Σε μια ιστορία που άκουσα πρόσφατα, κάποιος έχοντας στην κατοχή του ένα χρυσό νόμισμα, το οποίο πιθανολογείται αρχαίο, είπε πως αν τα πράγματα χειροτερέψουν, θα το βάλει στο στόμα του και θα καταφύγει στο εξωτερικό. Εκεί πια θα ελπίζει να αποδειχθεί αρχαίο.
Αυτό που με εντυπωσιάζει στην ιστορία αυτή, είναι το πόσο πετυχημένη είναι η λέξη «νόμισμα». Προϋποθέτοντας τουλάχιστον ένα υποκείμενο και εξ αυτού διατηρώντας μια ελπίδα μέσα της, αποδίδει έναν αέρα, δυνάμενο να αποπνεύσει οτιδήποτε ανάμεσα στην έννοια της φλοιώδους ευτυχίας και την τραγικότητα. Βέβαια, αυτός που είναι έτοιμος να βάλει το νόμισμα στο στόμα του και να φύγει, έχει σίγουρα ακουστά την έκφραση «φρούδες ελπίδες».
Υποψιάζομαι, πως είναι θέμα τύχης το ότι δεν χρησιμοποιείται η λέξη «φάντασμα» έναντι. Το «χρήμα» είναι ο απόγονος του «νομίσματος», στα πρακτικά πλαίσια της ανταπόκρισής του στα εξαρτησιακά χρειώδη, ενώ τα «λεφτά» μοιάζουν με το νόθο τέκνο μιας σκοτεινής ιστορίας, που δεν θα επιθυμούσα να μάθω. Παρ’ όλα αυτά, η λέξη «νόμισμα» χρησιμοποιείται αρκετά συχνά σήμερα, παρά την αρχαιότητά της, και το ενδιαφέρον είναι πως αυτό δεν γίνεται για τιμητικούς λόγους.
Στον αντίποδα, στη γερμανική γλώσσα, η λέξη για τα «χρήματα», καθώς δεν γνωρίζω τη λέξη για τα «λεφτά», είναι Geld. Το «παραδάκι» είναι «Kohle», δηλαδή κάρβουνο. Πάντως, παρότι το αγνοώ, θα στοιχημάτιζα πως η λέξη Geld, δεν θα είχε δα και καμία ταραχώδη ετυμολογική πορεία, εκκινώντας από τον κοινό της πρόγονο με τη λέξη «Gold» (χρυσός), που αποτελεί τη σταθερότερη αξία στην γνωστή ιστορία.
Μακριά λοιπόν από κάθε σταθερή αξία, το νόμισμα της ιστορίας μας μπορεί να ταξιδέψει τον ωκεανό και σε μια άλλη στεριά να μην σταθεί σαν χρυσό, αλλά σαν αρχαίο φάντασμα. Η αξία της πειθούς είναι δυναμική και πολύ πιο ενδιαφέρουσα από τις σταθερές αξίες, αρκεί να μην φοβηθείς ο ίδιος από το φάντασμα που επικαλείσαι, αλλά ο συνδιαλαγόμενος με εσένα.
* Ο κ. Αντώνης Πίτσιος είναι δικηγρόρος.