ΑΝΑΛΥΣΗ. Στον απόηχο των τραγικών γεγονότων στη Νορβηγία, ο συγγραφέας Jo Nesbo γράφει ένα σχόλιο για το τέλος της αθωότητας μιας χώρας. Το κείμενο δημοσιεύτηκε στις 26 Ιουλίου στους New York Times σε συντομευμένη μορφή και οι εκδόσεις Μεταίχμιο, από τις οποίες κυκλοφορεί το βιβλίο του Jo Nesbo «Νέμεσις» (τον Οκτώβριο θα κυκλοφορήσει «Το αστέρι του διαβόλου», το επόμενο της σειράς με πρωταγωνιστή τον ντετέκτιβ Χάρι Χόλε), έδωσαν στη δημοσιότητα το πλήρες κείμενο σε μετάφραση Κυριάκου Χαρίτου. Δημοσιεύουμε ένα εκτενές απόσπασμα.
Εχουμε τη θέληση
«Πριν από τα τραγικά γεγονότα στο νησί Οτόγια, μιλούσα με ένα φίλο για το πώς η χαρά της ζωής και η θλίψη πάνε πάντα μαζί. Για το πώς ακόμα και το πιο λαμπρό μέλλον δεν μπορεί να αναπληρώσει το γεγονός ότι κανένας δρόμος δεν επιστρέφει ποτέ πίσω: Στην αθωότητα της παιδικής μας ηλικίας. Στις ευωδιές του Ιουλίου, στο χορτάρι που γαργαλά την ιδρωμένη πλάτη σου, λίγο πριν πηδήξεις από τους βράχους και βρεθείς στα παγωμένα νερά του νορβηγικού φιόρδ. (…) Ή όταν έκπληκτος κοιτούσες εθνικές συγκεντρώσεις άλλων χωρών να βρίσκονται περικυκλωμένες από φρουρούς με αυτόματα όπλα – ένα θέαμα που σε έκανε να κουνάς αποδοκιμαστικά το κεφάλι με ένα μείγμα παραίτησης και ικανοποίησης σκεπτόμενος: στην πατρίδα μου δεν έχουμε ανάγκη από τέτοια μέτρα. Γιατί, στην πατρίδα μου, ο φόβος του άλλου δεν έχει ρίζες. Μια χώρα από την οποία μπορούσες να λείψεις για τρεις μήνες για να ταξιδέψεις αλλού και να ζήσεις δύο πραξικοπήματα, έναν καταστροφικό λιμό, ένα μακελειό σε σχολείο, δύο δολοφονίες, ένα τσουνάμι, για να γυρίσεις πάλι πίσω και διαβάζοντας την εφημερίδα, να διαπιστώσεις πως το μόνο πράγμα που άλλαξε ήταν το σταυρόλεξο της τελευταίας σελίδας. (…) Οι ιδεολογικές διαμάχες ανέκυψαν μόνον όταν η παγκόσμια πραγματικότητα άρχισε να χτυπά την πόρτα μας. Οταν ένα έθνος που μέχρι τη δεκαετία του ’70 αποτελούνταν από μια ίδιας εθνικότητας και κουλτούρας πλειοψηφία έπρεπε να αποφασίσει αν οι νέοι της κάτοικοι δικαιούνται να φοράνε μπούρκα και να χτίζουν τζαμιά και όταν Νορβηγοί στρατιώτες στάλθηκαν στο Αφγανιστάν και στη Λιβύη. (…) Τον Ιούνιο έκανα ποδήλατο στο Οσλο με τον πρωθυπουργό Jens Stoltenberg και έναν κοινό μας φίλο. (…). Δύο σωματοφύλακες μας ακολουθούσαν ποδηλατώντας. Καθώς σταματήσαμε σε ένα κόκκινο φανάρι, ένα αυτοκίνητο προσέγγισε τον πρωθυπουργό. Ο οδηγός φώναξε το όνομά του, «Jens!». Το γεγονός ότι ο νορβηγικός λαός απευθύνεται στον ηγέτη της χώρας στον ενικό είναι σύμφυτο με το πνεύμα ισότητας της κοινωνίας μας και δεν μου προκαλεί καμία έκπληξη.
(…) Αφού εξερράγη η βόμβα, ρώτησα την κόρη μου αν φοβόταν. Απάντησε με μια φράση που της είχα κάποτε πει: «Ναι, αλλά αν δεν φοβάσαι, δεν μπορείς και να είσαι γενναίος». Αν λοιπόν δεν υπάρχει δρόμος επιστροφής στο παρελθόν, στην απόλυτη και αφελή έλλειψη φόβου και σε όλα όσα παρέμεναν ανέγγιχτα, υπάρχει ωστόσο ένας δρόμος που μας πάει μπροστά. Που μας κάνει γενναίους. Που μας κάνει να συνεχίζουμε όπως πριν. Που μας κάνει να γυρνάμε το άλλο μάγουλο ρωτώντας «Τι, αυτό ήταν μόνο;». Που μας κάνει να αρνούμαστε στον φόβο να ορίσει τον τρόπο που θα συνεχίσουμε να χτίζουμε τη δική μας κοινωνία».