Ο αχινός αντιπροσωπεύει για μένα το καλοκαίρι. Ο καθένας, ωστόσο, διατηρεί μια καλή ή πιο άσχημη ανάμνηση από αυτά τα αγκαθωτά πλάσματα που στρογγυλοκάθονται στα βράχια, τυλιγμένα με κορδέλες από φύκια και στολισμένα με κοχύλια και πετρούλες. Πολλοί είναι εκείνοι που έχουν πατήσει αυτό τον «σκαντζόχοιρο του βυθού» και προσπαθούσαν μετά να αφαιρέσουν τα αγκάθια με το τσιμπιδάκι για τα φρύδια. Θυμάμαι όταν με τον πατέρα μου βουτούσαμε στο νερό φορώντας τις μάσκες μας, τοποθετούσαμε προσεχτικά τα εχινόδερμα σε δίχτυ και μετά τρώγαμε αυτό το θεσπέσιο μεζέ με λίγο λεμόνι στην παραλία.
«Αχινός» ονομάζεται το δεύτερο άλμπουμ του Γιάννη Αναγνωστάτου, ο οποίος είναι βέβαια γνωστότερος με το nom de plume «Λόλεκ». Εκτός από τα κομμάτια που περιέχονται στον δίσκο, ο τίτλος ήταν ένας από τους λόγους που ήθελα να του πάρω συνέντευξη. «Οι αχινοί είναι πλάσματα σχεδόν στατικά, που έχουν ένα εντυπωσιακό μηχανισμό άμυνας. Τι προστατεύουν τόσο φανατικά; Αυτές ήταν μερικές από τις στιγμιαίες σκέψεις που έκανα στην παραλία ενόσω τα παρατηρούσα. Κάπως έτσι μου είχε «κολλήσει» από καιρό ο αχινός, σαν λέξη, σαν δυναμική έννοια», λέει ο 30χρονος τραγουδοποιός. Το ομώνυμο τραγούδι του άλμπουμ ξεκινάει με τον στίχο «Μέσα μου έχω έναν αχινό», και συνεχίζει: «Συνήθισα στον πόνο/ Δεν σφίγγω καν τα δόντια/ Δεν κλείνω πια τα μάτια». Με τις φράσεις αυτές μπορεί ίσως να ταυτιστεί ο μέσος Ελληνας σήμερα; «Στο τραγούδι η λέξη αχινός χρησιμοποιείται με ένα πιο σουρεαλιστικό τρόπο για να εκφράσω τον ψυχαναγκασμό στον οποία καμιά φορά υποβάλλουμε τον εαυτό μας. Δεν σου κρύβω πάντως ότι έχω βαρεθεί τον συμβολισμό και την υπερβολική ανάλυση», σχολιάζει.
Μελαγχολική πλευρά
Τα τραγούδια του δεν είναι ανάλαφρα ποπ ακούσματα. Η μουσική του, αλλά και ο ίδιος, αποπνέουν μελαγχολία. Ο Λούις Αρμστρονγκ τραγουδούσε «Τι έκανα και είμαι τόσο μαύρος και θλιμμένος». «Γιατί γράφεις τόσο μελαγχολικά τραγούδια;» τον ρωτάω. «Πιστεύω ότι η μελαγχολία αποτελεί μια κινητήριο δημιουργική δύναμη. Η αλήθεια είναι ότι υπάρχει σε μένα μια πλευρά πιο μελαγχολική, πιο μαύρη. Εχω προσέξει ότι γράφω καλύτερα μουσική όταν είμαι στα κάτω μου παρά στα πάνω μου. Αλλωστε, πιστεύω ότι η απαισιοδοξία κρύβει αισιοδοξία».
Ο Γιάννης σπούδασε ηλεκτρολόγος μηχανικός στο Σέφιλντ, στην Αγγλία, και συνέχισε με ένα μεταπτυχιακό στη Διοίκηση Βιομηχανικής Παραγωγής στο Νότιγχαμ. Επέστρεψε στην Ελλάδα το 2004 οπότε έκανε τη θητεία του. Στη συνέχεια εργάστηκε ως μηχανικός πωλήσεων σε μια μεγάλη εταιρεία, αλλά ύστερα από λίγα χρόνια παραιτήθηκε για να αφοσιωθεί στη μουσική. Δεν συντηρείται, όμως, από την τέχνη του αυτή – παράλληλα, παραδίδει μαθήματα φυσικής και μαθηματικών σε παιδιά.
