Ο Heiner Uber εύστοχα τιτλοφορεί το βιβλίο του «ΙΚΕΑ: Η δημοκρατία του ντιζάιν – Επιπλα για την ανθρωπότητα». Το βιβλίο μάς ενημερώνει πως η συγκεκριμένη εταιρεία, ήδη από τις δεκαετίες του ’50 και του ’60, επιχειρεί την αναβάθμιση της οικιακής αισθητικής στην Ευρώπη. Στην Ελλάδα, όταν πριν από αρκετά χρόνια η ίδια εταιρεία άνοιξε τα πρώτα καταστήματά της συνειδητοποίησα με ανακούφιση πως δεν θα έπρεπε να στολίζω για πάντα το σαλόνι μου με την αλαβάστρινη φοντανιέρα – κληρονομιά, δώρο κουμπαριάς προς τον πατέρα μου, όταν βάφτισε την ξαδέρφη μου την Αφροδίτη (λέγε με Ντίτα).
Ετσι λοιπόν, έπιπλα και αντικείμενα για το σπίτι, καλόγουστα, λειτουργικά και οικονομικά, άλλαξαν όχι μόνο την αισθητική του μέσου καταναλωτή, αλλά και τον τρόπο σκέψης, τον τρόπο ζωής. Η πολυθρόνα, το κομοδίνο ή το λαμπατέρ δεν προορίζονται πλέον για να κρατήσουν μια ζωή. Χρειάζεται να κρατήσουν μόνο τόσο, ώστε να προλάβω να τα χρησιμοποιήσω με την οικογένειά μου και τους φίλους μου, να τα ευχαριστηθώ, να τα χαλάσω και μετά να πάρω καινούργια.
Στη δημιουργία αυτού του νέου τρόπου σκέψης συμβάλλει πολύ και η ίδια η εμπειρία της αγοράς. Μέσα στα καταστήματα, αλλά και στις αντίστοιχες ιστοσελίδες τους, τα προϊόντα προβάλλονται ρεαλιστικά, μέσα από όμορφα στημένους συνδυασμούς. Ο καταναλωτής έχει τη δυνατότητα να δοκιμάσει και να επιλέξει χωρίς πίεση, όλα τα προϊόντα. Μια γλυκιά εκδίκηση προς όλα τα αυταρχικά ταμπελάκια «μην αγγίζετε» που μας καταπίεζαν στο παρελθόν.
Μια άλλη όμως οπτική θα μπορούσε να αναφέρεται όχι σε δημοκρατία, αλλά σε δικτατορία του ντιζάιν. Μίνιμαλ γραμμές, λιτές και μάλλον ψυχρές σκανδιναβικές φόρμες επιφέρουν την παγκοσμιοποίηση του λίβινγκ ρουμ. Είναι λίγο παράδοξο, ένα διαμέρισμα στο Γκέτεμποργκ Σουηδίας και ένα διαμέρισμα στη Νεράντζα Κορινθίας να μοιράζονται τον ίδιο διάκοσμο. Τόσο μακριά, και όμως τόσο κοντά. Δεν είμαι φίλος της έθνικ διακόσμησης με κιλίμια, κιονόκρανα και τσολιαδάκια, αλλά παραμένω κάπως επιφυλακτικός στην υιοθέτηση της σκανδιναβικής αισθητικής αδιακρίτως. (Παρακαλώ, σημειώστε πως έχω προλάβει την επέλαση της σουηδικής ξυλείας στην επίπλωση πανσιόν και όχι μόνο, πράγμα που με έχει σημαδέψει για πάντα.)
Εξάλλου, κι αν ο καπουτσίνο φρέντο σερβίρεται οπουδήποτε, το υποβρύχιο σερβίρεται καλύτερα σε τραπεζάκι φερφορζέ με λουλουδάτα μαξιλάρια στις καρέκλες!
* Ο κ. Φ. Σπηλιωτόπουλος είναι κτηματομεσίτης.