«Είχαν όσα ορυκτά λαχταρούσαν, και οι Μήλιοι και οι Κιμώλιοι, και οι μεν και οι δε στο νησί τους. Κι όμως φαγώθηκαν για ένα ξερονήσι που ήταν στα ανατολικά τους, την Πολύαιγο, που το διεκδικούσαν και οι δύο, λες και δεν τους έφτανε ο ορυκτός πλούτος που είχαν κυριολεκτικά κάτω από τα πόδια τους, στην αυλή τους».
«Ο μόνος θησαυρός που βλέπω εγώ, είναι οι θαυμάσιες παραλίες της», είπα στον Φρόντι καθώς πλέαμε πλανάροντας με χαμηλή ταχύτητα κοντά στην Πολύαιγο, ένα ηφαιστειογενές νησί με εντυπωσιακά πετρώματα, έκτασης 17,2 τ.χλμ., με περίπου 23 χιλιόμετρα μήκος ακτογραμμής. «Γι’ αυτές, μάλλον αδιαφορούσαν πλήρως οι αρχαίοι Ελληνες. Τουλάχιστον εμείς δεν τους φανταζόμαστε ποτέ με μαγιό, να πλατσουρίζουν στην αμμουδιά. Απεναντίας, τους φανταζόμαστε με τις πανοπλίες τους να πολεμούν τους βαρβάρους, να σφάζονται μεταξύ τους, αλλά και να δημιουργούν έργα τέχνης, πολύτιμα εμπορεύματα, πολιτισμό. Τα μέταλλα, όπως ο σίδηρος, ο χαλκός, ο ορείχαλκος, το ασήμι, ο χρυσός, ήταν πολύτιμες πρώτες ύλες γι’ αυτούς. Ποιος ξέρει γιατί τους «γυάλισε» η Πολύαιγος, τι φαντάζονταν ότι έκρυβε το υπέδαφός της, και τη διεκδίκησαν και οι δύο. Ομως όχι με τα όπλα. Πήγαν την υπόθεση σε «διεθνές» δικαστήριο: ζήτησαν από τους ουδέτερους Αργείους να δικάσουν τη διαφορά τους. Αν νομίζεις ότι μόνο τα νεοελληνικά δικαστήρια αργούν να βγάλουν τις αποφάσεις τους, σε πληροφορώ ότι αυτή η δυσλειτουργία είναι παλιά ιστορία σε τούτη τη γωνιά του πλανήτη. Η δίκη ξεκίνησε το 416 π.Χ. και τελείωσε το… 338 π.Χ., δηλαδή 78 χρόνια αργότερα!». «Και ποιος δικαιώθηκε;». «Οι Αργείοι αποφάσισαν ότι η Πολύαιγος ανήκει στους Κιμωλίους. Οι Κιμώλιοι πανηγύρισαν. Το νησί ήταν δικό τους, με βούλα δικαστηρίου».
«Μετά ήρθαν εδώ οι Ρωμαίοι με τα γυμνά ξίφη στα χέρια τους και ανακοίνωσαν στους ντόπιους ότι δεν δίνουν δεκάρα για τις αποφάσεις δικαστηρίων, και ότι η Κίμωλος και όλος ο γνωστός κόσμος είναι δική τους ιδιοκτησία, οπότε τα πανηγύρια σταμάτησαν. Το ίδιο τους είπαν οι Βυζαντινοί λίγο αργότερα, και κατόπιν οι Φράγκοι, και μετά οι Βενετοί, ο Μπαρμπαρόσα, οι Ρώσοι, οι Τούρκοι… Τα γεράκια που βλέπεις να πετάνε στον ουρανό και γεννούν τα μικρά τους στους γκρεμούς ψηλά πάνω από τη θάλασσα, οι φώκιες Monachus monachus που φωλιάζουν εδώ από τότε, και οι οχιές Microvipera schweizerei (που εμείς τις λέμε έτσι, αυτές δεν έχουν ιδέα πώς λέγονται, ούτε ότι είναι ενδημικό είδος της Πολυαίγου…) έβλεπαν όλο αυτό το σούρτα φέρτα με την ίδια αδιαφορία. Μετά ήρθαν εδώ οι χριστιανοί και ίδρυσαν ένα μοναστήρι, και αποφάσισαν ότι όλη η Πολύαιγος ανήκει στην Παναγία και συγκεκριμένα στον επί Κιμωλίου εδάφους οίκο της, τη Μονή Παναγίας Οδηγήτριας. Υπάρχει και το Ιδρυμα Ιωάννου Σταύρου-Λογοθέτη, που διαθέτει τίτλους ιδιοκτησίας με ρίζες (αν κρίνουμε από το όνομα) που πηγαίνουν βαθιά στα σκοτεινά χρόνια της τουρκοκρατίας. Αλλά είναι και ο ένας και μοναδικός κάτοικος του νησιού, ο Πέτρος Μαριάνος που εκτρέφει τα γουρουνάκια του και καλλιεργεί το μποστάνι του κοντά στο ερειπωμένο ξωκλήσι της Παναγιάς (ό,τι απέμεινε από ένα μοναστήρι του 16ου αιώνα), που έχει και αυτός μια γωνιά του νησιού δική του».
Οι 14 αμμουδερές και βοτσαλένιες παραλίες του νησιού είναι η μια πιο όμορφη από την άλλη, με βασίλισσα ανάμεσά τους την παραλία Αμμουρα, κάτω από τον φάρο που χτίστηκε εδώ το 1898, μια μικρή βοτσαλένια όαση με αρμυρίκια για σκιά, όλη δική σας αν έρθετε άνοιξη ή φθινόπωρο, να μείνετε όσο λαχταράει η ψυχή σας χωρίς να σας ενοχλήσει κανείς. Αν έχετε όρεξη για πεζοπορία, υπάρχει και ένα πανέμορφο μονοπάτι που ανηφορίζει από την Αμμουρα και τον φάρο προς την κορυφή Βουτακίδα, περνάει από τη βόρεια πλαγιά του Ξαπλοβουνίου που είναι η ψηλότερη κορυφή της Πολυαίγου (354 μ.) και κατηφορίζει ώς την πανέμορφη βοτσαλένια παραλία απέναντι από το νησάκι του Μανώλη, στη δυτική ακτή. Δεν είναι σηματοδοτημένο ή καθαρισμένο μονοπάτι, και βέβαια θέλει λίγη προσοχή να μην ενοχλήσετε καμιά οχιά, γιατί το δάγκωμά της μπορεί να είναι μοιραίο. Αλλά αξίζει τον κόπο, γιατί το τοπίο είναι πανέμορφο.
«Τελικά σε ποιον ανήκει η Πολύαιγος;», ρώτησα τον Φρόντι, μπερδεμένος μ’ όλα αυτά. Αντί για απάντηση, ο καπετάνιος έστρεψε το βλέμμα του ψηλά και χάζευε για ώρα τους μαυροπετρίτες που έκοβαν κυκλικές βόλτες αμέριμνοι πάνω από τους γκρεμούς της νότιας ακτής…