Γενέθλια στη γενέτειρά του έμελλε να κάνει τελικά το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος για τα 50 χρόνια της καλλιτεχνικής του ζωής. Η κάθοδος στην Επίδαυρο για την πρεμιέρα μπορεί να ακυρώθηκε, ηθοποιοί και τεχνικοί όμως γιόρτασαν χθες και προχθές με τα «Μικρά Διονύσια» στη Θεσσαλονίκη την επέτειο, τουλάχιστον δικαιωμένοι.
Το πρόβλημα με τη μείωση των αποζημιώσεων λύθηκε, δίνοντας το «πράσινο φως» για την περιοδεία της δεύτερης κρατικής σκηνής ανά την Ελλάδα και φυσικά την Επίδαυρο, 12 και 13 Αυγούστου. «Μοιράζομαι την ανακούφιση με τους εργαζόμενους του θεάτρου, τους ανθρώπους της Επιδαύρου, της Αργολίδας και των όμορων πόλεων που δεν θα υποστούν την οικονομική ζημιά στα προσδοκώμενα έσοδα και ποινικές ρήτρες από τα συμβόλαια των παραστάσεων», δήλωνε ο καλλιτεχνικός διευθυντής Σωτήρης Χατζάκης.
«Υπάρχει φιλότιμο»
Επί τρεις εβδομάδες πάσχιζε για την επίλυσή του, αλλά οι επαφές με την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών συνέπεσαν με την πιο φορτωμένη ατζέντα (ψήφιση του Μεσοπρόθεσμου). Ανακούφιση πάνω απ’ όλα προκαλεί η διάθεση των υπουργών (Οικονομικών και Πολιτισμού) να εξαιρέσουν τα κρατικά θέατρα από την εξομοίωσή τους με τις ΔΕΚΟ. «Δεν ζούμε σε γυάλινο κόσμο. Κατανοούμε την οικονομική κατάσταση της χώρας. Ομως η ένταξη στις ΔΕΚΟ δημιουργεί πολλαπλά τεχνοοικονομικά προβλήματα. Μια πολιτική απόφαση περί εξαιρέσεως είναι σωστή και δίκαιη. Προστατεύει τον ιδρυτικό νόμο και τον χαρακτήρα των κρατικών θεάτρων. Δεν μπορεί ένα ίδρυμα που στόχο έχει την παιδεία και την ψυχαγωγία να μπαίνει ξαφνικά σε κανόνες κερδοφορίας», εξηγεί στην «Κ» ο κ. Σ. Χατζάκης σε μια χρονική στιγμή κατά την οποία η δεύτερη κρατική σκηνή μετράει κέρδη: αύξηση των εισπράξεων και μείωση του ελλείμματος.
Φαίνεται πως «υπάρχει φιλότιμο» και η περσινή έκκλησή του προς τους Θεσσαλονικείς να γίνουν χορηγοί, αγοράζοντας ένα εισιτήριο, βρήκε ανταπόκριση. Σε 2 εκατ. ευρώ ανήλθαν τα έσοδα της περιόδου 2010-2011 από παραστάσεις που συγκέντρωσαν 48% περισσότερους θεατές και 66,7% μεγαλύτερες εισπράξεις, με τη «Λωξάνδρα» να κατέχει την πλειοψηφία των θεατών (70.000 σε σύνολο 180.000). «Σε καιρό κρίσης οι αριθμοί των θεατών μηνύουν κάτι ελπιδοφόρο: επαναπροσδιορισμό της εξόδου με εκπληκτική αναλογία στον οικογενειακό προγραμματισμό τη θεατρική επιλογή. Αν σε αυτό διαπιστώσουμε την κατάρρευση του lifestyle, την πτώση των νυχτερινών μαγαζιών, τότε η επιλογή του ΚΘΒΕ είναι αισιόδοξο μήνυμα και μεγάλη ανάσα για την ενδοχώρα και το θέατρο».