Στροφή στα ελληνικά
Το πρώτο συγκρότημά του λεγόταν «Μπόλεκ και Λόλεκ», αλλά κάποια στιγμή ο Μπόλεκ έφυγε για την Αμερική και ο Λόλεκ έμεινε μόνος του. Εξού και ο τίτλος του πρώτου άλμπουμ του, «Alone», που κυκλοφόρησε το 2009 σε αγγλικούς στίχους. Στον «Αχινό» ο Λόλεκ έκανε στροφή στα ελληνικά. «Θεωρώ ότι το τραγούδι είναι ένα σύνολο στοιχείων, τα οποία ο δημιουργός επιλέγει να βάλει με συγκεκριμένες δοσολογίες, όταν και όπου πρέπει. Εμένα λοιπόν, με απασχολεί όταν γράφω ένα τραγούδι, οι στίχοι -σε όποια γλώσσα και αν γράφονται- να εναρμονίζονται με τη μουσική, να είναι αυτοί που αν έλειπαν, το τραγούδι θα ήταν ανάπηρο. Σίγουρα η χρήση της μητρικής γλώσσας είναι προφανώς ευκολότερη και κάνει την επικοινωνία με το κοινό πιο άμεση. Ενιωθα πάντως παράξενα να βρίσκομαι στην Ελλάδα και να τραγουδώ στα αγγλικά».
Ο στίχος του είναι απλός – ο μουσικός αποφεύγει τον λυρισμό και δεν καταφεύγει στον εντυπωσιασμό. «Μου αρέσει να γράφω όπως μιλάω. Δεν θέλω να ακολουθώ ένα ποιητικό ή ακαδημαϊκό τρόπο γραφής μόνο και μόνο επειδή θεωρείται πιο καλλιτεχνικός. Δεν με αφορά αν οι λέξεις θα είναι «ωραίες» και ποιητικίζουσες. Με ενδιαφέρει να πω μια ιστορία με δυο λόγια».
Ο «Αχινός», που κυκλοφορεί από την Inner Ear, τελειώνει με τη μελοποίηση του ποιήματος «Κεριά» του Κ. Π. Καβάφη. «Η μελοποίηση έγινε έπειτα από πρόταση του κ. Χρονά με αφορμή την κυκλοφορία τεύχους αφιερώματος της Οδού Πανός στον Καβάφη. Η ηχογράφηση έγινε σπίτι μου και σε σπίτια φίλων. Δεν φανταζόμουνα ότι θα καταφέρω να κάνω κάτι κατά παραγγελία, αλλά μόλις διάβασα το ποίημα ήξερα ποιο είναι το κομμάτι. Ωστόσο, δεν μου αρέσει η έννοια της μελοποίησης. Γι’ αυτό δεν έντυσα με μουσική το ποίημα του Καβάφη, αλλά έφτιαξα ένα τραγούδι χρησιμοποιώντας τα λόγια των Κεριών ως στίχους».
Αυτήν την περίοδο ο Λόλεκ ηχογραφεί νέα τραγούδια. Χωρίς να αποκαλύπτει πολλά, λέει μόνο ότι πρόκειται για ρεμπέτικα.
«Υπόθεση όλων μας η αξιοπρέπεια της κοινωνίας»
Παρότι Κηφισιώτης, ο Γιάννης δεν ζει σε ένα «whitebread world», όπως τραγουδούσε ο Billy Joey στο τραγούδι του «Uptown Girl». Είναι σοβαρός, προσγειωμένος και χαμηλών τόνων, και καθημερινά έρχεται σε επαφή με τη συχνά σκληρή πραγματικότητα του Κέντρου. Το στούντιο, όπου κάνει τις ηχογραφήσεις, βρίσκεται στα Εξάρχεια. «Δεν υπάρχουν δύο κόσμοι. Ενας κόσμος υπάρχει, με φοβερές ανισότητες και κοινωνικές αδικίες. Η αδιαφορία για όσα συμβαίνουν είτε στο Κέντρο είτε στον απέναντι δρόμο από το σπίτι μας, δημιουργεί χάσμα. Δεν είμαι ονειροπόλος, δεν πιστεύω ότι οι άνθρωποι μπορούν να είναι ανιδιοτελώς αλληλέγγυοι. Το να ενδιαφερθούμε, όμως, τουλάχιστον για βασικά θέματα αξιοπρέπειας της κοινωνίας, είναι καθημερινή υπόθεση όλων και δεν έχει σχέση με το πού μένει ο καθένας. Παρ’ όλα αυτά, θεωρώ ότι υπάρχει αφόρητη αλαζονεία και δηθενιά από ορισμένες μάζες με κριτήριο το πού μένουν, το πόσα φράγκα έχουν, το τι θα φορέσουν, το πόσο κλεισμένοι είναι στον μικρόκοσμό τους, τη σχέση τους με τους άλλους και την ευτυχία».
Ο Λόλεκ εμφανίζεται στις 5 Αυγούστου στο «Seven Festival», στην Κέρκυρα και στις 16 του ίδιου μήνα δίνει μία συναυλία στη Σύρο.