα τα βιβλία του Ροθ), μια συλλογή από μια νουβέλα και πέντε διηγήματα, απέσπασε το National Book Award, το 1960. Η συνέχεια ήταν ανάλογη. Ξεκινώντας μια σειρά μυθιστορημάτων κυρίως (συνολικά έχει 53 βιβλία στο ενεργητικό του), από τη δεκαετία του ’80 και μετά, ο Ροθ άρχισε να συλλέγει βραβεία, από το Πούλιτζερ και το National Critics Circle Award μέχρι το PEN/Faulkner και άλλες τιμές, με σημαντικότερες τον τίτλο του επίτιμου διδάκτορα του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ και, βέβαια, την απονομή του National Humanities Medal στον Λευκό Οίκο, από τον πρόεδρο Ομπάμα (ο οποίος έχει δηλώσει θαυμαστής του).
Ωστόσο, η πρόσφατη βράβευση του Ροθ με το διεθνές Booker προκάλεσε μεγάλη αναταραχή στην αρμόδια κριτική επιτροπή. Ενα από τα μέλη της, η Κάρμεν Καλίλ, αποχώρησε ισχυριζόμενη ότι ο Ροθ είναι ένας αδικαιολόγητα προβεβλημένος και υπερτιμημένος συγγραφέας, συνεπώς το βραβείο πάει στον λάθος άνθρωπο.
Στη σημερινή στήλη θα ασχοληθούμε με αυτό ακριβώς το θέμα: τι συμβαίνει με τον κύριο Ροθ; Εχει φανατικούς θαυμαστές σε όλο τον κόσμο (και στη χώρα μας έχει ένα μικρό αλλά πιστό κοινό), Αμερικανοί πρόεδροι τον υποδέχονται στον Λευκό Οίκο (πριν από τον Ομπάμα, είχε προηγηθεί ο πρόεδρος Κλίντον – Δημοκρατικοί ηγέτες που τίμησαν έναν δεδηλωμένο ψηφοφόρο του Δημοκρατικού Κόμματος), ο πολύς κριτικός Χάρολντ Μπλουμ τον έχει τοποθετήσει στο πάνθεον των κλασικών Αμερικανών συγγραφέων, η Library of America του έκανε την τιμή να εκδώσει το σύνολο του έργου του (είναι ο μόλις τρίτος εν ζωή Αμερικανός συγγραφέας που λαμβάνει αυτή την ύψιστη στην Αμερική διάκριση), ενώ οι απανταχού αφοσιωμένοι αναγνώστες του μέμφονται τη Σουηδική Ακαδημία για τη στάση της απέναντι στον αγαπημένο τους συγγραφέα.
Την ίδια στιγμή, όμως, ο Ροθ έχει φανατικούς εχθρούς: είναι κυρίως αναγνώστες που θεωρούν ότι ο Ροθ δεν έδωσε τίποτα σημαντικότερο μετά το «Σύνδρομο του Πόρτνοϊ» (1969), ότι τα θέματά του δεν αφορούν κανέναν έξω από την αμερικανοεβραϊκή κοινότητα, ότι είναι ένας φλύαρος, αφόρητος ομφαλοσκόπος.
Δύο γνωστοί Ελληνες συγγραφείς τοποθετούνται σε αντίθετες πλευρές, «διασταυρώνουν τα ξίφη τους», όπως απαιτεί το δημοσιογραφικό κλισέ, με αφορμή τον συγκεκριμένο Αμερικανό συγγραφέα που κάποτε μίσησαν οι ομόθρησκοί του (οι Εβραίοι της Αμερικής), οι φεμινίστριες της δεκαετίας του ’70, αλλά και πολλοί άλλοι συγγραφείς, κριτικοί και αναγνώστες που αναρωτιούνται: γιατί όλη αυτή φασαρία με τον Ροθ;