Ακόμα και αν δεν υπήρχε η ελληνική κρίση, οι δήμοι είναι υποχρεωμένοι να αντιμετωπίσουν τη δική τους κρίση, μια κρίση σχεδόν υπαρξιακών διαστάσεων. Το «πάρτι» τελείωσε απότομα· ειδικά στην περίπτωση του πολιτισμού το «πάρτι» είχε πολλές φορές ονοματεπώνυμο. Ανά την Ελλάδα στήθηκαν τις τελευταίες τρεις δεκαετίες μικρές «βιομηχανίες» καλλιτεχνικών εκδηλώσεων και φεστιβάλ, κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες, ενώ ο οικονομικός έλεγχος έμοιαζε να έχει τυπικό χαρακτήρα αφού το κράτος ήταν την επομένη πάντα εκεί για να καλύψει τα συσσωρευμένα χρέη προχωρώντας σε νέο δανεισμό. Η απουσία επιχειρηματικών κριτηρίων στην πολιτιστική πολιτική των δήμων ήταν σχεδόν κανόνας, με την παρωχημένη πρόφαση ότι άλλο πολιτισμός και άλλο οικονομία. Για το είδος του πολιτισμού που παραγόταν στις (ή από τις) δημοτικές επιχειρήσεις θα έπρεπε να εξετάσουμε τον κάθε δήμο διαφορετικά, και δεν είναι αυτό το θέμα μας σήμερα.
Γιατί στο θέμα των σημερινών Αντιπαραθέσεων επιχειρούμε να εξετάσουμε τα περιθώρια που διαθέτουν (αν διαθέτουν) οι δήμοι της χώρας στην άσκηση πολιτιστικής πολιτικής κάτω από τόσο ασφυκτικές οικονομικές συνθήκες. Διαβάστε το παρακάτω ενδεικτικό παράδειγμα. Η επιχορήγηση του Δήμου Αθηναίων προς τον Πολιτισμικό Οργανισμό συρρικνώθηκε φέτος στα 15 εκατομμύρια ευρώ. Ενώ το σύνολο μόνο των λειτουργικών δαπανών του Πολιτισμικού προϋπολογίστηκε στα 4.396.000 ευρώ! Μετά βίας προβλέφθηκε το ποσό των 764.000 ευρώ στον κωδικό για τον προγραμματισμό διαφορών πολιτιστικών εκδηλώσεων του ΠΟΔΑ. Ο Δήμος Θεσσαλονίκης, αντιμέτωπος με χρέη ύψους 146.900.000 ευρώ, έχει να ανέβει τον δικό του Γολγοθά.
Και το ερώτημα επιμένει: πώς πορεύεσαι σε ένα τόσο αποθαρρυντικό περιβάλλον; Και οι δύο φιλοξενούμενοι της στήλης, εκπρόσωποι των δύο μεγαλύτερων δήμων της χώρας, αποφεύγουν τη μεμψιμοιρία και κοιτάζουν μπροστά. Το ασφυκτικό πλαίσιο που βρήκαν μπροστά τους γίνεται μια τεράστια πρόκληση για να σκεφτούν από την αρχή τι είναι και πώς δουλεύει ένας πολιτιστικός οργανισμός της τοπικής αυτοδιοίκησης. Από τη στιγμή που οι παλαιοί μηχανισμοί αποδείχθηκαν σε μεγάλο βαθμό αναποτελεσματικοί, μήπως ήρθε η ώρα να δουλέψουμε προς μια νέα κατεύθυνση;
Οι απαντήσεις τους δεν συμπίπτουν πάντα. Ενώ η Θεσσαλονίκη (μέσω του αντιδημάρχου Πολιτισμού) προτάσσει μια πιο εξωστρεφή, πιο ενεργητική παρουσία κινητοποιώντας ταυτόχρονα τον ιδιωτικό τομέα, η Αθήνα (γράφει ο αντιπρόεδρος του ΠΟΔΑ) δείχνει να αναζητεί μια νέα ισορροπία παραχωρώντας περισσότερο «γήπεδο» στις ενεργές δυνάμεις της πόλης. Είτε έτσι είτε αλλιώς, αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι ότι η συζήτηση άνοιξε.