Δεν ήταν μόνο η επιστροφή του κόσμου στο θέατρο. Η εξωστρέφεια και η συγκροτημένη οικονομική πολιτική (μεταποιήσεις παλιών κοστουμιών, ανακύκλωση σκηνικών, μείωση εργαζομένων από 330 σε 240), η επιλογή του ρεπερτορίου και οι χαμηλού κόστους παραγωγές (η «Λωξάνδρα» κόστισε 3.500 ευρώ κι έφερε έσοδα 700.000 ευρώ) έπιασαν τους στόχους. «Πρέπει να φύγει από πάνω μας το εγωιστικό παιδί και ο νεοπλουτισμός. Εφ’ όσον το θέατρο αυτό το πληρώνει ο φορολογούμενος πολίτης, εμείς απαντάμε με μια πολιτική βεντάλιας που να παρακολουθεί τον σφυγμό του κόσμου και να συγχρωτίζεται με τον μέσο όρο».
Επιμονή στην ελληνικότητα
Βάσει αυτής της φιλοσοφίας και με την πεποίθηση ότι «ένας διευθυντής, όταν πατάει το κατώφλι ενός κρατικού θεάτρου, πρέπει -χωρίς να χάνει τις βασικές του αρχές- να ξεχνάει τον εαυτό του και τις προτιμήσεις του», εξακολουθεί να διατηρεί ως βάση το νεοελληνικό έργο. «Είναι επιδίωξή μας. Στις μεγάλες αίθουσες πρέπει κάτι να θυσιάσεις, γιατί πάντα υπάρχει το ταμείο», όπως λέει κι ας χαρακτηρίζουν το ρεπερτόριό του «εθνοκεντρικό». «Επειδή το εθνικό δεν πρέπει να είναι εθνικιστικό και το λαϊκό λαϊκίστικο, επιμένουμε στην ελληνικότητα. Γιατί, όπου υποχωρούμε εμείς που αγαπάμε το έθνος χωρίς εθνικισμό και το λαϊκό χωρίς λαϊκισμό, τη θέση παίρνουν λαϊκιστές και εθνικιστές», απαντά στους επικριτές του. Βεντάλια λοιπόν έργων ελληνικών και φέτος με το βλέμμα στραμμένο στην πόλη, στους όμορους δήμους, στη Βόρεια Ελλάδα, στα Βαλκάνια και γιατί όχι στο «ταμείο». «Στους χαλεπούς καιρούς, αυτό πρέπει να είναι ζητούμενο στις καλλιτεχνικές επιλογές για την επιβίωση του θεάτρου». Γιατί, το χρέος μπορεί να μειώθηκε (από 3,5 εκατ. σε 2 εκατ.), τα βάσανα όμως στον οργανισμό τελειωμό δεν έχουν. Μια τρύπα κλείνει (1,5 εκατ. προς το ΙΚΑ), μια άλλη ανοίγει. Χρέη ύψους περίπου 1,5 εκατ. ευρώ της Οπερας (βρίσκεται υπό εισαγγελική έρευνα λόγω κακοδιαχείρισης) μετακυλίονται στο ΚΘΒΕ.
Το θέμα της Οπερας
«Πρόκειται για θέατρο του παραλόγου. Το ΚΘΒΕ δεν μπορούσε να παρέμβει στην Οπερα ούτε θεσμικά ούτε οικονομικά παρά μόνο συμβουλευτικά. Λειτουργούσε με δικό του Δ.Σ., καλλιτεχνικό διευθυντή και κονδύλιο. Παρ’ όλα αυτά, οι αγωγές τρίτων στρέφονται εναντίον του ΚΘΒΕ λόγω του ίδιου ΑΦΜ. Καλούμαστε ωστόσο να διαχειριστούμε ένα χρέος για το οποίο δεν ευθυνόμαστε, γι’ αυτό πιστεύω απόλυτα ότι οι ευθύνες πρέπει να προσωποποιηθούν». Το νοικοκύρεμα στον οργανισμό παραμένει στοίχημα της θητείας του. «Το όνειρό μου είναι ένα θέατρο ξεχρεωμένο, με γεμάτες αίθουσες, αλλά και ένα θέατρο που θα κατεβάσει τον μέσο όρο ηλικίας», λέει. «Είναι καιρός οι νέοι να πάρουν τα πράγματα στα χέρια τους. Εχει ταλαντούχους καλλιτέχνες, με οργανωτικές ικανότητες και με το όραμα μιας καινούργιας τελετουργίας που, μπορεί να μας ξενίζει, ωστόσο διαμορφώνει τους κανόνες ενός μέλλοντος που τους περιέχει».